دلایل آبریزش بینی و روش های درمان آن چیست؟

ترشحات آبریزش بینی ممکن است از بینی، پایین و پشت گلو و یا هر دو باشد

آبریزش بینی چیست؟

آبریزش بینی ترشحات بیش از حد تولید شده توسط بافت های بینی و بافت های مجاور و رگ های خونی در بینی است. این ترشحات طیف وسیعی از مایعات رقیق و شفاف تا مخاط غلیظ را تشکیل می دهد. آبریزش بینی میتواند همراه با التهاب و گرفتگی بینی و یا بدون آن بروز کند. سرماخوردگی، بیماری آنفولانزا، عوامل ویروسی، پولیپ ها، اجسام و مواد خارجی، تومور و یا سردرد میگرنی میتوانند سبب آبریزش بینی شوند.

ترشحات آبریزش بینی امکان دارد از بینی، پایین و پشت گلو و یا هر دو خارج شود. اصطلاح (رینوریا) و (رینیت) اغلب برای اشاره به آبریزش بینی استفاده می شود. هرچند که افراد مبتلا به آبریزش بینی به سختی صحبت می کنند، “رینوریا” اشاره به تخلیه ی ترشحات رقیق و نسبتا روشن بینی است. “رینیت” به التهاب بافت های بینی می گویند که به علت های متعددی به وجود می آید و معمولاً سبب آبریزش بینی می شود. احتقان بینی امکان دارد همراه با آبریزش بینی باشد.

دلایل آبریزش بینی

آبریزش بینی میتواند به دلایلی که سبب تحریک یا عفونت بافت بینی شود، اتفاق بیافتد. عفونت ها (مثل سرما خوردگی و آنفلوانزا) آلرژی و تحریک کننده های گوناگون امکان دارد سبب ایجاد آبریزش بینی شوند. برخی از افراد بطور مداوم بدون علت مشخصی دچار آن میشوند که به این نوع آبریزش بینی، رینیت غیر آلرژیک یا رینیت وازوموتور می گویند. علل متعددی امکان دارد منجر به آبریزش بینی شوند، این دلایل عبارتند از:

- سینوزیت حاد

- روشنایی و نور

- سینوزیت مزمن

- سندرم چرگ اشتراوس

- سردرد خوشه ای

- هوای سرد

- سرما خوردگی

- استفاده زیاد از اسپری بینی ضد احتقان

- انحراف تیغه بینی

- اعتیاد به مواد مخدر 

- خشکی هوا

- آلرژی به مایت های موجود در گردوغبار

- آلرژی غذایی

- داروها

- آلرژی به شیر

- آلرژی به قارچ ها و کپک ها

- پولیپ بینی

- رینیت غیر آلرژیک (آبریزش طولانی مدت بینی بدون علت واضح)

- آسم شغلی

- سایر بیماری های عفونی و مسری

- حساسیت به بادام زمینی

- بوی عطرها و خوشبوکننده ها

- حساسیت به حیوانات خانگی

- نشت مایع نخاعی

- سیگار و دخانیات

- حساسیت به گندم و مواد غذایی حاوی آن مانند نان

استنشاق بخار کمک می کند تا ناراحتی ناشی از آبریزش بینی کاهش پیدا کند

علائمی که ممکن است با آبریزش بینی همراه باشد چیست؟

- گاهی اوقات، آبریزش بینی و گرفتگی بینی با هم دیده می شود. گرفتگی زمانی اتفاق می افتد که بافت های بینی متورم شده و تنفس را سخت می کند. تورم ناشی از رگهای خونی ملتهب است. امکان دارد مخاط از بینی خارج شود.

- آبریزش بینی به علت آلرژی امکان دارد همراه با عطسه، خارش و آبریزش چشم باشد. آبریزش بینی در اثر سرماخوردگی یا آنفولانزا امکان دارد همراه با خستگی، گلو درد، سرفه، فشار صورت و گاهی تب باشد.

