دوره هلنی
فرد گرائی در دوره هلنی در تمام زمینه ها ظاهر می شود. با منسوخ شدن سنتهای کهنه و دست و پاگیر، انجمنهای تحقیقاتی – کتابخانه ها و موزه ها بوجود آمد و آثار هنری به شکل منظم و طبق برنامه جمع آوری شد. هنرمندان، وطن خود را ترک می کنند تا به مراکز فرهنگی بزرگ و بین المللی بیایند. همبستگی جهانی بین دانشمندان و هنرمندان در فرهنگ و هنر این عصر صورت ميگیرد . به تدریج ، سبک های باروک روکوکو و کلاسیک عصر هلنی بوجود آمد.
تاریخچه دوره هلنی
در سال ۱۸۳۶ میلادی یک تاریخدان آلمانی برای نخستین بار از واژه« هلنیسم» استفاده کرد و سپس این نام بعنوان دوره ای از تاریخ سیاسی و فرهنگی و هنری یونان شناخته شد و مشخصه اش این بود که پس از مرگ اسکندر مقدونی، دولتهایی در مناطق امپراتوری یونان پدید آمد. تداوم این دوره به سال های ۳۳۰ ق م تا ۲۷ ق م برمیگردد. هنر هلنی از نظر جغرافیایی، محدوده هایی همچون شمال تا جنوب روسیه، از شرق تا هند و از جنوب مصر و شمال آفریقا و از طرف غرب کناره های مدیترانه، فرانسه و اسپانیا را دربر میگرفت. یکی از آثار دوره هلنی، شهر تاکسیلا در پاکستان می باشد.
تمدن و هنر یونان در اثر پیروزی اسکندر مقدونی به سایر نقاط، گسترش یافت و نیمی از جهان آن روز را تحت کنترلش درآورد. هنر اصیل یونان بخاطر این گسترش روزافزون ، تعمیم و اعتبارش را از دست داد و بیشترین کاربردش برای عظمت مادی و شکوه و جلال کاخهای حاکمان مقتدر بود و از نظر هنری و فرهنگی، دوره هلنی تحت سلطه ی عناصر فرهنگی و هنری مشرق زمین درآمد و هنر« یونانی مابی»( هلنیسم) بوجود آمد. البته عقیده و باور برخی از پژوهندگان اینست که هنر دوره هلنی یا یونانی مابی، دنباله مستقیم تحولات پنجاه سال پیش از دوره ی اسکندر می باشد.
عصر هلنی
تئاترها و ورزشگاه ها در عصر هلنی، بسیار بزرگ تر از دوران کلاسیک بودند. ده ها هزار تماشاچی در تئاترهای این عصر شرکت میکردند. تئاترهایی در بسیاری از بناهای عمومی شهرها برگزار میشد. این گسترش مدنیت هلنی، دربرگیرنده ی میراث فرهنگی شرق بود.
رشته هایی که موقعیت پائین تری در فرهنگ کلاسیک یونان داشتند؛ اهمیت اساسی یافتند که از آن ها می توان به فنون، علوم دقیقه، علوم طبیعی، طب، جراحی و کشاورزی اشاره کرد و برخی از علوم در این فرهنگ، نظیر علوم اجتماعی، فلسفه، ادبیات و تا اندازه ای هنر منسوخ میشوند که موجب کاهش فعالیت های اجتماعی و سیاسی توده ها می گردد. این تکنیک در اثر پیدایش شهرها در گستره ای وسیع، رشد بازرگانی، دریایی و گسترش جنگ ها میان قدرت های دریایی و زمین، تکمیل میشود.
تکنیک هلنی به ارائه ی نمونه های شگفت انگیزی پرداخت. کشتی ها قابلیت حمل هزاران نفر را با خود داشتند. وسایل راحتی و تفریح برای مسافران عالی رتبه در اتاق ها و سالن های روی عرشه فراهم بود. دگرگونی بسیار چشمگیری در عصر اسکندر مقدونی در موقعیت هنرمندان بوجود آمد. وقتی که اموزش های فلسفی و ادبی به محافل هنرمندان راه یافت، آنان از صنعت گران معمولی جدا شدند و مقام با ارزشی بعنوان هنرمند کسب کردند و مردم از آن ها قدرشناسی کردند.
- پیکره سازی در دوره ی هلنی:
یونانی ها در دوره ی هلنی، تجسم آلام جسمی و اضطرابها و جنبش های نامنظم و تشویق آمیز روح و جسم را در پیکره سازی نشان دادند. در آسیای صغیر می توان به مهمترین و بهترین آثار هنری پی برد. درواقع پیکره های نقش بر جسته های نمالی شمالی معبد زئوس در پرگاموم، یکی از نمونه های ارزشمند آن به شمار میرود که به بهترین شیوه ساخته و پرداخته شده است.
- معماری در دوره ی هلنی:
وقتی که اسکندر مقدونی، مشرق زمین را فتح کرد ترکیبی از اندیشه ها ، دینها و هنرهای غربی و شرقی بوجود آمد و در معماری یونانی، تغییراتی شکل گرفت.
فعالیـتهای ساختمانی از مراکز قدیمی سرزمین اصلی یونان به شهرهای پر رونق پادشاهان هلنی در آسیای صغیر( ترکیه) انتقال یافت. یکی از ویژگیهای معماری هلنی، مقیاس بزرگ و گسترش استادانه فضاهای درونی بناها بود که موجب گسترش معماری خانگی میشد و این شرایط توسط پلیس های سنتی ایجاد نمیشد. مهمترین بناهای این دوره، نظیر معبد« آپولون» در« دیدوما» نزدیک شهر« میلتوس» در آسیای صغیر( ترکیه) و تئاتر سر گشاده اپیداوروس بود. استقلال هنر یونان در قرن ششم پیش از میلاد کشف شد و در قرن پنجم پیش از میلاد( عصر کلاسیک) بکار گرفته شد. این هنر در قرن چهارم قبل از میلاد به زیبایی گرایی روی آورد و به اوج خود در قرن پیش از میلاد( عصر هلنی) و قرن دوم و اول پیش از میلاد، رسید و پیوندی جهانی یافت.
گردآوری: بخش فرهنگ و اندیشه سرپوش
- 9
- 5