نکاتی در مورد گلودرد استرپتوکوکی

گلودرد استرپتوکوکی یا التهاب حلق استرپتوکوکییا streptococcal pharyngitis یک بیماری است که عامل ایجاد آن نوعی باکتری به نام “استرپتوکوک گروه Aیا GAD ‪(group A streptococcus )‬” است.

گلودرداسترپتوکوکی دهان و لوزه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. لوزه‌ها، دو غده هستند که در قسمت گلو و در پشت دهان قرار دارند. گلودرد استرپتوکوکی می‌تواند بر روی جعبه صدا (حنجره) نیز اثرگذار باشد. نشانه‌های شایع عبارتند از تب، گلو درد (زخم گلو نیز گفته می‌شود)، و متورم وجود غده‌هایی (موسوم به غدد لنفاوی) در ناحیه گردن. گلودردهای استرپتوکوکی، ۳۷٪ از موارد گلودرد را در بین کودکان تشکیل می‌دهند.

گلودرد استرپتوکوکی از طریق تماس نزدیک با فرد بیمار منتقل می‌شود. برای تأیید ابتلای فرد به گلودرد استرپتوکوکی، لازم است آزمایشی موسوم به کشت حلق انجام گیرد. حتی بدون این آزمایش، مورد احتمالی گلودرد استرپتوکوکی را می‌توان از روی نشانه‌ها تشخیص داد. مصرف آنتی بیوتیک می‌تواند برای فرد مبتلا به گلودرد استرپتوکوکی مفید باشد. آنتی بیوتیک‌ها داروهایی هستند که باکتری‌ها را از بین می‌برند.

این داروها اغلب برای پیشگیری از بروز عوارضی نظیر تب رماتیسمی استفاده می‌شوند و کمتر برای کاستن از دوره بیماری مصرف می‌شوند. گلودرد استرپتوکوکی جزو دسته گسترده گلو درد یا التهاب حلق است. سالانه حدود ۱۱ میلیون نفر در ایالات متحده به گلو درد مبتلا می‌شوند. عامل بروز بیشتر موارد گلو درد، ویروس است. باکتری استرپتوکوک بتا-همولیتیک گروه A عامل ۱۵ تا ۳۰ درصد از موارد گلو درد کودکان است. این باکتری عامل ۵ تا ۲۰ درصد از موارد گلو درد بزرگسالان است. موارد گلو درد معمولاً در اواخر زمستان و اوایل بهار بروز می‌کنند.

نشانه‌های  گلودرد استرپتوکوکی

نشانه‌های عادی گلودرد استرپتوکوکی عبارتند از التهاب حلق، تب بالای ۳۸ درجه سانتی گراد (۱۰۰٫۴ درجه فارنهایت)، چرک (مایع زرد یا سبز رنگ متشکل از باکتری‌های مرده و گلبول‌های سفید خون) روی لوزه‌ها و تورم غدد لنفاوی.

سایر نشانه‌های این بیماری عبارتند از:

سر درد (سر درد)

استفراغ کردن یا بروز حالت تهوع

معده درد

درد عضلانی

خارش (جوشهای ریز و قرمز رنگ) پوست بدن یا دهان یا حلق. این نشانه غیرعادی ولی ویژه‌است.

نشانه‌های بیماری در فرد مبتلا به گلودرد استرپتوکوکی سه روز پس از برقراری تماس با فرد بیمار، بروز می‌کنند.

دلیل بروز گلودرد استرپتوکوکی، نوعی باکتری به نام استرپتوکوک بتا-همولیتیک گروه A یا GAS است. سایر باکتری‌ها یا ویروس‌ها نیز می‌توانند باعث بروز گلودرد استرپتوکوکی شوند. انتقال گلودرد استرپتوکوکی از راه تماس نزدیک با فرد بیمار صورت می‌گیرد. این بیماری در محیط‌های شلوغ راحت‌تر منتشر می‌شود. از محیط‌های شلوغ می‌توان به محیط‌های نظامی یا مدارس اشاره کرد. باکتری GAS در خاک خشک می‌شود و نمی‌تواند افراد را بیمار کند.