- آبریزش از عقب بینی یک عارضه جانبی ناشی از وجود مخاط بیش از حد است. زمانی این آبریزش بینی رخ می دهد که مخاط به پشت گلو رفته و بلعیده شود، که امکان دارد منجر به سرفه یا گلودرد شود.

رینیت غیر آلرژیک و آبریزش بینی

رینیت غیر آلرژیک شامل آبریزش بینی و عطسه بدون علت ظاهری است. علائم رینیت غیر آلرژیک مشابه مواردی مثل رینیت آلرژیک است، ولی هیچ کدام از شواهد معمول یک واکنش آلرژیک موجود نیست. رینیت غیر آلرژیک میتواند کودکان و بزرگسالان را تحت تأثیر قرار دهد، منتها پس از سن ۲۰ سالگی بیشتر دیده می شود. محرك علایم رینیت غیر آلرژیك متفاوت است و میتواند شامل بوها یا مواد تحریك كننده خاصی در هوا، تغییر در آب و هوا، بعضی از داروها، غذاهای خاص و شرایط مزمن سلامتی باشد. پس از رد علت آلرژیک، تشخیص رینیت غیر آلرژیک انجام می شود. این امکان دارد احتیاج به آزمایش پوست یا تست حساسیت به آلرژی داشته باشید.

بهترین روش درمانی برای آبریزش بینی خوردن غذاهای سالم، نوشیدن مایعات و استراحت زیاد است

روش های درمان خانگی آبریزش بینی

در زمان سرما خوردگی بدن ماده ی شیمیایی به نام هیستامین ترشح می کند که منجر به عطسه، آبریزش بینی و چشم ها می شود. آنتی هیستامین های بدون نسخه مثل کلرفنیرامین و دیفن هیدرامین این روند را متوقف می کنند و میتوانند این علائم را از بین ببرند. آنتی هیستامین ها همچنین امکان دارد باعث خواب آلودگی، خشکی چشمان، بینی و دهان شوند. خیلی از درمانهای خانگی را میتوانید امتحان کنید تا بدون مصرف دارو آبریزش بینی را متوقف کنید. هیچ یک از این درمان ها نمی تواند شما را بطور کامل از شر علل اساسی آبریزش بینی مثل سرماخوردگی، عفونت های ویروسی یا آلرژی ها خلاص کند. این رویکردها فقط به بهبود آبریزش بینی به شما کمک می کند که عبارتند از:

* استفاده از قوری شستشوی بینی برای رفع آبریزش بینی:

استفاده از قوری شست و شو یک روش رایج برای شستن بینی و رفع مشکلات سینوس ها و ناراحتی های ناشی از آبریزش بینی است. این وسیله ی شست و شو شبیه به قوری چای با یک لوله ی خروجی است. محلول نمک (سرم های نمکی آماده ی موجود در بازار) یا آب نمک گرم را درون قوری شستشو ریخته و بعد از آن مایع را از طریق لوله ی خروجی به داخل یکی از سوراخ های بینی ریخته و از دیگر سوراخ خارج شود، این کار باعث شستشوی کامل مخاط های سینوسی می شود. قوری های مخصوص شست و شو را میتوانید از داروخانه ها، فروشگاه های تجهیزات پزشکی تهیه نمایید.

به یاد داشته باشید که پیش از استفاده حتماً دستورالعمل نحوه استفاده از قوری شستشوی بینی را مطالعه نمایید چون استفاده ی اشتباه به ندرت سبب بدتر شدن آبریزش بینی و یا عفونت سینوسی می شود. همچنین لازم است اطمینان حاصل نمایید که به جای آب لوله کشی از آب استریل و مقطر استفاده کنید. علاوه بر این در صورت تمایل میتوانید از اسانس های ضد احتقان در محلول آب نمک خود استفاده کنید. (اضافه کردن دو تا سه قطره در هر قوری)

* نوشیدن مایعات برای درمان آبریزش بینی:

نوشیدن آب و مایعات فراوان به درمان آبریزش بینی کمک می کند. همینطور، مخاط سینوس های شما را رقیق و روان می کند. همچنین، با نوشیدن آب، تخلیه ی این مخاط برایتان راحت تر خواهد بود؛ در غیر اینصورت امکان دارد مخاط غلیظ و چسبنده شوند. در نتیجه، گرفتگی بینی شما شدیدتر می شود. چنانچه میخواهید سریعتر بهبود یابید، بهتر است از نوشیدنیهایی مثل الکل و قهوه بپرهیزید، چون این نوشیدنی ها بدن شما را کم آب می کند.

