آپاندیسیت چیست و چگونه تشخیص داده می‌شود؟

آپاندیسیت با عمل جراحی درمان شده و مصرف آنتی بیوتیک ها نیز در بهبود آن نقش دارند.

مهمترین علامت آپاندیسیت درد کولیکی( انقباض و گرفتگی) در اطراف ناف است.

بیشتر افراد تصور می کنند که آپاندیسیت دیگر آن قدر ها هم شایع نیست. برخی نیز تصور می کنند که آنتی بیوتیکها میتوانند آنرا درمان کنند. اما در واقع آپاندیسیت هنوز هم مشکل شایعی است و تنها با جراحی درمان می شود و آنتی بیوتیکها نیز در بهبودی فرد بیمار، بعد از جراحی نقش دارند.

در قسمت پایینی شکم، در سمت راست، یک عضو لوله ای شکل و توخالی از روده ی بزرگ منشعب شده است. پيشتر تصور می کردند که این عضو در بدن هیچکار ی انجام نمی دهد اما امروزه دانشمندان عملکردهایی را برای آن بیان می کنند. گرچه دانشمندان در مورد عملکرد آپاندیس مطمئن نیستند اما به نظر می رسد نبود کامل آن نیز اختلال خاصی در سلامت بدن ایجاد نمی کند.

از سلولهای دیواره آپاندیس مایع مخاطی ای ترشح می شود که به روده ی بزرگ می ریزد و داخل این لوله ی توخالی را تمیز نگه می دارد. انسداد مجرای آپاندیس منجر به آپاندیسیت می شود زیرا مایع مخاطی در درون مجرای آپاندیس محبوس می شود و باکتریهایی که به گونه طبیعی در آن جا زندگی می کنند به سرعت تکثیر میشوند در نتیجه آپاندیس متورم شده و عفونی می شود.

علل انسداد مجرای آپاندیس ممکن است این موارد باشند:

توسط مواد مدفوعی، انگلها و یا رشد بیش از حد سلولهای دهانه ی آپاندیس.

بزرگ شدن بافت لنفاوی دیواره آپاندیس در اثر عفونت در دستگاه گوارش یا در نقاط دیگر بدن.

 بیماریهای التهابی روده مانند کرون و کولیت اولسروز.

وارد شدن اسیب و تروما به شکم.

آپاندیس متورمی که پر از مایع و چرک است ممکن است خونرسانی را متوقف کند. با توقف خونرسانی دیواره ی آپاندیس ضعیف می شود و برخی اوقات پاره می شود. با سوراخ شدن آپاندیس چرک منتشر می شود و ممکن است حفره ی شکم را عفونی کند و یا آبسه ی شکمی ایجاد کند. در برخی بیماران مانند بچه ها ، سیر ایجاد آن سریع است و از زمان ایجاد درد و سوراخ شدن آپاندیسیت چند ساعت بیشتر طول نمی کشد. تشخیص بیماری در افراد مسن و زنان باردار نیز مشکلتر است.

چه کسی دچار آپاندیسیت می شود؟

آپاندیسیت می تواند در هر سنی ایجاد شود ولی در بالغین جوان شایعتر است. بنظر میرسد که آپاندیسیت خود بخود و بدون علت مساعد کننده ی خاصی رخ می دهد.

علائم آپاندیسیت کدامند؟

جزئیات درد شکمی در تشخیص آپاندیسیت بسیار کمک کننده است. درد ناگهانی شکم معمولاً اولین علامت است. درد ممکن است در قسمت پایینی شکم در سمت راست باشد اما ممکن است درد به صورت ناراحتی مبهمی در وسط شکم احساس شود و سپس به سمت راست و پائین منتقل شود. درد احتمالا طوری است که فرد قبلا تجربه ی چنین دردی را نداشته است، ظرف چند ساعت بدتر می شود و با راه رفتن، نفس کشیدن و سرفه (cough) یا عطسه بیشتر می شود.

