روزهاي مياني ماه رمضان، با نام امام دوم شيعيان، گره خورده است. بررسي شرايط تاريخي جهان اسلام نشان مي‌دهد امام مجتبي در بدترين زمان ممکن به خلافت رسيد. ايشان در سال ٤١ هجري بعد از شهادت پدر بزرگوارش اميرالمؤمنين(ع) به امامت رسيد و مردم کوفه نيز ايشان را به عنوان خليفه انتخاب کردند. اين انتخاب به دليل علاقه مردم به رسول خدا(ص) و توانايي‌هاي خود امام حسن‌مجتبي(ع) امري طبيعي بود.
وضعيت شيعيان و مسلمانان آن‌قدر دردناک و تأسف‌آور بود که بزرگمردي مانند امام‌علي(ع) از تغيير آن مأيوس بود و در حق آنان نفرين کرد. اميرالمؤمنين مي‌فرمايد: «نشسته بودم که خواب مرا گرفت و رسول خدا(ص) در رؤيا بر من ظاهر شد. به او گفتم: اي رسول خدا، چه کجي‌ها و دشمني‌ها از امت تو ديدم! فرمود: بر آنان نفرين کن. گفتم: خداوند بهتر از ايشان را به من دهد و بدتر از من را بر آنان بگمارد» (نهج‌البلاغه خطبه ٧٠). مهم‌ترين دليل در به‌وجود‌آمدن اين وضعيت متحد و يکدل‌نبودن مسلمانان بود.
کوفيان به عنوان يکي از پرجمعيت‌ترين شهرهاي اسلامي، بدن‌هايي بودند که بدون تفاهم فقط در کنار هم بودند. کوفه شبيه قبرستاني بود که درآن اجساد زيادي در کنار هم چيده شده بودند. متأسفانه با آغاز خلافت امام‌حسن(ع) اختلاف مردم کوفه نه‌تنها كمتر نشد، بلکه با سوءاستفاده دشمن درجه‌يک آنها يعني معاويه، بيشتر نيز شد. او قبلا با استفاده از سستي مردم نيروهاي خود را به سوي شهرهاي بي‌دفاع حکومت اميرالمؤمنين(ع) فرستاده بود و با حلال‌کردن جان، مال و نواميس مسلمانان باعث شد علاوه بر ايجاد نارضايتي از حکومت امام‌علي(ع)، پايه‌هاي حکومت غيراخلاقي و نامشروع خود را محکم کند.
او براي نشان‌دادن ناکارآمدي امام‌حسن(ع) تعدادي جاسوس و آدم‌کش به کوفه و بصره فرستاد ولي حضرت با اقدام به‌موقع هر دو جاسوس را دستگير و اعدام کرد و در نامه‌اي به معاويه او را از تکرار چنين کارهايي پرهيز داد. متأسفانه فرقه خوارج که در جنگ نهروان شکست خورده بود فرصت يافت خود را بازسازي و نيروهاي جديد جذب کند. اين افراد نه‌تنها عقايد خود را اصلاح نکردند، بلکه بر باورهاي باطل خود، اصرار و در چندين موقعيت امام‌حسن(ع) را ترور کردند. متأسفانه در سايه بي‌تحرکي مردم کوفه ناامني چنان گسترش يافته بود که خليفه منتخب مردم چندين‌بار ترور شد.
همه اين حوادث درنهايت باعث شد امام‌حسن(ع) با معاويه صلح کند. وضعيت کوفيان، نتيجه ازبين‌رفتن دين و صفات انساني در ميان مردم بود. اميرالمؤمنين در خطبه ٣٩ مي‌فرمايد: «گرفتار مردمي شده‌ام که وقتي فرمان مي‌دهم اطاعت نمي‌کنند و چون فرامي‌خوانم پاسخ نمي‌دهند. اي مردم بي‌ريشه! براي ياري به پروردگار در انتظار چه نشسته‌‌ايد؟ آيا ديني نيست که شما را متحد سازد؟ آيا غيرتي نداريد که خشم شما را برانگيزد؟». حوادث تروريستي روز چهارشنبه تهران و واکنش‌هاي مردم به اين حادثه نشان داد که اتحاد و انسجام زيادي در ايران وجود دارد. به فرموده اميرالمؤمنين، دين و انسانيت در ايران زنده است. فرقه‌هاي اسلامي موجود در ايران همگي بر غيراسلامي‌بودن اين حملات تأکيد کردند. بنابراين بهتر است برخي از افراد با تحليل‌هاي خود، انسجام مردم ايران را به‌هم نزنند و در ايران منافع بقيه کشورها را دنبال نکنند.
علي‌اکبر گلقندشتي
- 15
- 1
