سفال های کلپورگان این روستا را جهانی کرد

بهمن نامورمطلق معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در گفتگو بامهر، از ثبت کلپورگان خبر داد و افزود: امسال در نشستی به میزبانی معاونت صنایع دستی کشور،  نامزدهای مختلفی از کشور به عنوان روستا و شهر جهانی صنایع دستی معرفی شدند که از این میان، سفال کلپورگان برای ثبت در فهرست جهانی انتخاب شد و ما در ادامه سفرهای خود به مریوان برای ثبت کلاش و سیرجان برای ثبت جهانی سیرجان، راهی استان سیستان و بلوچسان هستیم تا بازرسان شورای جهانی صنایع دستی از روستای کلپورگان و کارگاه های آن دیدن کنند.

معاون صنایع‌دستی کشور با اشاره به شرایط لازم برای ثبت یک شهر یا روستا در فهرست جهانی گفت: همه چیز به معروف بودن یا اصالت داشتن خلاصه نمی‌شود. باید دید سفال کلپورگان، در عین شهرت جهانی چه نقشی در جامعه محلی ایفا کرده؛ آیده آن به چه صورت است و نسل جدید تا چه اندازه علاقه مند به فراگیری این هنر و ادامه دادن آن است؟

نامورمطلق از وجود سه کارگاه تولیدی سفال در روستای کلپورگان خبر داد و افزود: از سراسر جهان به مردم این روستا سفارش ساخت سفال داده می شد اما امکان تولید وجود نداشت و تعداد کارگاه ها بسیار محدود بود. در واقع تنها یک کارگاه تولیدی وجود داشت که زمان محمدرضا پهلوی ساخته شده بود و مردم، به لحاظ مالی، امکان ساخت کارگاه دیگری را نداشتند.

امروز دو کارگاه دیگر هم در این روستا فعال شده است؛ بنابراین در صورت تایید شورای جهانی صنایع دستی روستای کلپورگان بعد از شهرسوخته و کویر لوت به عنوان سومین اثر سیستان و بلوچستان ثبت جهانی می شود.

کلپورگان نام روستایی در جنوب شرقی بلوچستان و نزدیکی مرز پاکستان است. این روستا در ۲۵ کیلومتری شهرستان سراوان و در ۳۹۰ کیلومتری جنوب زاهدان قرار دارد. از این‌رو سفالی که هنر دست زنان این منطقه است را سفال کلپورگان می‌دانند.

سفال کلپورگان را در هیچ کجای جهان نمی‌توان یافت، چرا که در ساخت این سفال، به هیچ عنوان از چرخ استفاده نمی‌شود و روش ساخت آن از هزاران سال پیش تاکنون تغییر نکرده است. طرح‌ها و نقش‌های این سفال، کاملا هندسی و یادآور نقش‌های باستانی است؛ تـزیینات روی سفالینه‌ها، نمادهای تجریدی است که از نسلی به نسل دیگر منتقل شده‌اند.

زنان بلوچ، برای تزیین و نقاشی بر این سفالینه‌ها از سنگ «تیتوک» استفاده می‌کنند. رنگ این سنگ، معمولا قهوه‌ای یا سیاه و جنس آن از نوعی سنگ منگنز است. این سفالینه‌ها، بیشتر به شکل کاسه، کوزه، جام، قدح، پارچ و لیوان قلک و... ساخته می‌شوند و بیشتر ظرف‌های ساخته شده، سرپوش دارند که گاه خود این سرپوش، به عنوان ظرفی مستقل مورد استفاده قرار می‌گیرد.