باکتری‌هایی که مرطوب بمانند می‌توانند تا ۱۵ روز افراد را بیمار کنند. باکتری‌های مرطوب بر روی اشیایی نظیر مسواکوجود دارند. این باکتری‌ها می‌توانند درون مواد غذایی نیز زندگی کنند ولی این مورد بسیار نادر است. افرادی که این مواد غذایی را مصرف کنند، ممکن است بیمار شوند. دوازده درصد از کودکانی که نشانه‌های گلودرد استرپتوکوکی در آنها دیده نمی‌شود، معمولاً GAS را در حلق خود دارند.

تشخیص  بیماری گلودرد استرپتوکوکی

فهرست بازبینی موسوم به نمره اصلاح شده سنتور به پزشکان کمک می‌کند تا دربارهٔ روش درمان افراد مبتلا به گلودرد تصمیم بگیرند. نمره سنتور دارای پنج معیار یا نشانه بالینی است. این نمره نشان می‌دهد که احتمال ابتلای فرد به گلودرد چقدر است.

برای هر یک از این معیارها یک امتیاز در نظر گرفته می‌شود:

بدون سرفه

تورم غدد لنفاوی یا دردناکی غدد لنفاوی در هنگام لمس کردن آنها

دمای بالاتر از ۳۸ درجه سانتی گراد (۱۰۰٫۴ درجه فارنهایت)

چرکین یا متورم شدن لوزه‌ها

زیر سن ۱۵ سال (اگر فرد بالای ۴۴ سال داشته باشد، یک امتیاز کسر می‌شود)

تست آزمایشگاهی

به عمل آوردن آزمایشی به نام کشت حلق راه اصلی تشخیص ابتلای فرد به گلودرد استرپتوکوکی است. پاسخ این آزمایش در ۹۰ تا ۹۵ درصد موارد دقیق است. آزمایش دیگری به نام آزمایش سریع استرپتوکوک یا آزمایش سریع تشخیص آنتی‌ژن|RADT نیز وجود دارد. آزمایش سریع استرپتوکوک، سریعتر از کشت حلق جواب می‌دهد ولی در ۷۰ درصد موارد بیماری را به درستی تشخیص می‌دهد. هر دو آزمایش می‌توانند نشان دهند که فرد به گلودرد استرپتوکوکی مبتلا نیست. این آزمایش‌ها در ۹۸ درصد موارد عدم ابتلا را به درستی مشخص می‌کنند.

در مورد افراد بیمار، کشت حلق یا آزمایش سریع استرپتوکوک می‌تواند مشخص کند که فرد دچار گلودرد استرپتوکوکی هست یا خیر. کشت حلق یا آزمایش سریع استرپتوکوک نباید بر روی افراد بدون نشانه‌های بیماری انجام بگیرد زیرا برخی افراد به طور عادی و بدون عوارض نامطلوب در گلوی خود باکتری‌های استرپتوکوکی را دارند؛ و این افراد به درمان نیازی ندارند.

دلایل بروز نشانه‌های مشابه

برخی از نشانه‌های گلودرد استرپتوکوکی با سایر بیماری‌ها مشترک است. به همین دلیل، بدون به عمل آوردن کشت حلق یا آزمایش سریع استرپتوکوک، به راحتی نمی‌توان ابتلای فرد به گلودرد استرپتوکوکی را تشخیص داد. اگر فردی تب و گلو درد را به همراه نشانه‌های سرفه، آبریزش بینی، اسهال، و خارش و قرمزی چشم داشته باشد، به احتمال زیاد وی به گلودرد ناشی از ویروسدچار است. مونونوکلئوز عفونی می‌تواند باعث تورم غدد لنفاوی گردن، گلودرد و تب شده و لوزه‌ها را بزرگتر کند. این تشخیص با آزمایش خون تأیید می‌شود. هرچند مونونوکلئوز عفونی درمان خاصی ندارد.

پیشگیری از  گلودرد استرپتوکوکی

احتمال ابتلای برخی افراد به گلودرد استرپتوکوکی بیش از سایر افراد است. برداشتن لوزه‌ها یکی از راه‌های جلوگیری از ابتلای این افراد به گلودرد استرپتوکوکی است. ابتلا به گلودرد استرپتوکوکی به تعداد حداقل سه نوبت در سال، می‌تواند دلیل مناسبی برای برداشتن لوزه‌ها باشد. صبر کردن نیز کار مناسبی است.

