کتاب‌های برتر قرن ۲۱

با نزدیک شدن به پایان سال ۲۰۱۹ و همزمان با پایان دو دهه نخست قرن ۲۱ بسیاری از رسانه‌ها فهرست‌هایی منتشر می‌کنند تا بهترین آثار هنری هزاره سوم میلادی از جمله بهترین فیلم‌ها،‌ سریال‌ها، کتاب‌ها، تئاترها، موسیقی‌ها و .... را معرفی کنند. این موضوع به رقابت داغ رسانه‌ها بدل شده است. گاردین در تازه‌ترین فهرستی که برای معرفی بهترین‌های قرن ۲۱ منتشر کرده ۱۰۰کتاب برتر را برشمرده است. این روزنامه معروف انگلیسی با نظرسنجی از منتقدان و نویسندگان مختلف به فهرست بهترین آثار منتشر شده از سال ۲۰۰۰ تاکنون رسیده است. ۱۰ کتاب برتر و جاگرفته در صدر این فهرست را در این گزارش مرور می‌کنیم. بسیاری از کتاب‌هایی که گاردین آنها را در فهرست خود جاداده، به فارسی برگردانده شده‌اند و در دسترس مخاطبان ایرانی نیز قرار دارند.در این نظرسنجی «تالار گرگ» هیلاری مانتل جایگاه اول را از آن خود کرده است.

 مانتل بیش از یک ربع قرن در حال نوشتن کتاب بود تا با انتشار این کتاب به یک پدیده بدل شد. او قسمت‌های دوم و سوم این کتاب را در قالب یک سه‌گانه نوشت که قسمت سوم آن قرار است ماه مارس با عنوان «آینه و نور» منتشر شود.  این سه‌گانه داستانی درباره توماس کرامول بر بستر وقایع تاریخی انگلستان است. رمان تالار گرگ در ایران با ترجمه‌های مختلفی از جمله علی‌اکبر قاضی‌زاده در نشر کتابسرای تندیس و کیومرث پارسای در نشر روزگار چاپ شده است. در مکان دوم «گیلیاد» نوشته مریلین رابینسون که سال ۲۰۰۴ منتشر شد جای دارد. این رمان فلسفی در قالب نامه‌هایی که توسط جان امیس کشیش در دهه ۱۹۵۰ به پسرش نوشته شده، شکل گرفته است. ترجمه فارسی این رمان نیز از سوی مرجان محمدی برای نخستین‌بار در نشر آموت و سپس در نشر چلچله چاپ شده است.

«زمان دست دوم» نوشته سوتلانا آلکسوویچ که سال ۲۰۱۳ منتشر شد در مکان سوم جای گرفته است. کتاب این نویسنده برنده جایزه ادبی نوبل برمبنای هزاران ساعت شهادت شفاهی و تاریخی مردم اتحاد جماهیر شوروی شکل گرفته است. نویسندگان، پیشخدمت‌ها، پزشکان، سربازان، ماموران دستگاه‌های سابق کرملین و بازماندگان اردوگاه‌های کار اجباری خاطرات خود را در این کتاب به زبان آورده‌اند. ترجمه فارسی این کتاب نیز بهار پارسال در نشر نیستان با ترجمه شهرام همت‌زاده منتشر شد. «هرگز رهایم مکن» نوشته کازئو ایشی‌گورو که در سال ۲۰۰۴ منتشر شد در جایگاه چهارم است. وی که با کتاب «بازمانده روز» در سال ۱۹۸۹ برنده جایزه بوکر شد، در این کتاب که ششمین رمان اوست، مرکز کلونینگ انسان در انگلستان را موضوع خود قرار داده است. این کتاب را نیز سهیل سمی به فارسی برگردانده و در نشر ققنوس به چاپ رسانده است.

«آسترلیتز» نوشته دبلیو جی سبالد که در سال ۲۰۰۱ منتشر شد در مکان پنجم قرار دارد. سبالد که در تصادف اتومبیل در سال ۲۰۰۱ درگذشت در این کتاب ترکیبی از حوادث واقعی و داستانی را درهم آمیخته و با درهم‌تنیدگی سفرهای درونی و بیرونی تاثیر زیادی در ادبیات معاصر داشته است. این کتاب درباره یک مرد و وحشت از یهودی بودن و از دست رفتن قرن بیستم است. این کتاب نیز با عنوان «آسترلیتز جوان» از سوی پوپه میثاقی به فارسی ترجمه و در نشر کتابسرای تندیس منتشر شده است.

«دوربین کهربایی» نوشته فیلیپ پولمن سومین کتاب از سه‌گانه «نیروی اهریمنی» در رتبه ششم این لیست قرار دارد. این کتاب درباره دکتر مری مالون است که به دنیای موجوداتی خیالی وارد و با آنها دوست می‌شود. نسخه فارسی این کتاب نیز با ترجمه فرزاد فربد در نشر کتاب پنجره منتشر شده است. «بین من و دنیا» نوشته تانهیسی کوتس که در سال  ۲۰۱۵ منتشر شد  در رتبه هفتم  قرار دارد. این کتاب که تعمقی بی‌نظیر در معنای سیاهپوست بودن در دنیای امروز است این نویسنده را به یکی از مهم‌ترین چهره‌های روشنفکری و نویسندگان امروز آمریکا بدل ساخته است.   «پاییز» نوشته الی اسمیت که در سال ۲۰۱۶ منتشر شد در رتبه هشتم قرار دارد و به عنوان یکی از اولین رمان‌های بریتانیایی در دوران پسا برگزیت است. نویسنده در این کتاب با بهره گرفتن از همه سابقه ‌نویسندگی‌اش به عشق و هنر، زمان و رویاها، زندگی و مرگ پرداخته است.

این کتاب نیز از سوی فلوریا ورنوس به فارسی برگردانده شده و نشر مهراندیش‌آن را روانه بازار کرده است. «اطلس ابر» نوشته دیوید میچل در سال ۲۰۰۴ منتشر شد و در رده  نهم قرار دارد. این کتاب حماسی ترکیبی از چند داستان‌ از قرن نوزدهم تا دهه ۱۹۷۰ است و در نهایت پایان زمان را دربرمی‌گیرد. این رمان نیز از سوی علی منصوری در نشر روزگار به فارسی ترجمه و روانه بازار شده است.

«نیمی از یک خورشید زرد» نوشته چیماماندا نگوزی آدیچی که در سال ۲۰۰۶ منتشر شد در رتبه دهم قرار دارد. این نویسنده نیجریه‌ای که در دوره جنگ بیافرا بزرگ شده، در این رمان که جایزه اورنج را برد از تلاش‌های سیاسی و فردی برای مقابله با میراث‌ استعمار در آفریقا نوشته است. این رمان از سوی ناهید تبریزی به فارسی برگردانده شده و نشر چشمه آن را منتشر کرده است.