صنایع دستی خاص و سنتی سمنان

صنایع دستی سمنان

صنایع دستی سمنان

هنر دستی ایران یک میراث فرهنگی بسیار غنی و متنوع است که در طول سال‌ها به نسل‌ها منتقل شده است. یکی از استان‌هایی که در حوزه صنایع دستی بسیار فعال است، سمنان است. صنایع دستی سمنان با طرح‌ها و طراحی‌های خلاقانه، هنرمندی و دقت بالا شهرت جهانی دارند. در این مقاله به بررسی صنایع دستی سمنان و تجربه و تخصص آن‌ها می‌پردازیم.

تاریخچه صنایع دستی سمنان

صنایع دستی سمنان تاریخچه‌ای قدیمی و پر از رنگ دارند. این هنرهای دستی در سمنان از زمان‌های باستانی شکل گرفته‌اند و تا به امروز ادامه داشته‌اند. از آن زمان‌ها تاکنون، هنرمندان سمنان در صنایع دستی مختلف مانند قالی‌بافی، گلیم‌بافی، گیوه‌دوزی، جاجیم‌بافی، نمدمالی و چرم‌دوزی فعالیت می‌کنند.

صنایع دستی سمنان و تنوع فرهنگی ایران

صنایع دستی سمنان یکی از نمادهای فرهنگی ایران است. این صنایع دستی نه تنها هنر و زیبایی خاص خود را دارند، بلکه نشان دهنده تنوع فرهنگی کشور است. هر منطقه ایران به دلیل شرایط جغرافیایی و اقلیمی خاص خود، صنایع دستی منحصر به فردی را تولید می‌کند. صنایع دستی سمنان نیز یکی از این صنایع دستی خاص است که به تنوع فرهنگی ایران افتخار می‌آورد.

زیبایی در هنر صنایع دستی سمنان

قالی‌بافی 

قالی‌بافی یکی از صنایع دستی برجسته سمنان است. صنعت قالی‌بافی در سمنان با استفاده از طرح‌ها و رنگ‌های زیبا، قالی‌های با کیفیت و دوام بالا تولید می‌کند. قالی‌های سمنان با طرح‌ها و نقش‌های مختلفی مانند گل، حیوانات و مجسمه‌های هنری تزئین شده‌اند. همچنین، از جنس‌ها و نخ‌های با کیفیت برای بافت قالی‌ها استفاده می‌شود. صنایع دستی قالی‌بافی سمنان به عنوان یکی از بهترین صنایع دستی ایران شناخته می‌شود و در بازارهای داخلی و خارجی مورد استقبال قرار می‌گیرد.

گلیم‌بافی

گلیم‌بافی نیز از دیگر صنایع دستی مهم سمنان است. گلیم‌های سمنان با الگوها و طرح‌های هنری، رنگارنگ و زیبا تولید می‌شوند. این گلیم‌ها از نخ‌های طبیعی و بافت دستی ساخته می‌شوند و دارای مقاومت و دوام بالایی هستند. گلیم‌های سمنان با طرح‌هایی از جمله گیاهان، حیوانات و نقوش هندسی تزئین شده‌اند. این صنعت دستی به عنوان یکی از عناصر تزئینی و هنری داخلی و خارجی مورد استفاده قرار می‌گیرد و جایگاه ویژه‌ای در بازار صنایع دستی دارد.

گلیم به عنوان یکی از محصولات و صنایع دستی ارزشمند سمنان محسوب می شود. تولید و بافت اینگونه فرش ها به سالیان گذشته برمی گردد، به طوریکه قدیمی ترها برای پر کردن خانه خود از گلیم های دست بافت خودشان استفاده می کردند. گلیم ها زیبا و ساده تر از قالی هستند به همین دلیل با قیمت کمتری نسبت به فرش ها در این شهر به فروش می رسند. 

روستایی ها و عشایری که در گرمسار و سمنان ساکن هستند، نسبت به سایرین علاقه با گلیم بافی دارند. درصورتی که به دنبال سوغاتی زیبا و ارزانی هستند می توانید به گلیم ها نیز توجه داشته باشید. 

صنایع دستی سمنان؛ گلیم بافی

نمد بافی

نمدبافی یکی از هنرهای قدیمی مردم سمنان محسوب می شود. این هنر قدمتی دیرینه دارد و اگر به شهرهای سمنان، شاهرود و دامغان بروید می توانید این محصولات را که به عنوان زیرانداز استفاده می شوند به راحتی ببینید. نمد نیز به عنوان یکی از سوغاتی های خوب سمنان محسوب می شود. 