* درمان آبریزش بینی با بخور گرم:

تحقیقات نشان داده است که استنشاق بخار گرم به درمان آبریزش بینی کمک می کند. استنشاق بخار گرم بهبودی را تسریع می بخشد. علاوه بر استنشاق بخار از فنجان چای داغ، بخار صورت را امتحان کنید. در زیر نحوه مراحل آنرا توضیح می دهیم: قدری آب تمیز را در ظرف ریخته و بر روی اجاق گاز حرارت دهید. میزان حرارت آن به حدی باشد که بخار ایجاد شود و حواس تان باشد که به نقطه ی جوش نرسد. صورت خود را به مدت ۲۰ تا۳۰ دقیقه در معرض بخار قرار دهید و با نفس های عمیق بخار را وارد بینی خود کنید.

اگر در صورت خود بیش از حد حس گرما کردید پس از چند دقیقه استراحت، مجدداً این عمل را برای رفع آبریزش بینی انجام دهید. پس از این کار بینی خود را تخلیه کنید تا از شر مخاط ها خلاص شوید. در صورت لزوم، چند قطره اسانس ضد احتقان به آب بخار صورت اضافه کنید. حدود دو قطره در هر ۱ لیتر آب کافی است. در صورتیکه قصد افزودن اسانس های ضد احتقان را دارید اکالیپتوس، نعنا بیابانی، کاج، رزماری، مریم گلی، نعن، درخت چای (مالهوکا) و روغن آویشن گزینه های خوبی هستند. ترکیبات موجود در این گیاهان (مثل منتول و تیمول) در داروهای ضد احتقان یافت می شود. علاوه بر اسانس های روغنی از گیاهان خشک هم میتوانید استفاده کنید.

* تاثیر چای داغ در درمان آبریزش بینی:

گاهی نوشیدنی های داغ (مثل چای) از نوشیدنی های سرد مفیدترند. چون گرما و بخار آن ها وارد مجاری تنفسی و بینی شما می شود و آنرا باز می کند. همچنین، بعضی دمنوش های گیاهی خاص ضد گرفتگی هستند. بهتر است از گیاهانی استفاده کنید که خواص ضد التهاب دارند و آنتی هیستامین هستند مثل بابونه، زنجبیل، نعناع و گزنه. یک فنجان چای گیاهی داغ (ترجیحاً بدون کافئین) تهیه کنید و قبل از نوشیدن، بخار آنرا استشمام کنید. اغلب همراه با آبریزش بینی گلوی شما هم درد می گیرد؛ گاهی نوشیدن چای گیاهی داغ برای تسکین گلودرد مفید است.

تغییرات ناگهانی دمای محیط شایع‌ترین علل آبریزش بینی هستند

* روغن اوکالیپتوس روشی موثر برای درمان آبریزش بینی:

اکالیپتوس سبب کاهش آبریزش بینی و علائم بیماری می شود. این روغن کودک را از شر مخاط رها می کند. ده قطره روغن اوکالیپتوس در نصف پیمانه روغن زیتون بریزید. سینه خود را با این مخلوط ماساژ دهید (به ویژه قبل از خواب).

* رفع آبریزش بینی با مصرف لیموترش:

لیموترش سرشار از ویتامین سی است و برای رفع خستگی ناشی از سرما خوردگی موثر است. این میوه با کاهش علائم سرماخوردگی شما را از شر آبریزش بینی یا بینی گرفته خلاص می کند. اضافه کردن لیموترش به دمنوش حاوی عسل یا مصرف آبنبات های لیمویی برای رفع مشکلات بینی کارساز است. توجه داشته باشید که برای رفع گرفتگی بینی میتوانید اندکی سرکه داخل آب گرم ریخته و بخور بگیرید.

