ما در آستانه خوردن آخرین حیوانات عظیم‌‌الجثه کره زمین هستیم

بشر بزرگ‌ترین حیوانات این سیاره را به لبه‌‌ی پرتگاه انقراض رانده‌‌ است؛ انقراضی که عامل اصلی آن، اشتهای سیری‌‌ناپذیر ما در مصرف گوشت قلمداد می‌‌شود.

این یک هشدار هولناک است که از نتایج اولین تحلیل‌‌ها درمورد تاثیر بشر روی حیات حیوانات عظیم‌‌جثه حاصل شده است. با کنار هم قرار دادن آمار مربوط‌‌به ۳۰۰ گونه از مهره‌داران بسیار بزرگ (ازجمله خرس‌های قطبی، وال‌‌های آبی، کروکودیل‌‌های آب شور و شتر مرغ‌ها)، یافته‌ها از وقوع یک آینده‌‌ی اسفناک برای دیگر گونه‌‌های ساکن در سیاره‌ی ما خبر می‌‌دهند.

در مجموع، حداقل ۲۰۰ گونه از حیوانات عظیم‌‌جثه در حال تحلیل‌‌رفتن هستند و بیش از ۱۵۰ گونه درمعرض انقراض قرار گرفته‌‌اند. نویسنده‌‌ی برجسته ویلیام ریپل، متخصص اکولوژی از دانشگاه ایالتی ارگان می‌گوید:

نتایج ما نشان می‌دهد که ما طی فرایند خوردن حیوانات عظیم‌‌جثه، آن‌‌ها را به آستانه‌‌ی انقراض رسانده‌‌ایم. در آینده، ۷۰ درصد از این‌ گونه‌‌ها با کاهش جمعیت بیشتری مواجه خواهند شد و ۶۰ درصد از گونه‌ها نیز ممکن است منقرض یا بسیار نادر شوند.

اگر انسان‌ها بخواهند این مسیر را ادامه دهند، تلفات ممکن است مسیر فعلی زندگی در این سیاره را به‌‌کلی به مخاطره بیاندازد. تنوع زیستی، به‌‌معنای تنوع در گونه‌‌های جانوری است که تمام اکوسیستم‌ها را در دنیا پوشش می‌‌دهد؛ حال در پس هزاران سال اقدامات ناسنجیده‌ی نسل بشر، هم‌‌اکنون ما با یک بحران زیست‌محیطی رو‌به‌رو شده‌‌ایم.

می‌‌توانید آن را مانند بازی جنگا (یا برج هیجان) در نظر بگیرید. هرچه قطعات بیشتری را از این برج حذف کنیم، کل سیستم ناپایدارتر می‌شود و شانس فروپاشی آن بیشتر می‌‌شود. نویسندگان این مقاله می‌گویند: حفظ تنوع زیستی برای ساختار و عملکرد اکوسیستم حیاتی است؛ اما با کاهش جمعیت و خسارت‌های وارده بر محدوده‌‌های جغرافیایی مختلف این تنوع زیستی در معرض خطر قرار گرفته است؛ به‌‌گونه‌‌ای که هم‌‌اکنون تقریبا یک‌‌پنجم از گونه‌های مهره‌داران جهان با خطر انقراض مواجه‌‌اند.

این مشکل اکنون برای مدتی است که شدت گرفته است. از اواخر دوره‌‌ی پلیستوسن در بیش از صد هزار سال پیش، انسان‌ها ویران‌‌سازی تنوع زیستی جهان را آغاز کرده‌‌اند. مهره‌داران بزرگ یکی‌‌ پس‌‌از دیگری به ورطه‌‌ی انقراض کشانده شده‌‌اند؛ آن‌‌ هم با نرخی که از ۶۵ میلیون سال پیش، نظیر آن دیده نشده است.

اما در ۵۰۰ سال گذشته نیز تغییرات سرعت شگرفی به خود گرفته‌‌اند و این قضیه دانشمندان را نگران کرده ‌است. امروزه، همه‌‌ی انواع مختلف از حیوانات بزرگ‌‌جثه در معرض خطر شکار ازسوی انسان‌‌ها قرار دارند.

در حقیقت، در میان همه‌‌ی گونه‌های حیوانات عظیم‌‌جثه‌‌ی مورد تهدید، ۹۸ درصد در معرض خطر «برداشت مستقیم برای مصرف گوشت یا دیگر بخش‌های بدن» قرار دارند.

