ویروس کرونا؛ چرا دو خبرنگار در ووهان ناپدید شده‌اند؟

این دو، شهروند-خبرنگاری هستند که هدفشان انتقال "حقایق" اتفاقاتی بود که در ووهان جریان دارد، یعنی مرکز اصلی شیوع ویروس کرونا در چین. آن‌ها از داخل شهری که ارتباطش به خاطر قرنطینه با بقیه کشور قطع شده است گزارش‌های جالبی می‌فرستادند و عکس و ویدیو در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کردند.

اما حالا انگار آب شده‌اند و در زمین فرو رفته‌اند.

فنگ بین و چن کیوشی مصمم بودند که از مرکز استان هوبی گزارش تهیه کنند و همه دانسته‌های خود درباره بحران موجود در ووهان را با بقیه دنیا به اشتراک بگذارند.

ویدیو‌هایی که منتشر کرده بودند هزاران بار دیده شده بود. اما مدتی است که چیز جدیدی در کانال‌هایشان منتشر نشده است و کسانی که کارهایشان را دنبال می‌کردند از سرنوشتشان احساس نگرانی می‌کنند.

فنگ بین کیست؟

فنگ بین تاجری اهل ووهان است که تصمیم گرفته بود به منظور "گزارش وضعیت واقعی" و با وعده "تلاش حداکثری" گزارش‌های تصویری تهیه کند.

فنگ بین خواهان "بازگشت قدرت دولت به مردم" شده بود

او اولین ویدیوی خود را روز ۲۵ ژانویه در یوتیوب منتشر کرد که در چین فیلتر است و تنها با استفاده از وی‌پی‌ان می‌توان به آن دسترسی داشت.

نخستین ویدیو‌های او که هنگام رانندگی در اطراف شهر گرفته شده بودند و وضعیت در نقاط مختلف را نشان می‌دادند، کمی بیش از هزار بازدیدکننده داشتند.

سپس روز اول فوریه فیلمی گرفت که توجه مردم را به خود جلب کرد. این ویدیو که تا به امروز دویست هزار بار دیده شده است ظاهرا هشت جسد را نشان می‌دهد که در مینی‌بوسی بیرون یکی از بیمارستان‌های ووهان روی هم تلنبار شده‌اند.

فنگ مدعی است که همان شب پلیس به خانه‌اش ریخته بود و از او درباره فیلم‌هایش بازجویی کرده بود. او را بازداشت می‌کنند و نهایتا بعد از هشدار رها می‌کنند.

اما روز ۹ فوریه ویدیویی ۱۳ ثانیه‌ای از خود منتشر کرد که در آن می‌گفت: "مردم قیام کنید - قدرت دولت را به مردم بازگردانید."

بعد از آن دیگر هیچ صدایی از او شنیده نشده است.

حساب‌های کاربری چن کیوشی در شبکه‌های اجتماعی چینی پاک شده است

چن کیوشی کیست؟

آقای چن وکیل حقوق بشری است که به تهیه گزارش‌های تصویری روی آورده بود و به همین خاطر نسبتا بین فعالان شناخته شده بود. معروفیت او به خاطر گزارش‌هایی بود که از اعتراضات هنگ کنگ در ماه اوت گذشته تهیه کرده بود.

او بعدا مدعی شد که آن گزارش‌ها باعث شده بود که بعد از بازگشت به چین مورد اذیت مقامات قرار بگیرد و نهایتا صدایش خاموش شود. تمامی حساب‌های کاربری او در شبکه‌های اجتماعی چینی که بنا بر گزارش‌ها بیش از هفتصد هزار عضو داشتند بسته شدند.

اما صدایش را نتوانستند برای همیشه ساکت کنند.

او در ماه اکتبر حساب کاربری جدیدی در یوتیوب درست کرد که حالا حدود چهارصد هزار عضو دارد. تعداد پیروانش در توییتر هم بیش از دویست و شصت هزار نفر است.

او در اواخر ژانویه تصمیم گرفت که به ووهان سفر کند و از وضعیت رو به وخامت آنجا گزارش بفرستد.

او در نخستین ویدیوی خود در یوتیوب گفت که "من از دوربین برای مستندسازی حقایق در جریان استفاده خواهم کرد. من قول می‌دهم که واقعیت را پنهان نکنم. "

او به بیمارستان‌های مختلف ووهان سر زد، وضعیت را بررسی کرد و با بیماران به گفتگو نشست.