* کپسایسین و درمان آبریزش بینی:

دلیل تندی فلفل ماده ای به نام «کپسایسین» است. این ماده برای درمان دردهای عصبی و پسوریازیس استفاده می شود، ولی درصورتی که آنرا روی بینی خود بمالید، امکان دارد به آبریزش بینی ناشی از احتقان نیز کمک کند. تحقیقات گوناگون نشان می دهد برای درمان آبریزش بینی، کپسایسین از داروی بودزوناید مؤثرتر است.

* کاربرد خردل برای رفع آبریزش بینی:

خردل باعث رفع احتقان می شود و البته آبریزش بینی را نیز بهبود می دهد. برای رسیدن به بهترین نتیجه بهتر است از خردل بعنوان مرهم استفاده شود. برای این کار پودر خردل و آرد را با هم مخلوط کنید. اندکی آب افزوده و خمیر تهیه کنید. کمی روغن وازلین روی قفسه سینه بمالید تا امکان سوزش احتمالی پوست را کاهش دهد بعد خمیر را روی یک پارچه تمیز پهن کنید و روی سینه تان بگذارید. اجازه دهید به مدت یک ربع بماند. با حس قرمزی، خارش یا سوزش روی پوست خیلی زود مرهم را برداشته و پوست را تمیز کنید.

* آب نمک، ساده ترین روش برای درمان آبریزش بینی:

استفاده از آب نمک احیانا ساده ترین روشی است که میتوان برای درمان آبریزش بینی بکار گرفت. آب نمک به رقیق شدن مخاط و خروج راحت تر آن کمک می کند. همچنین، با استفاده از آن میتوانید از شر هر گونه محرک در مسیرهای بینی خود خلاص شوید.در یک ظرف کوچک قدری آب گرم بریزید.

سپس یک و نیم قاشق چایخوری نمک به آن اضافه کرده و به خوبی آب و نمک را ترکیب کنید. یک قطره چکان را با این محلول پر کنید و چند قطره آب نمک در سوراخ های بینی خود بریزید. هنگامی که آب نمک را در بینی خود میریزید سر خود را کمی به طرف عقب خم کنید. به آرامی تنفس کنید تا محلول آب نمک وارد مسیرهای بینی شود. در آخر فین کنید تا از شر مخاط و محرک های اضافی خلاص شوید. چند مرتبه در روز این کار را تکرار کنید تا برترین نتیجه برای رفع آبریزش بینی حاصل شود.

* خواص زردچوبه برای درمان آبریزش بینی:

زردچوبه از ویژگی های ضد التهابی، آنتی اکسیدانی و ضد باکتری قوی بهره می برد که آنرا به یک گزینه درمانی خوب برای شرایطی که آبریزش بینی متوقف نمی شود، تبدیل می کنند. یک و نیم قاشق چایخوری پودر زردچوبه را در یک فنجان روغن بزرک بریزید. این ترکیب را برای مدتی حرارت دهید تا از آن دود بلند شود. بعد از آن، این دود را برای چند دقیقه استشمام کنید. این کار را دو بار در روز انجام دهید تا بهترین نتیجه حاصل شود.

درمان های دارویی برای رفع آبریزش بینی

در صورتیکه عطسه و آبریزش بینی داشته باشید، برای درمان آبریزش بینی، آنتی هیستامین ها (مثل كلرفنیرآمین) و دیفن هیدرامین مؤثر هستند. این داروها با مسدود كردن آثار هیستامین (ماده ای شیمیایی كه سبب عطسه و آبریزش می شود) در خشك كردن راه های بینی مؤثر هستند ولی این گروه از دارو یك عارضه مهم دارند؛ خواب آلودگی، بدین ترتیب بهتر است پیش از كارهایی كه به تمركز و دقت بالا احتیاج دارند (مثل رانندگی) مصرف نشوند.

آبریزش بینی و یا احتقان نوزاد شما باعث ناراحتی در شیر خوردن می‌شود 

گردآوری: بخش سلامت سرپوش