آشنایی با موزه توپکاپی و قسمت های مختلف آن

موزه توپکاپی یکی از قصرهای معروف امپراتوری عثمانی در استانبول است

موزه توپکاپی

در کشور استانبول، قصرهای معروف امپراتوری عثمانی وجود دارد که به آن کاخ طوپقاپو می گویند و از سال ۱۴۶۵ تا ۱۸۵۳ به عنوان مرکز اداری این امپراتوری بوده است. سلطان محمد فاتح، نظارت مستقیمی بر ساخت توپکاپی داشت. این پادشاه جهانگشا که در فکر ساخت کاخی باشکوه بود؛ تصمیم گرفت از بهترین معماران آن دوران نظیر داوود آقا، خواجه معمار سنان آقا، علاء الدین پاشا و سارکیس بالیان کمک بگیرد.

این معماران با سعی و تلاش توانستند کاخی را بسازند که تاکنون مردمان عثمانی نظیر آنرا ندیده بودند. بر طبق گفته ها دژی مستحکم در زمان ساخت این کاخ، به طول ۵ کیلومتر به دورش کشیده شده بود. مساحت کاخ سلطان سلیمان به ۷۰۰ هزار مترمربع می رسد. این کاخ به عنوان شهری مستقل برای خودش محسوب میشد؛ یعنی به تعداد ۵ هزارنفر، داخل آن می رفتند. در روزهای تاج گذاری و مراسم مهم، این تعداد به ۱۰ هزار نفر افزایش می یافت. هر کدام از پادشاهان عثمانی، قسمت هایی را به دل خواهشان به این کاخ افزودند. مساحت توپکاپی در این روزها به شدت، کاهش یافته ، یعنی مساحت آن به ۸۰ هزارمتر مربع رسیده است. از مهم ترین قسمت های توپکاپی می توان به سه حیاط تماشایی، ۱۲ کاخ و حرمسرایی با ۴۰۰ اتاق اشاره کرد.

تاریخچه کاخ و موزه توپکاپی

حدود ۳۰ سلطان از همین کاخ توپکاپی در طول امپراتوری ۶۰۰ ساله عثمانی، امور و سرزمینشان را در طول ۴ قرن اداره می کردند تا این که کاخ دلمه باغچه ساخته شد. چند سالی از فتح قسطنطنیه در سال های اول دهه ۱۴۵۰ گذشته بود که دستور ساخت کاخ توپکاپی توسط سلطان محمد دوم داده شد. در سال ۱۴۵۹م برای ساخت کاخ طوپقاپو اقدام شد و زمان اتمام ساخت آن به سال ۱۴۶۵ بر می گردد. اقامت سلطان محمد در سال ۱۴۷۸ در کاخ شروع شد. وقتی که این پادشاه فوت کرد؛ به وسعت کاخ و سبک معماری هایش در طول حکومت سلطان های بعدی اضافه شد. در این کاخ برطبق گفته ها، حدود ۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰ نفر سکونت داشتند و در حرمسرای این کاخ، نزدیک به ۳۰۰ نفر، ساکن بودند.

سلطان محمد فاتح در ساخت توپکاپی نظارت مستقیم داشت

صدها تالار و اتاق در کاخ توپکاپی وجود دارد که تنها از بخش های اصلی آن( کلیسای باستانی) میتوان بازدید کرد. قدمت کلیسای باستانی به ۱۵۰۰ سال میرسد ، این کلیسا برای بازدیدکنندگان، دروازه ای به سمت گذشته را می گشاید و نمونه های زیبای موزائیک های تاریخی را میتوان در داخل آن مشاهده کرد.

حرمسرا سلطنتی

یکی از بخشهای آپارتمانهای خصوصی سلطان را حرمسرای سلطنتی تشکیل داده بود. بیش از ۴۰۰ اتاق در حرم سرا ساخته شده بود که از آن ها می توان به حرمسرا خانه مادر سلطان، والیده سلطان، همسران صیغه ای و همسران سلطان و بقیه خانواده اش، از جمله فرزندان و خادمان اشاره کرد. حرمسرا متشکل از مجموعه ای ساختمان و سازه میباشد که اتصال آن ها از طریق راهروها و حیاط ها است. هر تیم خدماتی و گروه سلسله مراتبی با فضایی شخصی در حرمسرا زندگی می کردند که در اطراف آن حیاط جمع بوده است. احتمالاً تعداد اتاقهای این حرمسرا بیش از ۱۰۰ اتاق بوده است که تعداد کمی از آن ها برای عموم آزاد است.