چن می‌دانست که این کارش خطرناک است. او در اوایل ماه فوریه به جان سادورث، خبرنگار بی‌بی‌سی، گفت که نمی‌داند تا چه وقت می‌تواند به کارش ادامه دهد.

به گفته او "سانسور سختی حاکم است و حساب‌های کاربری مردم را در صورت انتشار محتوای ساخت من می‌بندند. "

سپس در روز ۷ فوریه ویدیویی در توییترش منتشر شد که مادرش در آن اعلام می‌کرد که یک روز می‌شود که خبری از او نیست. حساب توییتری او در دست یکی از دوستانش است.

بعدا دوستش شو شیائودنگ در ویدیوی دیگری در یوتیوب مدعی شد که او را به زور قرنطینه کرده‌اند.

مقامات چه می‌گویند؟

با وجود افزایش مرگ و میر، حال خیلی از بیماران نیز دارد بهبود پیدا می‌کند

مقامات چینی در این زمینه سکوت اختیار کرده‌اند. هیچ اطلاعیه‌ای درباره محل این دو فرد به شکل رسمی منتشر نشده است و مشخص نیست که اگر قرنطینه شده باشند چه زمانی اجازه خروج پیدا خواهند کرد.

پاتریک پون، پژوهشگر سازمان عفو بین‌الملل، می‌گوید هنوز معلوم نیست که این دو نفر "توسط پلیس بازداشت شده‌اند یا در قرنطینه اجباری به سر می‌برند. "

به عقیده او "حداقل" انتظاری که از مقامات می‌رود این است که با اعضای خانواده آن‌ها تماس گرفته شود.

آقای پون به بی‌بی‌سی گفت: "مقامات چینی باید خانواده‌ها را در جریان بگذارند و به این دونفر اجازه دهند که با وکلای معتمدشان تماس بگیرند. اگر چنین نشود، می‌توان حدس زد که خطر شکنجه یا بدرفتاری دیگری آن‌ها را تهدید می‌کند. "

به چه دلیل ناپدید شده‌اند؟

پکن ید طولایی در سرکوب فعالانی دارد که صدایشان را بلند می‌کنند. از طرف دیگر دوست دارد نشان دهد که دارد بر این بیماری غلبه می‌کند؛ لذا عجیب نیست که به گفته یکی از پژوهشگران دیدبان حقوق بشر دولت چین در حال حاضر "به همان اندازه برای ساکت کردن انتقادات تلاش می‌کند که برای متوقف کردن شیوع ویروس. "

دکتر لی ونلیانگ که در اواخر ماه دسامبر نسبت به این ویروس هشدار داده بود در ادامه برای خودداری از پخش "نظرات غلط" تحت فشار قرار گرفت. او نهایتا به این ویروس مبتلا شد و جانش را از دست داد.

مرگ او موجی بی‌سابقه از خشم را به همراه داشت و به قیامی اینترنتی منجر شد. مقامات چینی که انتظار چنین واکنشی را نداشتند، سعی کردند هرگونه نظر انتقادی درباره مرگ دکتر لی را سانسور کنند.

یاچیو وانگ، پژوهشگر دیدبان حقوق بشر، به بی‌بی‌سی گفت که "مقامات چینی سابقه زیادی در آزار و بازداشت شهروندانی دارند که در مواقع بحرانی حقایق را برملا می‌کنند یا دست به انتقاد از دولت می‌زنند - مثل زمان شیوع بیماری سارس در سال ۲۰۰۳، زلزله ونچوان در سال ۲۰۰۸، تصادف قطار ونژو در سال ۲۰۱۱ و انفجار شیمیایی تیانجین در سال ۲۰۱۵. "

او با این حال می‌گوید که چین باید از "این تجربیات درس بگیرد و بفهمد که آزادی اطلاعات، شفافیت و احترام به حقوق بشر نه تنها مانع شکست دادن این ویروس نمی‌شود، بلکه آن را تسهیل نیز می‌کند. ماقامات چینی با ناپدید کردن این دو نفر به خودشان لطمه می‌زنند. "

در وبسایت خبری چینی ویبو، تنها چند نظر وجود دارد که از این دو نفر نام می‌برند و به نظر می‌رسد که آن‌ها هم به زودی توسط سانسورچی‌های حواس‌جمع چینی پاک خواهند شد.

به گفته یکی از این نظر‌ها "تاریخ را بازنویسی می‌کنند. یواش یواش جوری می‌شود که انگار اصلا کسی به نام چن کیوشی وجود نداشته است. "