به گزارش ایسنا، فریدون عموزاده خلیلی - رییس هیئت‌مدیره انجمن نویسندگان کودک و نوجوان - در نشستی نامزدهای انجمن را برای این جایزه جهانی به این شرح معرفی کرد: در زمینه ترویج کتاب‌خوانی: علی‌اصغر سیدآبادی، و نویسنده منتخب: جمشید خانیان.
در آغاز نشست معرفی نامزدهای انجمن نویسندگان کودک و نوجوان برای جایزه «آسترید لیندگرن» که امروز (سه‌شنبه، ۲۳ مردادماه) در محل انجمن برگزار شد فریدون عموزاده خلیلی - رئیس هیئت‌مدیره انجمن نویسندگان کودک و نوجوان - درباره تاریخچه شکل‌گیری جایزه «آسترید لیندگرن» اظهار کرد: این جایزه از سال ۲۰۰۲ به نام و یاد آسترید لیندگرن که بیش از ۹۰ سال عمر کرد و آثار ارزشمندی از خود به جای گذاشت مانند «پی‌پی جوراب‌بلند» پایه‌گذاری شد. آسترید لیندگرن نگاه انسانی به مسائل و رنج‌های کودکان و نوجوانان داشت و به آرزوها و نیازهای آن‌ها فکر می‌کرد و رویاهای‌شان را به تصویر می‌کشید. بعد از مرگ او شورای فرهنگی سوئد جایزه‌ای را بنا کردند تا در همان زمینه‌هایی که آسترید لیندگرن فکر می‌کرد و می‌نوشت یعنی توجه به ارزش‌های انسانی و کیفیت بالای آثار ادبی و هنری، به نویسنده‌ها جایزه اهدا شود.
او افزود: می‌توان گفت جایزه آسترید لیندگرن نوبل ادبیات کودک و نوجوان است زیرا به لحاظ مادی ارزشمندترین جایزه ادبی دنیا پس از نوبل است اما بیشتر به این دلیل ارزشمند است که نگاه انسانی به کودکان دارد. کاندیداهای این جایزه توسط نهادها و سازمان‌های مورد تایید این جایزه معرفی می‌شوند. انجمن نویسندگان کودک و نوجوان از سال گذشته کاندیداهایی را از میان نویسندگان کودک و مروجان کتاب‌خوانی معرفی می‌کند. این موضوع مربوط به سفرمان به نمایشگاه کتاب فرانکفورت است که با اعضای جایزه مذاکره کردیم تا علاوه بر شورای کتاب کودک و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، ما نیز نامزد معرفی کنیم. سال گذشته هوشنگ مرادی کرمانی و فرهاد حسن‌زاده به عنوان نویسنده و موسسه پژوهشی «تاریخ ادبیات کودکان» و طرح «با من بخوان» این موسسه به عنوان مروج کتاب‌خوانی به این جایزه معرفی شدند اما نتوانستند پذیرفته شوند.
عموزاده خلیلی با بیان این‌که سعی کرده‌اند انتخاب‌های‌شان به‌گونه ای باشد که شانس بیشتری برای پذیرفته شدن داشته باشند، درباره معیارهای انتخاب نویسنده و مروج کتاب‌خوانی توسط این انجمن گفت: رویکرد امسال ما برای معرفی کاندیداهای‌مان نوگرایانه بود. ما در بخش مروج کتاب‌خوانی کسی را انتخاب کردیم که در بحث ترویج کتاب‌خوانی نهادی عمل کرده و فرد نبوده است، از روش های سنتی رد شده و اثرگذاری و فراگیری در کارهایش وجود داشته و این‌طور نبوده که تاثیرش در یک روستا باشد، بلکه تاثیرش چندصدهزار نفری بوده است.
همچنین یکی دیگر از ملاک‌های انتخاب ما برای مروج کتاب‌خوانی این است که در درون کارهای خود استمرار ایجاد کرده باشد یعنی اگر فرد کنار گذاشته شود، سیستم به کار خود ادامه دهد. انتخاب نویسنده نیز با توجه به ملاک‌های آسترید لیندگرن بود. یعنی نویسنده‌ای که در تمامی کتاب‌هایش نگاه انسانی به رنج و مشکلات کودک دارد و آرزوها و رویاهای او را بازتاب می‌دهد. کتاب‌هایش بومی است و برخاسته از سوژه‌های مربوط به منطقه. در عین حال کیفیت، زبان قوی و جهان داستانی متفاوتی دارد. از طرف دیگر کارهایش ترجمه شده و برای هیئت انتخاب جایزه شناخته شده باشد.
رئیس هیئت‌مدیره انجمن نویسندگان کودک و نوجوان با اشاره به کسانی که جایزه آسترید لیندگرن را برده‌اند، نیز گفت: ما باید صرف‌نظر از جایگاه، افراد و سلیقه‌مان و به خاطر منفعت ملی تلاش کنیم تا این افتخار ملی را کسب کنیم. زمانی که تیم ملی فوتبال ما به جام جهانی می‌رود همه نهادها از نهادهای مردمی و ملی گرفته و نهادهایی که ربطی به فوتبال ندارند و چون فکر می کنند پای مصلحت ملی در میان است، تلاش می‌کنند تا چهره خوب و معتبری از ایران نشان دهند. اگر جایزه هانس کریستین اندرسن، المپیک نویسندگان است، جایزه آسترید لیندگرن جام جهانی نویسندگان کودک و نوجوان است و لازم است همه نهادها کمک کنند تا کار جلو برود.
