بیست و پنج روز دیگر، اول محرم است و با اعلام رئیس‌جمهوری مبنی بر برگزاری عزای حسینی در مناطق سفید و قرمز و شهر و روستا، حالا متولیان هیات‌ها و حسینیه‌ها درحال آماده کردن شرایط برپایی مراسم‌اند.
حسن روحانی تأکید کرده است مراسم باید با رعایت پروتکلهای بهداشتی، مثل استفاده از ماسک و ضدعفونی کردن مکان و برپایی عزاداری در محیطی بزرگ برگزار شود. روحانی می‌گوید می‌خواهیم عزاداری کنیم وکسی را مبتلا نکنیم.
از سوی دیگر سخنگوی وزارت بهداشت اعلام کرده که پروتکلهای مربوط به مراسم محرم، هنوز نوشته نشده و پس از تدوین، به برگزار کنندگان ابلاغ می‌شود.
«وضعیت همه استان‌های کشور، قرمز و درحال هشدار است.» این را دیروز ایرج حریرچی، معاون کل وزیر بهداشت گفته؛ به گفته او اوضاع شیوع کرونا در کشور اصلا خوب نیست و تنها استان‌هایی که یک‌میلیون نفر جمعیت دارند، در گروه استان‌هایی قرار دارند که وضع قرمز ندارند. به گفته معاون کل وزیر بهداشت، تهران منبع پخش کرونا به کل کشور شده و روزانه ٦٠٠ نفر تنها در تهران بستری می‌شوند.
به گفته حریرچی، پنج تا ١٠درصد افرادی که در بیمارستان‌ها بستری می‌شوند، جانشان را از دست می‌دهند. از هر پنج فوتی در کشور، یکی از آن مربوط به کروناست و روزانه حدود چهار هزار نفر مشکوک یا مبتلای قطعی، بستری می‌شوند: « زمانی‌که ابتلا و بستری صعودی باشد، دو تا سه هفته بعد، مرگ‌های ناشی از کرونا هم بالا می‌رود.»او هشدار می‌دهد که اگر تعداد بستری‌ها کاهش پیدا نکند، تعداد مرگ‌های روزانه روی همان ٢٠٠ نفر می‌ماند. حریرچی در واکنش به صحبت‌های اخیر درباره برگزاری مراسم عزاداری محرم هم می‌گوید: « کسانی که تریبون دارند، حرفی نزنند که بعدا خجل شوند. دین متولی دارد و مقاماتی مانند رهبری و مراجع تقلید سلامت مسلمانان را اولویت قرار می‌دهند و سلامت را با محرم خواهیم داشت. اجازه دهید سیاست‌گذاران تصمیم بگیرند.»
دیروز علاوه بر حریرچی، مسیح مهاجری، مدیر مسئول روزنامه جمهوری اسلامی هم در سرمقاله‌ای خطاب به رئیس جمهوری نگرانی‌اش را اعلام کرد. او نوشت در برگزاری مراسم محرم، هیچ‌یک از اصول مقابله با کرونا را نمی‌توان رعایت کرد و به تجربه برگزاری مراسم تجمعی مثل عروسی و ختم و نمازهای جمعه و ... اشاره کرد: « از یک طرف وزارت بهداشت از مردم می‌خواهد که به سفر نروند و مراسم برگزار نکنند و از طرف دیگر ستاد ملی مقابله با کرونا تصمیم می‌گیرد که مراسم عرفه هر چه باشکوه برگزار شود و مراسم محرم و صفر هم عزاداری‌های پرشور داشته باشد.» او در این سرمقاله همچنین نوشت که برای انجام یک امر مستحب، سلامت جامعه به خطر می‌‌افتد و بسیاری از مردم قربانی کرونا می‌شوند.
در میان این دغدغه‌ها مسئولان تعدادی از هیأت‌ها و حسینیه‌های تهران در گفت‌وگو با «شهروند» از برنامه‌هایشان برای برگزاری مراسم عزاداری حسینی می‌گویند. برخی از آنها معتقدند باید با توجه به محدودیت‌ها به دلیل کرونا، صداوسیما مشارکت بیشتری در برگزاری مراسم داشته باشد تا مردم بتوانند در خانه‌هایشان با جمع‌های محدود عزاداری کنند. برخی پیشنهاد می‌دهند نذری‌ها بهتر است به شکل مواد خام تغییر کند تا امکان انتقال بیماری کم شود. عزاداران حسینی منتظر پروتکلهای وزارت بهداشت هستند تا برنامه‌های خود را برای دهه محرم نهایی کنند.
مقدم مسئول حسینیه مهدیون تهران است و می‌گوید شخصا مخالف برگزاری مراسم حضوری است. او و مسئولان حسینیه می‌گویند هنوز برای برگزاری مراسم محرم، تصمیم‌گیری نکرده‌اند: « حسینیه ما نبش خیابان شکوفه است و آن‌جا یکی از پرترددترین مناطق تهران است، به همین دلیل وقتی در حسینیه باز باشد، نمی‌توان روی ورود افراد کنترلی داشت.»
