آیا استرس موجب بیماری می شود؟

به گزارش عصر ایران به نقل از" مدیکال نیوز تودی"، هرچند استرس بخشی طبیعی از وجود بدن انسان است ولی هنگامی که حالت مزمن بخود می گیرد میتواند به سلامت روانی و جسمانی انسان آسیب برساند.

آیا استرس باعث بیماری می شود؟

اضطراب میتواند محرکی برای وضعیت و بیماری های گوناگون باشد. ترشح هورمون های استروئیدی به نام گلوکوکورتیکوئیدها در بدن فردی که استرس دارد، فزونی می یابد. کورتیزول هم حاوی این هورمون ها می شود که بعنوان « هورمون استرس» هم شناخته می شود.

این هورمون ها به طور معمول به تنظیم فعالیت سیستم ایمنی و کاهش التهاب کمک می کنند، اما استرس مزمن میتواند باعث یک ارتباط اشتباه بین سیستم ایمنی و محور هیپوتالاموس- هیپوفیز- آدرنال شود. این تعاملی بین غدد آدرنال( فوق کلیوی)، غده هیپوفیز، و هیپوتالاموس است.

در نتیجه، احتمال ابتلا به شرایط روانی و جسمانی من جمله موارد زیر بیشتر می شود:

- خستگی

- دیابت

- چاقی

- افسردگی

- بیماری های مرتبط با سیستم ایمنی

در ادامه با آثار جسمانی اضطراب بر بدن بیشتر آشنا می شویم.

آثار قلبی عروقی

طبیبان سطوح بالای استرس را با شرایطی مثل پرفشاری خون و بیماری قلبی (heart disease) پیوند داده اند. همینطور، اضطراب میتواند باعث افزایش ضربان قلب فرد و افزایش میزان اکسیژن مایحتاج او شود.

کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو هم یک شرایط خاص مرتبط با استرس است که بر قلب تأثير می گذارد و به نام های کاردیومیوپاتی استرس و سندرم قلب شکسته نیز شناخته می شود.

این شرایطی زودگذر است که میتواند باعث علائمی مشابه با علائم یک حمله قلبی، مثل سینه درد شود.

در کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو قسمتی از قلب بطور موقت بزرگ می شود و پمپاژ خون با دشواری صورت می گیرد. ولی بخش های دیگر قلب عملکرد عادی خود را ارائه می کنند.

به گفته انجمن قلب آمریکا، این میتواند به نارسایی عضلانی کوتاه مدت یا حتی شوک منجر شود. ولی این شرایطی قابل درمان است. بیشتر افراد طی چند روز یا چند هفته بهبودی کامل را تجربه می کنند.

با این وجود، سندرم قلب شکسته در موارد نادر میتواند به مرگ هم منجر شود.

آثار گوارشی

اضطراب میتواند بر اشتهای انسان و عملکرد دستگاه گوارش تاثیرگذار باشد.

به عنوان نمونه، استرس می تواند بر موارد زیر تاثیرگذار باشد:

- نفوذپذیری روده

- ترشح اسید معده

- التهاب دستگاه گوارش

- روند جذب

در ادامه با تأثير استرس بر قسمت های مختلف دستگاه گوارش بیشتر آشنا می شویم.

روده ها

به گفته انجمن روانشناسی آمریکا، استرس میتواند سرعت حرکت غذا در بدن را تغییر داده و این میتواند احتمال بروز اسهال یا یبوست را فزونی دهد. همچنین، استرس می تواند بر شرایط گوارش و جذب مواد مغذی توسط بدن تاثیرگذار باشد.

بنابر مقاله ای که در نشریه the World Journal of Gastroenterology منتشر شد، مشخص شده است که استرس یک عامل تاثیرگذار در سندرم روده تحریک پذیر محسوب می شود. استرس میتواند اثر منفی بر حرکت، حساسیت و جذب روده بگذارد که میتواند به بروز علائم سندرم روده تحریک پذیر منجر شود.