او در ادامه خاطرنشان کرد: یکی از دلایلی که ما در عرصه بین‌المللی به رغم پتانسیل زیادی که داریم موفق نیستیم این است که همت ملی پشت نویسنده‌ها نیست. فرهاد حسن‌زاده سال گذشته جزء پنج نامزد نهایی جایزه هانس کریستین اندرسن بود و نسبت به بقیه چیزی کم نداشت اما ما نتوانستیم او را به درستی معرفی کنیم. کتاب‌های کمتری از او ترجمه شده بود. ادبیات ما پتانسیل بیشتری دارد که اگر پیش‌نیاز آن فراهم شود مثلا کارهای‌مان ترجمه شود می‌توانیم امتیاز خود را بالا ببریم. این کار انجمن نیست بلکه یک کار ملی است و انجمن بخشی از آن را به دوش می‌کشد. ما باید از مسئولان فرهنگی سوال کنیم که چرا وزارت ارشاد و صدا و سیما کاری نمی‌کنند که این نویسنده‌ها و کتاب‌ها دیده شوند.
سپس جعفر توزنده‌جانی - دبیر انجمن نویسندگان کودکان و نوجوانان - با ابراز خوشحالی از این‌که انجمن نویسندگان توانسته فعالیت‌های خود را بین‌المللی کند، گفت: یکی از نتایج حضور ما در عرصه بین‌المللی این بوده که بتوانیم کاندیدا برای جایزه آسترید لیندگرن معرفی کنیم.
پس از معرفی نامزدهای انجمن نویسندگان کودک برای جایزه آسترید لیندگرن (جمشید خانیان به عنوان نویسنده و علی‌اصغر سیدآبادی به عنوان مروج کتاب‌خوانی) جعفر توزنده‌جانی درباره معیارهای انتخاب جمشید خانیان بیان کرد: مسئله‌ای که برای انتخاب وجود داشت کارهای پژوهشی و تحقیقاتی خانیان درباره کودکان و نوجوانان بود. او حدود ۴۴ اثر داستانی، نمایشی و پژوهشی داشته و همه آثارش جایزه گرفته‌اند. خود این موضوع نشان می‌دهد که چقدر موثر است. جمشید خانیان سبک خاصی برای خلق آثارش دارد، به نحوی که اگر کتاب او را بخوانم بدون این‌که بدانم نام نویسنده‌اش چیست سبک او را تشخیص می‌دهم. او به ادبیات بومی و اقلیمی توجه ویژه‌ای دارد. همچنین افسانه‌ها را در قالب‌های جدید برای کودکان آورده است. هیچ وجه کتاب‌های جمشید خانیان رنگ تعلیمی و آموزشی ندارد. او به زندگی شهری و همه‌گیر شدن این سبک زندگی، سالمندان و ارتباط بین نسل‌ها در آثارش توجه داشته و سعی کرده آن‌ها را بیان کند. مسئله دیگر توجه به ادبیات دراماتیک است که تأثیرگرفته از فعالیت او در ادبیات نمایشی است.
فریدون عموزاده خلیلی نیز درباره معیارهای انتخاب علی‌اصغر سیدآبادی اظهار کرد: نکته‌ای که درباره آقای سیدآبادی برای ما جذاب بود این بود که فعالیت‌های او مخاطب‌محور و اجتماع‌محور بود. او در سال‌هایی که کار کرده همه فعالیت‌هایش معطوف به مخاطب بوده است. همچنین مخاطب‌محوری را نهادینه‌سازی کرده است. نکته دیگری که درباره او وجود داشت ساختن نهادهای ترویج کتاب‌خوانی توسط او بود. آقای سیدآبادی فهم و استفاده از فعالیت‌های مشارکتی را در طرح‌هایش مورد نظر قرار داده است. سه مولفه کتاب‌خوانی، آزاداندیشی و تفکر انتقادی در همه نهادهایی که ساخته وجود دارد. طرح کتابخانه‌های روستایی جزء فعالیت‌هایش بوده است. او کتاب‌خوانی را امری دوطرفه می‌داند که کودکان با بزرگ‌ترها در زمینه کتاب‌خوانی کاملا تعامل دارند. او بین فعالیت ترویج کتاب‌خوانی و کنش‌گری اجتماعی پیوند خلاقانه‌ای را فراهم کرده است.