آنها پنجشنبه همین هفته، مراسم روز عرفه را برگزار خواهند کرد؛ مرحله‌ای به قول او، آزمایشی. به گفته مقدم، ورودی حسینیه از سمت خیابان پیروزی را بسته‌‌اند تا ورود به حسینیه تنها از یک سمت انجام شود. سالن حسینیه مهدیون ظرفیت ٦٠٠ تا ٧٠٠ نفر را دارد اما برای برگزاری مراسم روز عرفه، قرار است تعداد محدودی وارد شوند. آنها در ماه رمضان هم برنامه حضوری نداشتند و هزینه‌ای که سال‌های قبل صرف مراسم می‌شد، امسال به بیمارستان‌ها و غذای نذری و قربانی کردن، تعلق گرفت.
مقدم ٥٤سال است که در برگزاری مراسم محرم شرکت می‌کند و می‌گوید، می‌توان به شکل دیگری این مراسم را برگزار کرد. آنها از ١٠ اسفند سال گذشته، تمام فعالیت‌ها را به صورت مجازی برگزار کرده‌اند. در این مدت در داخل سالن، بسته‌بندی پک‌های مواد غذایی انجام می‌شود: «هفته گذشته جلسه‌ای در قم برگزار شد که تعدادی سخنرانی کردند. آنها بر برگزاری مراسم تأکید داشتند، اما مسأله تنها خود مداحان نیستند، آنها می‌آیند سخنرانی می‌کنند و می‌روند. این مردم هستند که ساعت‌ها در کنار هم نشسته‌اند. مسأله هم تنها به سالن اصلی محدود نمی‌شود، در آشپزخانه و بخش‌های دیگر حسینیه هم تجمع‌های زیادی شکل می‌گیرد.
همه اینها درشرایطی است که در این مدت بیش از ٣٠ درصد مداحانی که به مراسم رفته بودند، خودشان درگیر کرونا شده‌اند. دو روز پیش هم مراسم خاکسپاری یکی از مداحان معروف قم برگزار شد.» متولی یکی دیگر از هیأت‌های مذهبی تهران هم که نخواست نامش در گزارش بیاید، می‌گوید برگزارشدن یا نشدن مراسم محرم، سلیقه‌ای شده است: «وقتی هیأتی در بازار است، مردم از در و دیوار برای عزاداری وارد می‌شوند، تا جایی که در می‌شکند، چطور می‌توان شرایط را کنترل کرد. یکی می‌گوید برگزار کنید، یکی دیگر می‌گوید نکنید.»
او می‌گوید یکی از هیأت‌داران که مدیریت حسینیه مهمی را هم در دست دارد، اعلام کرده که امسال قصد دارد حسینیه را سیاهپوش کند اما درش را باز نمی‌کند، چراکه در این حسینیه هرسال ازدحام جمعیت زیادی ایجاد می‌شود و نمی‌توان از ورود افراد جلوگیری کرد. به گفته او، باید به صورت رسمی اعلام شود این مراسم به شکل حضوری برگزار شود یا نه: «متأسفانه درجلسه‌های ستاد مقابله با کرونا، از سوی برخی فشارهایی وجود دارد.»
علی کلاهدوز که یکی از مؤسسان حسینیه فاطمیون در تهران است، او خلاف مسئول حسینیه مهدیون، موافق برگزارشدن مراسم محرم است و به «شهروند» می‌گوید او و همکارانش اصلا به برگزارنکردن مراسم فکر نمی‌کنند، چراکه نباید اجازه داد بساط محرم به دست دشمنان بیفتد: «این بساط دست کسی نیست، خدا خواسته که این بساط برپا شود، بنابراین ما هم برگزار می‌کنیم. برگزارنکردن این مراسم عواقب بدی دارد، مردم گرفتارند و در این مجالس زمینه کمک به آنها فراهم می‌شود.» کلاهدوز اما می‌گوید باید شرایط برای تجمع افراد در این مراسم فراهم شود، چراکه اگر کسی مبتلا شود، حق‌الناس است: «وظیفه ما این است که بدون حرف و حدیث، حسینی‌بودن خودمان را ثابت کنیم و تدابیر شدید بهداشتی را لحاظ کنیم، به همین دلیل هم دستگاه‌های ضدعفونی خریده‌ایم و ٦، ٥هزار ماسک تهیه کرده‌ایم تا بین عزاداران توزیع کنیم.» آنها تجربه برگزاری مراسم شب‌های قدر در ماه رمضان را هم داشته‌اند و به گفته کلاهدوز، بعد از مراسم آمار ابتلا نداشته‌اند، چراکه با فاصله‌گذاری این مراسم برگزار شده است: «شرایط حسینیه ما خاص است، شاید هیچ حسینیه‌ای نباشد که سقف آن بالای ١٦متر باشد، از آن‌طرف هم در صحبتی که با خادمان داشتیم، قرار شد در دو، سه سالن حسینیه، ٦٠٠، ٥٠٠نفر با فاصله یک‌ونیم متر جمع شوند. دستگاه تب‌سنج هم خریده‌ایم. البته مردم هم باید خیلی مراقبت کنند و ماسک بزنند. به اعتقاد من می‌شود با این وضع کنترل کرد.» کلاهدوز می‌گوید باید حاشیه‌های مراسم محرم، مثل سینه‌زنی و برپایی دسته و ایستگاه‌های صلواتی و... حذف و همه چیز محدود شود به مراسم اصلی عزاداری سیدالشهدا(ع).
