سجده باید بر زمین و چیزهای غیر خوراکی که از زمین می روید، انجام گیرد روی چه چیزهایی میتوان سجده کرد؟
وقتی که شخص بر زمین بیفتد و همه ی اشیا و افراد را از جلوی دیدگانش دور کند؛ درواقع سجده کرده است. حقیقت سجده در باطن، حاصل نمی شود مگر این که از لحاظ روح و قلب خود را آماده کند و به مقام عبودیت در مقابل خداوند رو آورد، و در نهایت مقامی که برای انسان، برترین مقام کمالی محسوب میشود ، مقام« فناء» می باشد.
۱. احکام سجده کردن بر زمین و چیزهای غیر خوراکی روییده از زمین
سجده کردن بر زمین و چیزهای غیر خوراکی روییده از زمین، مانند چوب و برگ درخت، صحیح است درحالیکه سجده کردن بر چیزهای دیگری همچون خوراکی و پوشاکی صحیح نیست و نیز اگر شخصی بر چیزهای معدنی مانند طلا و نقره و عقیق و فیروزه سجده کند؛ باطل است درحالیکه می تواند بر سنگهای معدنی مانند سنگ مرمر و سنگهای سیاه سجده کند.
> آیت الله گلپایگانی، صافی:
بنابر نظر صافی گلپایگانی، شخص نباید بر سنگهای معدنی مانند عقیق، سجده کند.
> آیت الله اراکی:
سجده کردن بر سنگهای معدنی براساس فتوای اراکی، بلامانع است. از این نوع سنگها می توان به سنگ مرمر و سنگهای سیاه اشاره کرد.
> آیت الله خوئی:
سجده کردن بر زمین و چیزهای غیر خوراکی و پوشاک روییده شده از زمین مانند چوب و برگ درخت، صحیح است درغیر این صورت، سجده بر چیزهای خوراکی و پوشاکی مانند گندم و جو و پنبه و بر چیزهایی مانند طلا و نقره و قیر، باطل است.
> آیت الله سیستانی:
در بعضی از مواقع که نمیتوان بر برخی از چیزها سجده کرد؛ سجده کردن بر قیر و زفت که نوع پستی از قیر محسوب میشود؛ صحیح است.
> آیت الله مکارم:
شخص می تواند بر زمین یا چیزهای روییده از زمین مانند چوب و برگ درختان و همچنین بر سنگهای معدنی مانند سنگ مرمر و سنگهای سفید و سیاه و حتّی عقیق، سجده کند ولی نباید بر چیزهای خوراکی و پوشاک و فلزّاتی مانند طلا و نقره سجده کند.
> آیت الله زنجانی:
طبق فتوای زنجانی، سجده کردن بر زمین یا روییدنی هایی غیر خوراکی و غیر پوشاکی مانند چوب و برگ درخت، صحیح است در حالی که سجده کردن بر روییدنی های خوراکی یا پوشاکی( گندم، جو، پنبه) و چیزهای غیر روییدنی مانند طلا و نقره و قیر و زفت، باطل است.
> آیت الله بهجت:
سجده کردن بر برخی از موارد، صحیح است که از آن ها می توان به زمین و چیزهای غیر خوراکی و پوشاک روییده شده از زمین اشاره کرد؛ در غیر این صورت سجده بر چیزهای پوشاکی و خوراکی نظیر چیزهای خام یا پخته که عادتاً خورده می شود؛ باطل است. پس نمیتوان بر گندم و جو و نخاله آن ها سجده کرد ولی می توان بر خربزه، پوست برنج، هندوانه و انار حتّی در حال اتّصال، سجده کرد؛ همچنین سجده بر گیاهان دارویی مختص مریض، بلامانع است درحالیکه سجده کردن بر تنباکو و چیزهای غیر خوراکی، بلامانع است؛ همچنین سجده کردن بر برخی از چیزها صحیح است که از آن ها می توان به برگ درختان و چوبها و چیزهای از جنس چوب، حصیر، بادبزن و امثال آن اشاره کرد. شخص نباید بر چیزهای معدنی سجده کند که از آن ها می توان طلا و نقره و عقیق و فیروزه و مرمر اصیل را نام برد امّا می تواند بر سنگهای معدنی سجده کند. سنگ های معدنی نظیر سنگ مرمر معمولی و سنگهای معمولی و سنگهای سیاه بنا بر اظهر می باشد.
۲. سجده کردن بر برگ درخت مو
سجده کردن بر برگ درخت مو تازه، بنابر احتیاط واجب، صحیح نیست.
>> آیت اللّه بهجتۀ:
در رساله آیت اللّه بهجتۀ، درخصوص چنین مسأله ای ذکر نشده است.
>> آیت الله گلپایگانی، صافی، زنجانی:
سجده کردن بر برگ درخت مو، بنابر احتیاط واجب، جایز نیست.
>> آیت الله مکارم شیرازی:
شخص نباید بر برگ مو بنابر احتیاط واجب، سجده کند به این خاطر كه بعضی از افراد، آنرا در غذا مصرف می كنند.
>> آیت الله اراکی:
درصورت خشک شدن برگ درخت مو می توان بر آن سجده کرد.