درمان  گلودرد استرپتوکوکی

گلودرد استرپتوکوکی بدون درمان معمولاً چند روز باقی می‌ماند. درمان با آنتی بیوتیک معمولاً باعث می‌شود تا نشانه‌ها ۱۶ ساعت زودتر ناپدید شوند. دلیل اصلی درمان با آنتی بیوتیک، کاستن از احتمال ابتلا به بیماری‌های خطرناک‌تر است. مثلاً، نوعی بیماری قلبی به نام تب رماتیسمی یا تجمع چرک در گلو موسوم به ورم پشت حلقی. مصرف آنتی بیوتیک در بازه زمانی ۹ روز از شروع بروز نشانه‌ها بیشترین کارایی را دارد.

تسکین درد

داروهای کاهنده درد می‌توانند به کاهش درد ناشی از گلودرد استرپتوکوکی کمک کنند. این داروها معمولاً شامل داروهای غیر استروییدی ضد تورم|NSAIDها یا پاراستامول هستند که بهاستامینوفن نیز معروف است. استرویید|استروییدها نیز مفید هستند، زیرا لیدوکایین چسبناک است. آسپرین می‌تواند مورد مصرف بزرگسالان قرار بگیرد. تجویز آسپرین برای کودکان مناسب نیست زیرا این دارو احتمال ابتلای کودکان به نشانگان رای را بالا می‌برد.

داروی آنتی بیوتیک

پنی سیلین V متداول‌ترین آنتی بیوتیک مورد استفاده در ایالات متحده برای درمان گلودرد استرپتوکوکی است. این دارو به دلیل ایمنی، کارایی و ارزانی پرطرفدار است. آموکسی سیلین معمولاً دراروپا مورد استفاده قرار می‌گیرد. در هند، احتمال ابتلای مردم به تب رماتیسمی بیشتر است. به همین دلیل، نوعی داروی تزریقی به نام بنزاتین پنی سیلین G درمان متداول آن منطقه‌است. مصرف آنتی بیوتیک میانگین مدت بروز نشانه‌ها را کوتاه می‌کند.

مدت میانگین، سه تا پنج روز است. آنتی بیوتیک‌ها این دوره را به میزان تقریباً یک روز کاهش می‌دهند. این داروها احتمال انتشار بیماری را نیز کاهش می‌دهند. این داروها اغلب برای حذف عوارض نادر استفاده می‌شوند. این عوارض عبارتند از تب روماتیسمی، خارش یا عفونت. اثرات مثبت آنتی بیوتیک‌ها باید باعوارض جانبی احتمالی خنثی شوند. داروهای آنتی بیوتیک نباید برای بزرگسالانی که به دارو حساسیت دارند، تجویز شود. Aتناوب مصرف آنتی بیوتیک‌ها برای درمان گلودرد استرپتوکوکی به شدت این بیماری و سرعت انتشار آن بستگی دارد. داروی اریترومایسین (و سایر داروهای موسوم بهماکرولیدها) باید برای افرادی که حساسیت به پنی سیلین دارند، باید تجویز شود.سفالوسپورینها را می‌توان برای افرادی با حساسیت کمتر تجویز کرد. عفونت‌های استرپتوکوکی ممکن است به تورم کلیه‌ها (گلومرولونفریت حاد) منجر شود. آنتی بیوتیک‌ها احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش نمی‌دهند.

نشانه‌های گلودرد استرپتوکوکی، با درمان یا بدون درمان، معمولاً ظرف مدت سه تا پنج روز بهبود می‌یابند. درمان با آنتی بیوتیک احتمال بروز بیماری‌های خطرناک‌تر را کاهش می‌دهد. همچنین درمان با آنتی بیوتیک احتمال انتشار بیماری را کاهش می‌دهد. کودکان ۲۴ ساعت پس از اولین نوبت مصرف آنتی بیوتیک می‌توانند به مدرسه بازگردند.

گلودرد استرپتوکوکی ممکن است این مشکلات حاد را به دنبال داشته باشد:

تب رماتسیمی یا تب اسکارلت

یک بیماری کشنده به نام نشانگان شوک سمی