فضای مجازی لعنت ندارد

آیت‌ا... علوی گرگانی، از مراجع تقلید با اشاره به پیشرفت‌های تکنولوژیک روز دنیا، به‌خصوص در زمینه فناوری اطلاعات و رسانه‌ها، این موضوع را متذکر شدند که: «فضای مجازی نعمت است، نباید فضای مجازی را لعنت کرد».

این سخنان در حالی بیان می‌شوند که برخی با هرگونه نوآوری تکنولوژیک به‌دشواری موافقت و مساعدت دارند. این مرجع تقلید اما چنین مواضعی ندارد و با بیان اینکه امروز دنیا به سمت رسانه‌ها در حرکت ‌است، گفت: «رسانه‌ها در دنیا محور قرار گرفته‌اند، بنابراین مسائل خود را با وسائل روز دنیا تطبیق دهیم.»

آمادگی برای فیلترینگ!

در حالی‌که بیش از ۴۵ میلیون ایرانی به‌عنوان کاربر تلگرام، در فضای مجازی حضور دارند، عده‌ای هرروز با بهانه‌هایی سعی در مجاب کردن مسئولان برای فیلترینگ آن را دارند اما رئیس جمهور و وزرای او مخالف ایجاد محدودیت در برخی شبکه‌های اجتماعی هستند و دولت از مطالبه عمومی، مبنی بر عدم فیلترینگ اینستاگرام، تلگرام و ... دفاع کرد.

متضاد با نگاه مسئولان

اینک دو دیدگاه سلبی و ایجابی درباره فضای مجازی، هم در میان حوزه‌های علمیه و هم در میان مسئولان وجود دارد.در حالی‌که‌ برخی مقامات کشور برای انتشار مواضع خود خطاب به جوامع و اقشار مختلف از همین شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند اما برخی هم هستند که به‌این فضا، انتقاد شدید دارند.

در روزگار پیش از استقرار دولت‌های یازدهم و دوازدهم سایت پیوندها (که نمایشگر فیلتر شدن سایت‌ها بود) به یکی از پربازدیدترین سایت‌ها در میان فهرست سایت‌های ایرانی موجود در رتبه‌بندی الکسا بدل شده بود. این نگاه سلبی باعث بهره‌گیری رسانه‌های خاص از این فضا می‌شود، در میان مردم نیز خریدار چندانی ندارد.

دلیل اثبات این مدعا حضور ۴۵ میلیون ایرانی در فضای تلگرام و رکورددار بودن ایرانیان در ایجاد توفان‌های توئیتری مبتنی بر هشتگ، نیز شاهد دیگری برای اثبات این مدعاست. استقبال کم‌سابقه ‌ایرانیان از استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای مبتنی بر وب، رنگ و لعاب اقتصادی نیز به فضای مجازی در کشور بخشیده است و باعث کاهش محبوبیت این دیدگاه در میان شهروندان شده است.

به‌روزرسانی نشده!

علما و مراجع به‌خوبی از نفوذ این شبکه‌ها در میان مردم آگاهی دارند و به همین جهت است که با دیدگاه‌ها، فتاوا و احکام راهگشای خود، همواره در میان مردم از اقبال عمومی گسترده‌ای برخوردارند. جالب آنجاست طیفی از اصولگرایان که تا پیش از دولت یازدهم در صف نخست مخالفت با شبکه‌های ارتباطی مجازی بودند پس از روی کار آمدن دولت تدبیر وامید بسیار زودتر از سایرین صفحه ثبت نام را پر کرده و عضو این شبکه‌های اجتماعی شدند.

برخی از آنها حتی مبدع ایجاد هشتگ‌های سیاسی می‌شوند و همگی دارای کانال‌های تلگرامی هستند که محتوای مدنظرشان را منهای پوشش رسانه‌ای، در کانال‌‌های تلگرامی خود منتشر می‌کنند. این رویکرد البته با واکنش‌های متفاوتی در میان مردم مواجه می‌شود. برخی از حضور این طیف از اصولگرایان در این فضا استقبال می‌کنند و برخی دیگر، به علت دیدگاه‌های سلبی، این افراد را که از درخواست کنندگان جدی فیلتر شدن شبکه‌های اجتماعی بودند نکوهش می‌کنند.

اصولگرایان که خود زمانی مخالف فضای مجازی بودند اینک با حضور حداکثری خود، از سیدابراهیم رئیسی تا سیداحمد خاتمی که اخیرا به قافله حاضر در این فضا پیوسته است راهی جز اذعان به استفاده از این فضا ندارند. غلامعلی حدادعادل هم به‌خاطر توئیت‌های گاه‌و بیگاه خود، هرازچندگاهی خبرساز می‌شود.

محمود احمدی‌نژاد با مونولوگ‌های شبه‌تلویزیونی خود که در کانال دولت بهار منتشر می‌کند و عزت‌ا... ضرغامی که به یکی از فعالان توئیتری تبدیل شده است، پیچیدگی رویکرد اصولگرایان نسبت به‌این فضا را بیشتر نشان می‌دهند.‌محسن رضایی و محمدباقر قالیباف نیز از قافله عقب نیستند و حضوری فعال در صفحات اجتماعی دارند.

مجتبی اسکندری