>> آیت الله خوئی، تبریزی:
طبق فتوای تبریزی تازمانی که برگ درخت مو خشک نشده، سجده کردن بر آن جایز نیست.
>> آیت الله سیستانی:
فتوای سیستانی اینست که سجده کردن بر برگ درخت انگور تا زمانی که قابل خوردن است؛ جایز نیست و در غیر اینصورت بلامانع است.
احتیاط واجب آن است که اگر برگ درخت مو، تازه باشد سجده نکنند۳. سجده بر گلهای غیرخوراکی
بر گلهای غیرخوراکی می توان سجده کرد ولی سجده بر دواهای خوراکی روییده از زمین، مانند گل بنفشه و گل گاوزبان باطل است.
- آیت اللّه بهجت:
در رساله آیت اللّه بهجت به این مسئله، اشاره ای نشده است.
- آیت الله زنجانی:
سجده بر گلهای غیر خوراکی برطبق فتوای زنجانی، صحیح است هر چند به قصد مداوا مانند گل بنفشه خورده شوند.
- آیت الله خوئی، تبریزی:
دیدگاه تبریزی اینست که می توان بر دواهای خوراکی روییده از زمین نظیر گل بنفشه و گل گاوزبان سجده کرد.
- آیت الله سیستانی:
شخص می تواند بر دواهای خوراکی جوشاندنی که آبش را می نوشند؛ سجده کند.
- آیت الله مکارم شیرازی:
بنا بر احتیاط، سجده بر دواهای خوراکی روییده از زمین باطل است.
۴. سجده بر میوه نارس
سجده بر میوه نارس و گیاهی كه در برخی از شهرها خوردن آن، معمول و در شهرهای دیگر، معمول نیست؛ جایز نیست.
* آیت‌الله سبحانی:
در رساله آیت‌الله سبحانی، درخصوص این مسأله، چیزی نیامده است.
* آیت الله بهجت:
بنابراحتیاط در شهرهایی كه گیاه را نمی خورند، نباید سجده کرد و همچنین سجده بر میوه نارس، باطل است.
* آیت الله سیستانی:
در صورت خوردنی بودن میوه نارس در بعضی از شهرها، نباید بر آن سجده کرد.
* آیت الله گلپایگانی، صافی:
از نظر صافی گلپایگانی، درصورتی که سجده کردن بر میوه نارس، مأكول نباشد؛ اشتباه است.
* آیت الله سیستانی:
بنابراحتیاط، سجده بر میوه نارس و گیاه خوردنی باطل است.
* آیت الله فاضل، نوری:
سجده بر میوه نارس و گیاه خوردنی، جایز نیست درحالیکه بر توتون، جایز است.
* آیت الله زنجانی:
طبق نظر زنجانی بر میوه نارس، نباید سجده کرد و همچنین سجده بر گیاهی كه در بعضی از مناطق، خوردنش معمول است ولی در منطقه های دیگر، معمول نیست؛ جایز نیست.
۵. سجده بر سنگ آهك و سنگ گچ
بر سنگهایی همچون سنگ آهك، سنگ گچ و همچنین گچ و آهك پخته و آجر و كوزه گلی و مانند آن می توان سجده کرد.
> آیت‌الله سبحانی:
در رساله آیت‌الله سبحانی، درمورد سجده بر سنگ آهک و گچ، چیزی ذکر نشده است.
> آیت الله مكارم:
طبق نظر مکارم هرچند پیش از پخته شدن باشد یا پس از آن صحیح است؛ بنابراین سجده بر آجر و سفال و سیمان جایز میباشد.
> آیت الله بهجت:
سجده کردن بر گچ و آهک پخته و آجر و کوزه گلی و مانند آن ، طبق فتوای بهجت صحیح است.
> آیت الله گلپایگانی، اراكی:
سجده کردن به گچ و آهك پخته وآجر و كوزه گلی( گلپایگانی:و مانند آن ) جایز نیست.
> آیت الله خوئی، تبریزی، وحید:
سجده کردن به گچ و آهك پخته و اجر و كوزه گلی و ... بنابر احتیاط مستحب، جایز نیست.
> آیت الله صافی:
براساس گفته ی صافی، سجده کردن بر گچ و آهك پخته و آجر و كوزه گلی و ... قابل تفکر است.
> آیت الله سیستانی:
دیدگاه سیستانی اینست که می توان بر گچ و اهك پخته و آجر و كوزه گلی، سجده کرد.
> آیت الله زنجانی:
فتوای زنجانی اینست که بر انواع سنگ های معدنی نظیر سنگ مرمر و سنگ آهک و سنگ گچ می توان سجده کرد و همچنین سجده کردن بر گچ و آهک پخته و آجر و کوزه گلی بنابر احتیاط، جایز نیست.
> آیت الله مظاهری:
نظر مظاهری درخصوص سجده اینست که می توان بر گچ، آهک و آجر، سیمان، موزاییک و ظروف سفالی، سجده کرد.
طبق نظر برخی علما سجده بر سنگ آهك و سنگ گچ صحيح است گردآوری: بخش مذهبی سرپوش
- 9
- 3