صنایع دستی سمنان؛ نمد بافی

جاجیم

جاجیم نوعی زیرانداز است که در سمنان بسیار محبوبیت دارد. جاجیم ها با استفاده از نخ های رنگارنگ از جنس پشم یا پنبه ساخته می شوند و کاربردهای متنوعی دارند. روستاییان و عشایر از جاجیم علاوه بر زیرانداز جهت بسته بندی اشیا و لوازم نیز استفاده می کنند. در استان سمنان نیز نوعی جاجیم بافته می شود که اهالی از آن به عنوان بقچه استفاده می کنند. 

صنایع دستی سمنان؛ جاجیم

محصولات چاپ قلمکار

زمانی که هنوز دستگاه های چاپ ساخته نشده بودند، افراد برای چاپ طرح های خودشان روی پارچه از روش های مختلفی استفاده می کردند. یکی از این روش های مرسوم استفاده از چاپ قلمکار بوده است. این نوع طراحی با روش های قدیمی روی پارچه صورت می گیرد. در حال حاضر چاپ قلم کار به وسیله قالب های چوبی که نقوش برجسته ای بر روی خود دارند انجام می شود.

اولین و مهمترین قدم برای انجام این کار، تولید قالب های حرفه ای و مناسب است. قالب طرح هایی که روی پارچه های چاپ می شوند با استفاده از چوب های گلابی یا زالزالک تهیه می شوند. از قالب ها برای تولید محصولات گوناگونی در سمنان استفاده می شود که از جمله آنها می توان به رومیزی، جانماز، سفره و بقچه اشاره کرد. 

صنایع دستی سمنان؛ چاپ قلمکار

حجم سازی

حجم سازی نوعی مجسمه سازی است که هنرمند تلاش دارد ذوق و قریحه خود را به خرج دهد و آثار منحر به فردی تولید می کند. برای افرادی که به حوزه علاقه دارند؛ حجم سازی بسیار جالب خواهد بود. استان سمنان مهد این آثار هنری است و محصولات متعددی را می توان در این زمینه پیدا کرد.

صنایع دستی سمنان؛ حجم سازی

ساز سازی

از سازهای مختلفی برای نواختن موسیقی استفاده می شود، استان سمنان به عنوان یکی از مراکز اصلی ایران برای تولید ساز محسوب می شود که با استفاده از محصولات متنوعی مانند چوب، پوست حیوانات، شاخ قوچ و... سازها ساخته می شوند. سازهای تولید کیفیت بسیار زیادی دارند می توانند برای سالها توسط هنرمندان استفاده شوند. 

چاقو

زمانی که صحبت از چاقو چاقوسازی به میان می آید بسیاری یاد زنجان می افتند. باید اشاره کرد علاوه بر زنجان چاقوهای تولید شده در استان سمنان نیز کیفیت بسیار زیادی دارند. سری بعد که خواستید به سمنان سفر کنید، در فهرست سوغاتی هایی که قرار است بخرید چاقو را هم بگنجانید. بی شک از خرید خود پشیمان نخواهید شد.

چادر شب

یکی از محصولات ارزشمند و تاریخی استان سمنان چادرشب است. از زمان قدیم چادرشب به عنوان روانداز در شب استفاده می شد، به همین دلیل اهالی آن را به عنوان چادرشب می شناسند. این پارچه مصارف مختلفی دارد و برای موارد زیادی استفاده می شود. 

صنایع دستی سمنان؛ بافت چادر شب

پلاس

یکی از صنایع دستی زیبای استان سمنان، پلاس است. پلاس نوعی گلیم پشمی است که در اغلب موارد به عنوان زیرانداز استفاده می شود، البته کاربردهای دیگری را نیز به خود اختصاص می دهد. باوجودی که پلاس و جاجیم بسیار به همدیگر شبیه هستند اما زمینه کار پلاس دارای خطوط افقی و رنگارنگ می باشد که در جاجیم خطوط به صورت عمودی هستند. در بسیاری از شهرهای ایران از پلاس ها به عنوان جانماز استفاده می کنند. 

منبت کاری

در میان تمام صنایع دستی مهم و زیبای سمنان منبت کاری جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص می دهد. منبت کاری همان کنده کاری روی چوب است که سبب خلق آثار و نقوش برجسنه خواهد شد. در این روش برای تولید محصولات متنوعی استفاده می شود که هرکدام از آنها مشتریان خاص خود را دارد. 

گلیج بافی

یکی از صنایع دست ساز استان سمنان که در بین ایرانیان کمتر شناخته می شود، گلیج است. گلیج شباهت زیادی به گلیم ها دارد و با استفاده از دستگاهی شبیه به دستگاه های پارچه بافی تولید و وارد بازار می شود. تارهای استفاده شده در این محصول از جنس پنبه و پودهای پشمی هستند که بیشتر برای تولید محصولات مردانه و زیرانداز استفاده می شوند. 

بافت گلیج در بخش های مختلفی از استان سمنان همچون روستای اروست، فولادمحله و چاشم رواج دارد.