کتابخانه کاخ توپقاپی استانبول

یکی از هنرهای زیبای قرن هجدهم، کتابخانه کاخ توپکاپی استانبول میباشد و طراحی قفسه های این کتابخانه بگونه ایست که هوا در آن جا چرخش است و مهر سلطان احمد سوم بر روی کتاب ها ثب شده است و با استفاده از عاج فیل، پنجره ها را ساخته اند و ۱۸ هزار کتاب تاریخی در آن جا وجود دارد ؛ در ضمن این کتابخانه از نظر نسخ خطی، مینیاتور، نقاشی و معماری و ... به عنوان پربارترین و گرانبهاترین مجموعه در طرح های اسلامی و شرفی در دنیا و اسلام محسوب میشود که گردشگران و توریست های بسیاری را جذب کرده است و در این کتابخانه، کتاب های اهدایی قرن ۱۳و ۱۴از جمله تیموریان به نمایش گذاشته شده است و همچنین در این مجموعه نیز ۲۱ هزار کتاب خارجی وجود دارد که مرتبط با منابع غیر اسلامیست.

یکی از نکات جالب اینست که بیشتر شاهان عثمانی، مهارت خاصی در زمینه ی خطاطی و نقاشی داشتند و موفق به ایجاد ۶۰۰ نسخ خطی با مینیاتورهای زیبا شدند که اینک به نمایش گذاشته شده است و این که در کتابخانه موزه توپ قاپی، بزرگ ترين مجموعه نگارگری دنیا و مهمترین آن با ۱۳۵۳۳ عدد نگهداری می شود و نیز کتاب هایی از دوران صفوی در این موزه به زبان ترکی وجود دارد و علاوه‌براین کتاب های تاریخی فارسی به این موزه اهدا شده که شامل قرآن کریم به نستعلیق و خط محمود نیشابوری میباشد .

ساخت کاخ توپکاپی در سال ۱۴۵۹م آغاز و در سال ۱۴۶۵ به پایان رسید

تبدیل کاخ به موزه توپکاپی

نخستین رییس جمهور ترکیه به نام آتاتورک، برای تبدیل توپکاپی به موزه، فرمانی را در سال ۱۹۲۴ صادر کرد. این مکان از آن زمان تاکنون از معروف ترین موزه های آسیا و اروپا به شمار می رود. بازدیدکنندگان میتوانند بسیاری از قسمت های کاخ و قسمت هایی از حرمسرای سلطان را تماشا کنند. از دیگر قسمت های جالب این موزه میتوان به ضرابخانه، موزه باستان شناسی و کتابخانه توپکاپی اشاره نمود. در موزه توپکاپی، اشیایی نگهداری می شود که شامل سنگین ترین زمردهای جهان، سریرهای پادشاهی، خنجر طوپقاپو، نمادهای مذهبی مسیحیان، خرقه های اشرافی، رد پای مشاهیر و تار مو و دندان پیامبر اسلام است.

قوانین بازدید از موزه توپکاپی

توپکاپی دارای قوانینی همانند ساید موزه ها میباشد که گردشگران، ملزم به رعایت آن هستند. به عنوان مثال در محل نگهداری لباس‌های سلطان، قسمت آثار مذهبی و خزانه داری، نباید عکس گرفت. بانوان باید حتماً لباس پوشیده ای به منظور بازدید از قسمت های مذهبی موزه داشته باشند. همچنین یکی دیگر از قوانین ممنوع شده در موزه توپکاپی، ورود کالسکه به آن می باشد.

کاخ موزه توپکاپی در منطقه سلطان احمد، استانبول واقع شده است

راههای دسترسی به موزه توپکاپی

موقعیت مکانی کاخ موزه توپکاپی در منطقه سلطان احمد میباشد و به همین علت بازدید مردم و گردشگران از این کاخ، با استفاده از تمامی وسایل نقلیه عمومی از قبیل اتوبوس، مترو و تراموا و ... فراهم شده است که لیدرتان، شما را راهنمایی می کند تا وارد این کاخ شوید؛ در ضمن عموم مردم میتوانند همه روزه به جز سه شنبه ها از کاخ موزه توپکاپی بازدید کنند.

آتاتورک، اولین رئیس‌جمهور ترکیه، در سال ۱۹۲۴ فرمانی برای تبدیل توپکاپی به موزه صادر کرد

گردآوری: بخش فرهنگ و اندیشه سرپوش