این نویسنده در ادامه افزود: آقای سیدآبادی باشگاه کتاب‌خوانی را ایجاد کرده که با همت او پا گرفته است، و برای این‌که چنین کاری را به سرانجام برساند به شهرها و روستاهای مختلفی سفر کرده و با شهرداران و بخشداران دیدار و گفت‌وگو کرده تا از پتانسیل شهر برای کتاب‌خوانی استفاده کند. به همت او سال گذشته ۵۰۰۰ باشگاه کتاب‌خوانی پا گرفت که ۷۰ هزار عضو داشت اما امسال تعداد این افراد به ۵۰۰ هزار کودک رسیده که رقم بالایی است. مشخصه دیگری که وجود دارد این است که باشگاه‌های کتاب‌خوانی قائم به شخص نیست، یعنی اگر سیدآبادی مسئولیتی نداشته باشد سیستم جلو می‌رود و نیازی به او نیست، زیرا این مسئله به خواست ملی کودکان تبدیل شده است. ایجاد نهاد کتابخانه‌های روستایی و خانگی که امسال سومین سالی است که برگزار می‌شود از دیگر فعالیت‌های سیدآبادی است. او همچنین از بنیان‌گذاران انجمن نویسندگان کودک و نوجوان بوده است. او فهرست لاک‌پشت پرنده را ایجاد کرده که در زمینه انتخاب و معرفی کتاب‌های کیفی و برتر به بچه‌ها فعالیت می‌کند. همچنین پژوهش‌های زیادی انجام داده است.
عموزاده خلیلی با بیان این‌که نامزدهای نهایی جایزه آسترید لیندگرن مهرماه انتخاب می‌شوند، گفت: ما فرصت زیادی برای معرفی نامزدها نداریم و باید همه پتانسیل‌مان را به کار بگیریم تا آن‌ها را معرفی کنیم و هر رسانه‌ای که به دست‌مان برسد از آن استفاده خواهیم کرد.
اما معرفی سیدآبادی به عنوان نامزد بخش ترویج کتاب‌خوانی با واکنش برخی خبرنگاران حاضر در نشست همراه شد. عموزاده خلیلی در پاسخ به انتقاد یکی از خبرنگاران نسبت به انتخاب علی‌اصغر سیدآبادی به عنوان نامزد مروج کتاب‌خوانی که معتقد بود او در ساختار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و کارهایی که انجام داده با حمایت دولتی همراه بوده است، و چرا یک نهاد را معرفی نکرده‌اند، گفت: گاهی اوقات شخص فراتر از یک نهاد است و نهاد را با یک شخص می‌شناسند و ما به همین دلیل امسال شخص را برای جایزه معرفی کردیم. ما مجموعه فعالیت‌های ترویجی را که او انجام داده مورد ارزیابی قرار دادیم.
یکی از ویژگی‌هایی که آقای سیدآبادی دارد این است که سیستم ایجاد کرده و کارهایش برد بسیاری دارد؛ مثلا اگر به یک روستا در چابهار سر بزنید خواهید دید که کودکان چه کتاب‌هایی خوانده‌اند. او باشگاه‌های کتاب‌خوانی و فهرست لاک‌پشت پرنده را ایجاد کرده است. من می‌دانم که ایجاد باشگاه‌های کتاب‌خوانی چقدر دردسر دارد، ایجاد باشگاه به همت شخصی او بوده و ردیف بودجه دولتی در کار نیست. کارهای سیدآبادی برای ایجاد باشگاه‌های کتاب‌خوانی در اقصی نقاط کشور با روش‌های غیردولتی و با کمک‌گرفتن از شهرداران و دهداران بوده است. این طور نیست که بگوییم کارهایی که سیدآبادی کرده جزء وظایف دولتی‌اش بوده است. اصلا اگر این فعالیت، دولتی می‌شد کاری پیش نمی‌رفت.
در ادامه پاسخ‌های عموزاده خلیلی، یکی دیگر از خبرنگاران اظهار کرد: من اگر به عنوان شهروند بخواهم با شهردار دیدا کنم و طرحی به او ارائه دهم اجازه ملاقات به من داده نمی‌شود. آقای سیدآبادی به خاطر این‌که در دستگاه دولتی است مورد توجه است. خبرنگار دیگری هم گفت: من طرحی را برای نهاد کتابخانه‌ها بردم که با گذشت سه سال پروپوزال طرح من پذیرفته نشد. اما همچنان عموزاده خلیلی بر انتخاب انجمن و این‌که کارهای سیدآبادی دولتی نبوده و با همت شخصی او انجام شده است تاکید داشت.
شورای کتاب کودک، کانون پرورش فکری کودکان و نوجونان و موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان دیگر نهادهای ایرانی هستند که نامزدهای‌شان را برای جایزه جهانی «آسترید لیندگرن» معرفی می‌کنند.
انجمن نویسندگان کودک و نوجوان از سال گذشته برای اولین‌بار مسئول معرفی نامزد برای دریافت جایزه «آسترید لیندگرن» شد و در سال گذشته هوشنگ مردادی کرمانی نویسنده «قصه‌های مجید» و «موسسه تاریخ پژوهشی ادبیات کودک ونوجوان» با مسئولیت زهره قائینی را به عنوان نامزدهای دریافت این جایزه جهانی در سال ۲۰۱۸ معرفی کرد.
- 18
- 3
