علت کاهش اعتماد مردم به اخبار تلویزیون چیست؟

به گزارش ایران، از حدود یک نسل قبل بررسی‌های تخصصی در گوشه و کنار جهان آغاز شد تا مشخص شود چه چیز مردم را ترغیب می‌کند تا به اخباری که از گیرنده تلویزیون پخش می‌شود اعتماد کنند. این بررسی‌ها در مجموع یک نتیجه واحد را در پی داشت و مشخص شد که مخاطبان می‌خواهند اخبار به‌صورت عادلانه، بی‌طرف، دقیق و کامل پخش شود و با وجود این هنوز بدرستی مشخص نیست این عوامل شامل چه جزئیاتی می‌شود و سازمان‌های خبری بخصوص مراکز تولید اخبار در شبکه‌های تلویزیونی چگونه می‌توانند به آنها دسترسی پیدا کنند.

نتایج حاصل از بررسی جدیدی که با نام «پروژه بینش رسانه‌ای» در کشور امریکا انجام شد نشان می‌دهد که اعتماد و قابلیت اطمینان در اخبار را می‌توان به عوامل خاص تقسیم‌بندی کرد که ناشران آنها را در هنگام تولید محتوا در نظر می‌گیرند و مخاطبان نیز این عوامل را بدرستی تشخیص می‌دهند. طبق این بررسی مشخص شد در حالی که ۶۰ درصد مردم به اخبار منتشر شده در روزنامه‌ها اعتماد دارند.

 این رقم برای گیرنده تلویزیون ۴۳ درصد گزارش شده است. به‌طور کلی باید گفت عصر دیجیتال عوامل جدیدی روی کار آورده است که پیش‌تر به آنها توجه نمی‌شد و از جمله آنها می‌توان به نفوذپذیری تبلیغات، قابلیت جهت‌دهی، زمان انتشار خبر و انتشار آخرین جزئیات اشاره کرد. البته در این زمینه باید توجه داشت که ناشر خبر تلویزیونی و مخاطب تا چه اندازه این جزئیات را در نظر می‌گیرند.

سراشیبی اعتماد به تلویزیون

کارشناسان دریافته‌اند عامل اصلی که باعث می‌شود افراد به اخبار منتشر شده از تلویزیون اعتماد کنند، براساس موضوع خبر نیز تغییر می‌کند. به‌عنوان مثال، اینکه چقدر مخاطب به یک خبر خاص اعتماد می‌کند یا به‌عنوان مثال خبر مربوط به سیاست یا آب و هوا برای او مهم است، می‌تواند در این زمینه تأثیرگذار باشد. در بعضی از این موضوعات مصرف‌کنندگان گزارش‌های تحلیلی و منابع اختصاصی تلویزیون برای نشر یک خبر را به دقت ارزیابی می‌کنند. در سایر موارد سهولت استفاده از یک منبع موثق می‌تواند برای مخاطب ارزشمند باشد و البته ممکن است برای دیگران سرگرم‌کننده بودن خبر توجه آنها را جلب کند.

این بررسی با همکاری مرکز تحقیقاتی «پیو ریسرچ» انجام شد و کارشناسان بر اساس آن دریافتند طی سال‌های اخیر میزان اعتماد مردم به اخباری که از تلویزیون پخش می‌شود کاهش یافته است. بر اساس آخرین نظرسنجی‌های اخیر مشخص شد تنها ۵۰ درصد بزرگسالان امریکایی اخبار مورد نیاز خود را از تلویزیون دریافت می‌کنند که این رقم از ۵۷ درصدی که اوایل سال ۲۰۱۶ میلادی اعلام شده بود کمتر است. با وجود این عکس‌العمل مخاطبان از نظر میزان اعتماد به اخبار پخش شده از تلویزیون در سه بخش شبکه‌های محلی، تلویزیون‌های شبکه‌ای و تلویزیون‌های کابلی به‌صورت متفاوت نمایان شده است.

 تا آنجا که شبکه‌های تلویزیونی محلی بیشترین میزان سقوط اعتماد مخاطبان را تجربه کرده‌اند. البته بیشترین تعداد مخاطبان را هم از گذشته در اختیار داشته‌اند. بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ میلادی تعداد امریکایی‌هایی که اخبار مورد نیاز خود را از شبکه‌های تلویزیونی محلی دریافت می‌کردند ۹ درصد کاهش یافته است و در حال حاضر تنها ۳۷درصد مردم این کشور برای در جریان قرار گرفتن و کسب آخرین اخبار سراغ شبکه‌های تلویزیونی محلی می روند.

کارشناسان همچنین بر این باورند بین سن و عادات مردم برای تماشای اخبار در گیرنده تلویزیونی هم رابطه مستقیم وجود دارد. مشخص شده است جوانان کمتر از بزرگسالان تمایل دارند پای گیرنده تلویزیون بنشینند و یک بخش خبری را تا انتها تماشا کنند. همچنین بررسی‌های جدید نشان می‌دهد تنها ۸ درصد افرادی که بین سنین ۱۸ تا ۲۹ سال قرار دارند معمولاً سراغ تلویزیون می‌روند تا در جریان اخبار قرار بگیرند و در مقابل ۴۹ درصد بزرگسالان بالای ۶۵ سال از این ابزار رسانه‌ای برای دریافت اخبار استفاده می‌کنند.

کارشناسان می‌گویند تحصیلات و میزان درآمد هم می‌تواند در حوزه ارتباط مردم با تلویزیون نقش مستقیم برجا بگذارد. به‌عنوان مثال در بین بزرگسالانی که تحصیلات دانشگاهی را پشت‌سر گذاشتند ۲۶ درصد معمولاً سراغ شبکه‌های تلویزیونی محلی می‌روند تا اخبار مورد نیاز خود را دریافت کنند.

قومیت و جنسیت هم از دیگر عوامل تأثیر‌گذار در این زمینه بوده است؛ چنانکه گفته می‌شود ۴۱ درصد رنگین‌پوستان امریکایی هنوز هم اخبار را در تلویزیون تماشا می‌کنند و در مقابل ۳۵ درصد سفیدپوستان به اخبار تلویزیونی اعتماد دارند. همچنین گفته می‌شود زنان بیش از مردان تلویزیون را رسانه‌ قابل اعتماد برای پخش اخبار می‌دانند و درصد زنان و مردانی که به‌صورت روزانه از گیرنده تلویزیونی برای تماشای اخبار استفاده می‌کنند به ترتیب ۴۱ و ۳۳ درصد گزارش شده است.

در مجموع می‌توان گفت با روی کار آمدن رسانه‌های جدید و ابزارهای مدرن، مخاطبان نسبت به آنچه که در قالب اخبار از تلویزیون پخش می‌شود تردید دارند و ترجیح می‌دهند نشانه‌‌هایی از قبیل شفاف‌سازی، منبع موثق و... برای آنها پخش شود تا به اخبار مربوطه اعتماد کنند. در نهایت باید به این مسأله توجه داشت که اگر همه چیز به همین شکل پیش برود، طی چند دهه پیش‌رو تلویزیون اعتبار خود را به‌عنوان یک ابزار خبررسان از دست خواهد داد و رسانه‌های مدرن‌تر جایگزین آن خواهد شد.

میثم لطفی