تدوین پروتکلهای محرم با تعامل ذینفعان / رعایت نکات بهداشتی از منزل تا دسته های سینه زنی
معاون فنی مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت درباره پروتکل های بهداشتی برگزاری مراسم ماه محرم گفت: رعایت نکات بهداشتی از منزل آغاز می‌شود و تا هیئت‌ها، تکایا و دسته‌های سینه‌زنی قابل تعمیم خواهد بود. اما در نظر گرفتن این نکته که عزاداری‌های امسال با سال گذشته متفاوت است، نکته بسیار مهمی است.
مهندس محسن فرهادی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره برگزاری مراسمات آیینی ماه محرم و صفر، گفت: واقعیت این است که یکی از مردمی‌ترین مراسمات در کشورمان، مراسم ماه محرم است. محرم و مراسم تاسوعا و عاشورا چندان دستور بردار نیست؛ زمانی ممکن است مراسمی داشته باشیم که دولت در آن موثر است و اعلام می‌کند مراسم تعطیل است اما مراسم محرم سوای مراسمات بزرگ دیگری که برگزار می‌شود، در هیئت‌ها، تکایا و منازل این مراسم برگزار می‌شود و طبیعتا برای کنترل آن شاید تنها دستور ممنوعیت کافی نباشد.
وی افزود: دو راه برای برگزاری این مراسمات و بویژه مراسمات تاسوعا و عاشورا پیش روی ما قرار می‌گیرد، اولین راه ارتباط مستقیم ما با مردم از طریق رسانه‌ها که به آنها اعلام کنیم عزاداری حسینی امسال منوط به رعایت برخی نکات بهداشتی برای جلوگیری از شیوع بیماری است. نکته دوم نیز در نظر گرفتن چارچوب‌های قانون‌مند یا پروتکلهای بهداشتی است که برای مراسمات عزاداری دو ماهِ محرم و صفر از خود مردم توقع کمک و همراهی داشته باشیم، درست مانند روزهای ابتدایی بروز بیماری که مردم به سمت کمک به رعایت پروتکل بهداشتی سوق پیدا کرده بودند. مراسمات محرم و صفر اینگونه نیست که با صدور یا ابلاغ بخشنامه تعطیل شود.
وی با تاکید بر اینکه بهترین راهکار در مراسمات عزاداری رعایت پروتکلهای بهداشتی است، تصریح کرد: رعایت نکات بهداشتی از منزل آغاز می‌شود و تا هیئت‌ها، تکایا و دسته‌های سینه‌زنی قابل تعمیم خواهد بود. اما در نظر گرفتن این نکته که عزاداری های امسال با سال گذشته متفاوت است نکته بسیار مهمی است.
فرهادی درباره نوشتن پروتکلهای بهداشتی برگزاری مراسمات عزاداری، اظهار کرد: وزارت بهداشت با ذی‌نفعانی مانند سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان حج و زیارت و... در تعامل هستیم و بر اساس نقطه‌نظرهای اعلام شده پروتکل‌ها نیز تدوین می‌شود.
فرهادی با اشاره به اینکه هرساله به مردم برای رعایت موازین بهداشتی در مراسمات عزاداری توصیه‌هایی انجام می‌شد، ادامه داد: سال‌های قبل در ماه محرم و صفر مشکل بیماری‌های روده‌ای و بیماری‌های واگیر را داشتیم که مرتبط با بهداشت مواد غذایی، یخ و ... بود. امسال علاوه بر دقت بر این نکات باید به پروتکلهای بیماری کووید۱۹ نیز دقت کنیم. اگر رعایت نکات بهداشتی به قلب عزاداران منتقل شود قطعا موفق خواهیم بود.
وی افزود: علاوه بر توجه به نکات حائز اهمیت در برگزاری حضوری مراسمات عزاداری برای برخی مناطق همچون اردبیل مواردی در نظر گرفته شده است.
- 9
- 4
