آشنایی با بخشهای مختلف خانه موزه مقدم

خانه موزه مقدم مساحتی برابر با ۲۱۱۷ مترمربع دارد

خانه موزه مقدم

موزه مقدم که از آن تحت عنوان خانه مقدم یاد میشود مربوط به اواخر دورهٔ قاجار در تهران میباشد که منزل مسکونی خاندان احتساب الملک و مقدم ها بود. در این موزه، اشیای تاریخی نگهداری میشود. موقعیت اصلی این عمارت کوچک در یکی از اصلی ترین خیابان های تهران( خیابان امام خمینی) در حوالی پارک شهر پایتخت می باشد.

تاریخچه خانه موزه مقدم

محمدتقی احتساب الملک دارای دو فرزند پسر بود که برای ادامه تحصیل به اروپا رفته بودند. یکی از پسرانش در دوران جوانی فوت کرد و پسر دیگرش پس از گرفتن مدرک باستان شناسی در اروپا به ایران بازگشت. نام او محسن مقدم بود. وقتی که پدر دکتر محسن مقدم، فوت کرد؛ او در خانه اش سکنی گزید. محسن در دانشگاه تهران، خدمات گسترده ای ارائه داد.

موزه مقدم در اصل به نام خانه مقدم معروف بوده‌ است

محسن، درس خوانده فرنگ بود. او با زنی در فرنگ ازدواج کرد و بعد از گذشت چند سال به ایران آمدند تا او در وطنش سواد و دانش خود را خرج کند. به همین منظور، او در دانشگاه تهران به تاسیس دانشکده هنرهای زیبا پرداخت.

محسن مقدم و همسرش در خانه موزه مقدم زندگی میکردند و این خانه بعد از مرگ پدر محسن، به او رسید. محسن با کمک همسرش به خانه، رنگ و روی دیگری بخشیدند. درواقع وی با جمع آوری بسیاری از کاشی های زیبا، سنگ های تراشیده ارزشمند و اشیاء و وسایل مختلف، آن ها را در بخش های مختلف خانه قرار داد. این خانه به تدریج به یک موزه زیبا تبدیل شد و دارای ارزش معنوی بسیاری بود؛ او تصمیم داشت که در سال ۱۳۵۱ این خانه را وقف دانشگاه تهران کند ولی پس از گذشت مدتی کوتاه در سال ۱۳۶۶ فوت کرد و همسرش اداره خانه را بر عهده گرفت؛ تنها ۳ سال از مرگ حسن مقدم گذشته بود که همسرش درگذشت و دانشگاه تهران، تولیت کامل این خانه را بر عهده گرفت.

بخش های مختلف خانه موزه مقدم

مساحت خانه موزه مقدم، بیش از ۲۰۰۰ متر مربع می باشد که ۳ حیاط بیرونی، اندرونی و سرایداری دارد و در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد. از آثار تاریخی موجود در این موزه میتوان به اشیای سفالی و شیشه ای، ابزار سنگی، آثار مفرغی، مهرها و اشیای فلزی اشاره کرد که دارای قدمتی طولانی هستند.

>> کارگاه و آتلیه شخصی محسن مقدم:

در زیرزمین خانه موزه مقدم، کارگاه و آتلیه شخصی محسن مقدم واقع شده است. این کارگاه با وجود آثار دکتر مقدم و انواع کتب باستان شناسی به یک کتابخانه دیدنی تبدیل شده است.

>> ساختمان اربابی خانه موزه مقدم:

در سال ۱۳۴۵ خورشیدی، ساختمان اربابی خانه موزه مقدم با کمک یکی از شاگردان دکتر محسن مقدم در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران به نام دکتر ابوالقاسمی ساخته شد که بیانگر قلعه های قرون وسطی در اروپا بود. دکتر مقدم برطبق بسیاری از روایت ها، این برج را برای همسرش( سلما) ساخت و برای ساخت آن از معماری اروپایی پیروی کرد. برخی از بخش های دیدنی ساختمان اربابی نظیر اتاق کدخدا، اتاق درویش، اتاق تدخین، زیرزمین و حمامی با کاشی کاری های قاجاری می باشد.

خانه موزه مقدم دارای ۳ حیاط بیرونی، اندرونی و سرایداری است

در طبقه پایین این برج، اتاق درویش ساخته شده است که کلکسیون خاصی از وسایل دراویش در آن قرار دارد؛ همچنین در انتهای این اتاق می توانید عکس هایی تاریخی از دراویش و یک نقاشی زیبا به سبک قهوه خانه ای از بارگاه حضرت سلیمان را ببینید.