آمار درصدهای مربوط‌‌ به گونه‌‌های مورد تهدید

مشکل از آنجا نشات می‌‌گیرد شکار این موجودات بزرگ نه‌‌تنها گوشت بیشتر (و افتخار بزرگتری) به ارمغان می‌‌آورد؛ بلکه جمعیت آن‌‌ها نسبت‌‌به گونه‌های کوچک‌تر کم‌تر بوده و با سرعت کمتری تولیدمثل می‌‌کنند. این امر مهره‌داران بزرگ را در معرض ریسک بالای انقراض قرار می‌دهد. ریپل توضیح می‌دهد:

گونه‌های بزرگ‌‌جثه در معرض تهدید بزرگتری قرار دارند و نسبت به سایر گونه‌های مهره‌داران دارای درصد بالاتری از نرخ کاهش جمعیت هستند.

بنابراین حتی اگر این‌گونه‌‌ها دارای یک زیست توده‌‌ی تجمعی کوچک هم باشند، درحال‌‌حاضر روند نابودی مداوم آن‌ها منجر به تغییر در ساختار و عملکرد اکوسیستم‌های ما خواهد شد؛ تغییراتی که عواقب آن هنوز برای ما ناشناخته‌‌اند.

در ۲۵۰ سال گذشته، ما می‌دانیم که ۹ گونه‌‌ از بزرگ‌‌جثگان یا به‌‌طور کامل منقرض شده‌اند یا دیگر در محیط طبیعی وجود ندارند. دراین‌میان، حیوانات روی خشکی با بیشترین تهدید مواجه‌‌اند.

البته این مطلب چندان هم جای تعجبی ندارد؛ چراکه انسان‌ها می‌توانند راحت‌تر به این موجودات دسترسی پیدا کنند. برای مثال، در سال ۲۰۱۲ دو گونه از لاک‌پشت‌‌های عظیم‌الجثه و نیز دو گونه از گوزن‌ها ناپدید شدند.

اما وضعیت موجودات دریایی کمی بهتر است. تنها ۲۷ درصد از این جمعیت درمعرض تهدید ارزیابی شده‌اند؛ اما به‌‌علت عدم وجود اطلاعات کافی، هنوز نمی‌‌توان درمورد وضعیت بیش از دو دوجین از این‌گونه‌ها اظهارنظر کرد.

ماهی‌های استخوان‌‌داری نظیر کوسه‌‌ها، گونه‌‌ی چهارگوش و پرتوماهیان در صدر این فهرست قرار دارند و به‌‌طور میانگین بیشتر از هرگونه‌‌ی دریایی دیگری در معرض خطر هستند.

بااین‌حال، در میان تمامی گونه‌‌های روی خشکی یا داخل دریا، جانوران با جثه‌‌ی بزرگتر در معرض خطر بیشتری بوده‌‌اند. در بین تمامی دوزیستان عظیم‌‌الجثه نیز تنها یک گونه وجود دارد که هنوز روی زمین زندگی می‌‌کند.

سمندر چینی غول‌پیکر (Andrias davidianus) با وزنی حدود ۴۰ کیلوگرم و طولی بالغ بر ۱.۸ متر یکی از معدود گونه‌‌های به‌‌جای مانده از خانواده‌‌ای است که قدمت آن‌‌ها به ۱۷۰ میلیون سال پیش بازمی‌‌گردد؛ بی‌‌دلیل هم نیست که گاهی این‌گونه را به‌‌عنوان فسیل‌‌های زنده خطاب می‌‌کنند.

باتوجه به ذائقه‌‌ی غذایی مردم شرق آسیا، این‌ گونه نیز اکنون به‌‌طور جدی در معرض خطر انقراض قرار گرفته و دانشمندان می‌گویند که دیر یا زود این جانوران نیز از صحنه‌‌ی روزگار محو خواهند شد.

باتوجه به وضعیت پیش ‌‌رو، نویسندگان این پژوهش تاکید دارند که درکنار  توانایی‌های ما به‌‌عنوان شکارچیانی برتر، ما باید هوشیاری بیشتری به‌‌خرج دهیم و نظارت بیشتری بر رفتارهای خود اعمال کنیم. در غیر این صورت، ممکن است با خوردن آخرین گونه‌‌های حیوانات عظیم‌‌جثه، برای همیشه به نسل این موجودات خاتمه دهیم.

ریپل می‌‌‌افزاید که حتی حفظ گونه‌‌های باقی‌‌مانده نیز همچنان چالشی دشوار و پیچیده خواهد بود: مباحث اقتصادی و همچنین موانع فرهنگی و اجتماعی زیادی [بر سر راه نجات این‌ گونه‌‌ها] وجود خواهد داشت؛ اما اگر نخواهیم رفتار خود را اصلاح و تعدیل کنیم، توانایی‌های بالای ما به‌‌عنوان گونه‌‌ی غالب شکارچی ممکن است به محو آخرین گونه‌‌های عظیم‌‌جثه از روی سطح سیاره ختم شود.