تب خفیف و تورم شکمی نیز ممکن است وجود داشته باشند. البته هر دردی در شکم نشانه ی آپاندیسیت نیست اما شما باید هر درد شکمی را که ادامه پیدا می کند و مخصوصا اگر همراه با از دست دادن اشتها، تهوع (Nausea)، استفراغ و تب باشد جدی بگیرید و به پزشک مراجعه کنید. تا هنگامی که پزشک مشکل شما را تشخیص نداده باید از هر گونه خوددرمانی مانند مصرف مسهل ها یا انجام تنقیه اکیدا خودداری کنید. علایم آپاندیسیت متغیر و متفاوتند و میتوانند علائم بیماریهایی مانند انسداد روده، بیماریهای التهابی روده، بیماری التهابی لگن و سایر بیماریهای زنان، یبوست و بعضی بیماریهای دیگر را تقلید کنند.

آپاندیسیت چطور تشخیص داده می شود؟

تشخیص آپاندیسیت بیشتر بالینی است و در صورتی که علایم واضح باشند ممکن است پزشک تصمیم به جراحی فوری بگیرد زیرا در صورت تاخیر خطر افزایش می یابد. در صورت نیاز پزشک برای تشخیص از آزمایش، عکس رادیوگرافی، سونوگرافی و حتی لاپاروسکوپی استفاده می کند. آزمایش ویژه ای برای تشخیص قطعی وجود ندارد اما آزمایش خون و شمارش گلبولهای سفید کمک کننده است. عکس رادیوگرافی شکم در تشخیص آپاندیسیت بیشتر برای رد سایر عوامل درد شکمی گرفته می شود.

سونوگرافی شکمی هم روش قابل استفاده ای در تشخیص آپاندیسیت است و سایر علل درد شکمی را نیز مشخص می کند.

لاپاروسکوپی یک روش تشخیصی درمانی است که در آن وسیله ای شبیه تلسکوپ از طریق یک برش کوچک در دیواره ی شکم وارد شکم می شود. این وسیله دارای دوربینی کوچک و مخصوص است و کمک می کند که پزشک بتواند مستقیما اعضای درون شکم را ببیند و اگر علت درد شکم آپاندیسیت باشد، آپاندیس فورا از بدن خارج می شود. اگر شواهدی از تشکیل آبسه باشد برای کاهش عفونت باید آنتی بیوتیک قبل از عمل جراحی استفاده شود.

آپاندیسیت چگونه درمان می شود؟

اگر پزشک به آپاندیسیت شک کند ممکن است بدون انجام تستهای دیگر جراحی را توصیه کند. جراحی سریع خطر پاره شدن آپاندیس را کاهش می دهد. به جراحی ای که برای درمان آپاندیسیت انجام می شود آپاندکتومی گفته می شود. این جراحی به دو روش لاپاراسکوپی و لاپاراتومی انجام می شود که روش اول جدیدتر است. خطر عمل جراحی ای که برای برداشتن آپاندیس انجام می شود نسبتا کم است و بیمار کمتر از یک هفته در بیمارستان می ماند و می توان انتظار داشت که طی سه هفته به حالت قبلی و طبیعی برگردد.

اگر جراحی با لاپاروسکوپی انجام شود و شرایط بیمار خوب باشد ممکن است بیمار بتواند ۲۴ ساعت پس از عمل به خانه برگردد. اما اگر آپاندیس پاره شده باشد بیمار باید مدت زمان زیادی را در بیمارستان بماند و البته خطر عوارض نیز زیاد خواهد بود. در مواردی ممکن است حال بیمار وخیم باشد و به مراقبتهای ویژه ای نیاز داشته باشد.

در این موارد برای بازگشت فرد به زندگی عادی خود ممکن است ۲- ۳ ماه زمان نیاز باشد. در برخی از موارد هم جراح با آپاندیس سالم مواجه می شود. در این موارد نیز آپاندیس را برمی دارند تا احتمال رخ دادن آپاندیسیت وجود نداشته باشد. همچنين ممکن است جراح با علل دیگری برخورد کند و طی جراحی آن ها را برطرف کند. با برداشته شدن آپاندیس دیگر خطر ایجاد مجدد آپاندیسیت وجود ندارد.