بر همین مبنا، پزشکان امکان دارد سندرم روده تحریک پذیر را با تجویز داروهای تسکین استرس، مثل داروهای ضد افسردگی مدیریت کنند.

مری

استرس می تواند تمایل شخص به استفاده از سیگار (cigarette) یا مصرف نوشیدنی های الکلی را فزونی دهد که این موارد میتوانند احتمال رفلاکس اسید معده و مشکلات سوزش سردل را افزایش دهند.

همینطور، اضطراب میتواند بر نحوه بلع فرد تاثیرگذار باشد. این میتواند مقدار هوایی که فرد هنگام غذا خوردن می بلعد را فزونی داده و باعث آروغ زدن بیشتر و بطور بالقوه تجربه نفخ شود.

معده

استرس مزمن امکان دارد احتمال تجربه تهوع (Nausea) و استفراغ را افزایش دهد.

همچنین، ذکر این نکته اهمیت دارد که باآنکه استرس بطور مستقیم باعث پیدایش زخم های معده نمی شود، ولی میتواند شرایط زخم های موجود را وخیم تر سازد.

افزون بر این، استرس امکان دارد اثر منفی بر تولید اسید معده و دیگر عملکردهای قسمت بالایی دستگاه گوارش داشته باشد.

آثار تنفسی

استرس می تواند محرکی برای برخی شرایط تنفسی مثل بیماری آسم و حساسیت بوده و یا علائم آن ها را تشدید کند. این به علت آن است که استرس میتواند محرکی برای یک واکنش التهابی باشد که به تنگ شدن مسیرهای هوایی منجر می شود.

در صورتیکه فردی به یک بیماری تنفسی مبتلا نباشد، معمولا در معرض هیچگونه خطر جدی از جانب استرس قرار ندارد. با این وجود، در افراد مبتلا به مشکلات تنفسی، مانند بیماری مزمن انسدادی ریه، استرس و تنگ شدن مسیرهای هوایی میتواند به شکل شکل گیری حملات هراس و دشواری بیشتر در تنفس منجر شود.

درد

استرس میتواند موجب بروز تنش در عضلات بدن انسان شود. استرس مزمن فرصتی برای کسب ارامش را در اختیار عضلات بدن قرار نمی دهد و این می تواند موجب دردهای عضلانی شود.

همچنین، به نظر میرسد بین استرس و اخلال تمپورومندیبولار( TMD) ارتباطی وجود دارد.

بنابر مقاله ای که در سال ۲۰۱۷ انتشار شد، استرس بر سیستم عصبی مرکزی و نحوه پردازش درد به وسیله مغز تأثير می گذارد.

همچنین، اضطراب می تواند باعث سردردهای مزمن تنشی شود. مطالعه ای در سال ۲۰۱۲ نشان داد که استرس یک محرک رایج برای سردردها است و می تواند درد ناشی از این شرایط را هم تشدید کند.

همچنین، محققان افزایش استرس را با تجربه درد بیشتر پیوند داده اند.

آثار استرس بر پوست

استرس مزمن میتواند به بروز انواع مختلف مشکلات مرتبط با پوست منجر شود. مطالعه ای در سال ۲۰۱۸ نشان داد تجربه موارد زیر در افرادی که استرس داشتند بیشتر بوده است:

- شوره سر

- راش هاش پوستی خشک یا دردناک

- خارش پوست

- راش پوستی خارش دار

- آکنه

- زگیل

اثرهای استرس بر باروری

در زنان

استرس میتواند به روشهای مختلفی زنان را تحت تاثیر قرار دهد. به طورمثال ، استرس میتواند بر موارد زیر تاثیرگذار باشد:

میل جنسی:استرس، بیماری افسردگی، و خستگی (Fatigue) می توانند موجب تقلیل میل جنسی در زنان شوند.

تولید مثل:استرس می تواند به شعله ور شدن ویروس هرپس سیمپلکس و سندرم تخمدان پلی کیستیک منجر شود. همینطور، استرس می تواند باعث تشدید علائم قبل از قاعدگی و تحریک چرخه های نامنظم قاعدگی شود.