در بالای اتاق دراویش، اتاق تدخین واقع شده است که دارای کلکسیونی تماشایی از اشیایی نظیر قلیون، پیپ و ... است.

قسمتی از ساختمان اربابی به اتاق صدف تعلق دارد ولی ورودی آن از حیاط بیرونی است و برای بازدید از آن نیازی به وارد شدن در برج نیست.

>> ایوان خانه مقدم:

از دیگر بخش های زیبای خانه موزه مقدم میتوان به ایوان خانه مقدم اشاره کرد که موقعیت آن در ضلع شمالی ساختمان و بر روی ستون های بلند و باشکوه است. ایوان این خانه، به عنوان یک موزه محسوب میشود ! قدمت و عظمت این ایوان به دلیل کاشی های دوران صفوی، آینه کاری دوران زندیه و کاشی های معرق و خشتی دوران قاجار و پهلوی اول، چند برابر شده است.

>> ایوان قاجار:

موقعیت ایوان قاجار در کنار اتاق اربابی می باشد. این ایوان دارای چند ستون و طاق است و کاشی های آن به دوران زندیه و قاجار برمی گردد. حوضچه مرمری کوچکی در وسط این ایوان میباشد که در گذشته متعلق به حمام فتحعلی شاه بود. این حوضچه با برخورداری از یک فواره کوچک آبی، از طریق راه آب باریکی به استخر متصل می شود.

خانه موزه مقدم در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است

>> باغ ژاپنی خانه موزه مقدم:

دکتر مقدم و همسرش، باغچه و حوضی را در حیاط بیرونی با الهام از باغ های ژاپنی طراحی کردند که بیانگر شکل یک مارپیچ است.عملیات زیباسازی این فضای سبز با استفاده از گیاهان رنگارنگ و متنوع، پله های سنگی، برکه کم عمق با گل های نیلوفر و مسیر سنگی انجام شده است.

>> حوضخانه:

از قدیمی ترین بخش های این عمارت تاریخی می توان به حوضخانه یا همان زیرزمین اشاره کرد که تزئینات زیادی بر دیوار آن صورت گرفته است. در این حوضخانه میتوانید با تاریخ تحول صنعت سفال و کاشی کاری ایران آشنایی پیدا کنید.

>> کتابخانه موزه مقدم:

در سال ۱۳۳۷ کتابخانه خانه موزه مقدم ساخته شد . علاقه مندان به کتاب می توانند برای پژوهش های خود در حوزه های مختلف از آن استفاده کنند. برخی از قسمت های دیگر خانه موزه مقدم، شامل گلخانه ی تزیین شده با کاشی های لعاب دار، اتاق قاجار( سالن زمستانی)، حوض ژاپنی، اتاق نشمین و مطبخ می باشد.

خانه موزه مقدم، محل اقامت محسن مقدم و همسرش بود

>> بخش خدمه( اداری) موزه مقدم:

بخش خدمه به عنوان آخرین بخش از خانه مقدم محسوب میشود که در گذشته مستخدمین و سرایداران بعنوان مطبخ و محل سکونت از آن استفاده می کردند. در ضلع جنوبی اندرونی، ورودی این بخش قرار دارد. امروزه این قسمت از خانه مقدم به دلیل این که بیش از حد فرسوده شده است؛ با تغییرات کوچک، مرمت و بازسازی، به بخش اداری تبدیل شده است.

آدرس موزه مقدم تهران

برای اینکه با مترو به خانه موزه مقدم بروید باید در یکی از ایستگاه های حسن آباد و یا دانشگاه امام علی ( ع) پیاده شوید و کم تر از ۱۵ دقیقه پیاده روی کنید تا به این موزه برسید. شما همچنین میتوانید با اتوبوس های مسیر راه آهن_ پارک وی یا راه آهن- تجریش بروید و در ایستگاه البرز پیاده شوید. سپس برای این که به خانه موزه مقدم برسید به سمت شرق در خیابان امام خمینی پیاده روی کنید.

برای بازدید از موزه مقدم باید به تهران، خیابان امام خمینی، میدان حسن آباد، بعد از خیابان شیخ هادی، جنب بانک ملت ، خانه موزه مقدم، پلاک ۲۵۱ بروید.

موزه مقدم یکی از جاذبه‌های تاریخی تهران است که قدمتش به اواخر دوره قاجار می‌رسد

گردآوری: بخش فرهنگ و اندیشه سرپوش