صنایع دستی سمنان؛ گلیج بافی

چهل تکه دوزی

هنرهای رنگارنگ سمنان تمامی ندارد که در میان آنها چهل تکه دوزی به چشم می خورد، این اثر بسیار منحصر به فرد است و طرفداران ویژه ای را خود اختصاص می دهد. باوجودی که چهل تکه دوزی در نقاط مختلف ایران رواج دارد اما نام آن از شهری به شهری دیگر متفاوت است. هنر چهل تکه دوزی قدمت زیادی دارد اما برخی آن را به دوران سلجوقی نسبت می دهند.

صنایع دستی سمنان؛ چها تکه دوزی

تخصص در صنایع دستی سمنان

یکی از ویژگی‌های بارز صنایع دستی سمنان، تجربه و تخصص بالای هنرمندان آن است. صنعت صنایع دستی در سمنان به عنوان یک فعالیت اصلی و اساسی برخوردار از تاریخچه و سابقه‌ای طولانی است. هنرمندان سمنان با مرور زمان و تمرینات مداوم، مهارت‌های خاص خود را تقویت کرده‌اند و به تخصص در زمینه‌های خاصی از صنایع دستی سمنان دست یافته‌اند.

حفظ هنرهای سنتی و نوآوری

علاوه بر تجربه و تخصص، هنرمندان سمنان توانایی حفظ هنرهای سنتی و به روزرسانی آن‌ها را دارند. آن‌ها با استفاده از طرح‌ها و الگوهای سنتی، هنرهای خود را زنده نگه می‌دارند و در عین حال با نوآوری و ایده‌های جدید به هنر خود زندگی می‌بخشند. این ترکیب از سنت و نوآوری باعث می‌شود تا صنایع دستی سمنان همچنان جذابیت و مورد توجه بازار داشته باشند.

استفاده از مواد با کیفیت در صنایع دستی سمنان

هنرمندان سمنان در صنایع دستی خود از مواد با کیفیت و با ارزش استفاده می‌کنند. از جنس‌ها و نخ‌های با کیفیت برای قالی‌بافی، گلیم‌بافی و سایر هنرهای دستی استفاده می‌شود. این انتخاب دقیق مواد باعث می‌شود تا تولیدات صنایع دستی سمنان دارای کیفیت بالا، دوام و طول عمر طولانی باشند.

محبوبیت در بازارهای داخلی و خارجی

صنایع دستی سمنان به دلیل زیبایی، کیفیت و تنوع طرح‌ها، در بازارهای داخلی و خارجی محبوبیت زیادی دارند. طرح‌ها و نقوش خاصی که در صنایع دستی سمنان استفاده می‌شوند، جذابیت بالایی دارند و بازاریابی مناسب باعث شده تا این صنایع دستی در سراسر جهان شناخته شوند و مورد تقدیر قرار گیرند. همچنین، برگزاری نمایشگاه‌ها و نمایشگاه‌های بین‌المللی، فرصتی مناسب برای نمایش و فروش محصولات صنایع دستی سمنان به مشتریان داخلی و خارجی فراهم می‌کند.

صنایع دستی سمنان و تاثیر در گردشگری

حمایت دولتی از صنایع دستی سمنان

دولت ایران و دولت‌های محلی نیز از صنایع دستی سمنان حمایت قوی می‌کنند. ایجاد سیاست‌ها و برنامه‌های حمایتی، اعطای وام‌های بانکی با شرایط ویژه و ارائه تسهیلات مالی به هنرمندان و تولیدکنندگان صنایع دستی، از جمله اقداماتی است که به توسعه و رونق صنایع دستی سمنان کمک کرده است. این حمایت‌ها باعث افزایش تولید، ایجاد اشتغال و ارتقای سطح کیفی محصولات صنایع دستی سمنان شده است.

گردشگری و صنایع دستی سمنان

گردشگری نیز به توسعه صنایع دستی سمنان کمک بزرگی می‌کند. بازدید از کارگاه‌ها و مراکز تولید، خرید محصولات صنایع دستی و آشنایی با فرآیند تولید، علاوه بر حمایت مالی، باعث ایجاد ارتباط نزدیکتر بین مشتریان و تولیدکنندگان می‌شود. این ارتباط نزدیک و تعامل بین طرفین، بهبود کیفیت محصولات و افزایش اعتماد مشتریان را به دنبال دارد.

سخن نهایی درباره صنایع دستی سمنان

به طور کلی، صنایع دستی سمنان به دلیل تجربه و تخصص هنرمندان، حفظ هنرهای سنتی و نوآوری، استفاده از مواد با کیفیت، محبوبیت در بازارهای داخلی و خارجی، حمایت دولتی و گردشگری، رونق و شهرت خوبی دارند. این صنایع دستی، همچنان به عنوان یکی از پرطرفدارترین و مورد توجه‌ترین صنایع دستی ایران به شمار می‌روند.

گردآوری: بخش میراث فرهنگی سرپوش