یائسگی:استرس میتواند آثار جسمانی یائسگی را تشدید کند.

باروری:استرس می تواند بر توانایی حامله شدن زنان تاثیرگذار باشد.

در مردان

استرس می تواند بر موارد زیر تاثیرگذار باشد:

میل جنسی:استرس میتواند بر تولید تستوسترون در مردان تاثیرگذار بوده و به کاهش میل جنسی منجر شود. این وضعیت میتواند به اختلال در نعوظ منجر شود.

تولید مثل:استرس میتواند بر تولید اسپرم تاثیرگذار باشد.

عفونت ها:از آنجایی که استرس می تواند بر سیستم ایمنی شخص تاثیرگذار باشد، احتمال ابتلا به عفونت ها میتواند فزونی یافته و امکان دارد بر غده پروستات (پروفسرته)، بیضه ها و مجرای ادرار تاثیرگذار باشد.

آثار استرس بر روان انسان

استرس می تواند اثر چشمگیری بر سلامت روانی فرد داشته باشد. بنابر مقاله ای که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد، افرادی که در ابتدای زندگی خویش استرس را تجربه می کنند امکان دارد در ادامه به افسردگی ماژور، اختلال دوقطبی، یا اختلال استرس بعد از حادثه مبتلا شوند.

همچنین، استرس میتواند بر حافظه و توانایی یادگیری شناختی فرد تاثیرگذار باشد.

نتایج یک بررسی در سال ۲۰۱۷ نشان داد که استرس خفیف می تواند به بهبود مهارت شناختی یک فرد کمک کند ولیک استرس شدید میتواند اثری منفی بر حافظه و قضاوت داشته باشد.

گزینه های درمان

به طور رایج قابلیت درمان استرس در منزل هم وجود دارد. من جمله گزینه های درمان میتوان به موارد زیر اشاره نمود :

فعالیت بدنی منظم. ورزش برای حداقل ۳۰ دقیقه در روز ممکن است به تسکین استرس کمک کند. من جمله گزینه های خوب در این زمینه میتوان به پیاده روی ، دوچرخه سواری و شنا اشاره کرد.

خواب کافی. خواب خوب شبانه میتواند به احساس طراوت و استرس کم تر کمک کند. در‌صورتی‌که شخصی در به خواب رفتن با دشواری روبرو است بهتر است از مصرف کافئین و الکل و کشیدن سیگار خودداری کند، در اتاقی خنک بخوابد و قبل از خواب از قرار گرفتن مقابل نمایشگرها دوری کند.

تکنیک های پزشکی جایگزین. یوگا، طب سوزنی، یا ماساژ ممکن است به کاهش سطوح استرس یک فرد کمک کنند.

تعیین اولویت ها. در صورتی‌که فردی طرز تفکر خود را از تمرکز بر آنچه که باید انجام دهد، بر آنچه که انجام داده تغییر دهد، امکان دارد کاهش سطوح استرس خود را تجربه کند.

ارتباط با دیگران. حرف زدن با افرادی که دوستشان دارید میتواند به تسکین استرس و حفظ رابطه با دیگران کمک کند. اگر با سطوح بالای استرس مواجه هستید نباید از دریافت کمک از دیگران هراس داشته باشید.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

چنانچه روش های تسکین استرس که قبلاً به آنها اشاره شد برای بهبود این وضعیت کارایی لازم را نداشتند، بهتر است با یک پزشک صحبت کنید.

پزشک ممکن است شما را به یک تراپیست ارجاع دهد، تغییرات بیشتر در سبک زندگی را توصیه کند یا داروهایی را برای کمک به کاهش سطوح استرس و اضطراب تجویز کند.

گاهی وقت ها، استرس میتواند باعث شکل گیری افکار خودآزاری یا خودکشی (Suicide) در فرد شود. در این موارد، باید در کوتاه ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کرد.