آنفولانزای خوکی چیست؟ (+ علائم، راه های پیشگیری و درمان آنفولانزای خوکی)

آنفولانزای خوکی یک بیماری رایج ویروسی

آنفولانزای خوکی چیست؟

آنفولانزای خوکی بیماری تنفّسی خوک ها است که از ویروس آنفولانزای نوع «A» نشأت می گیرد. ویروس آنفولانزای خوکی به بیماری آنفولانزایی اشاره دارد که توسط اورتومیکسو ویروس هایی تشکیل میشود که در بین خوک های بومی هستند. آنفولانزای خوکی یک بیماری ویروسی است که معمولاً خوک را مبتلا می کند امّا هر ساله مواردی از ابتلای انسان به این بیماری، به خصوص از راه تماس با این جانور، گزارش می شود. آنفولانزای خوکی با نام های Swine flu، Hog flu و pig flu شناخته می شود.

گزارشاتی از سابقه ابتلا انسان به آنفولانزای خوکی در سالهای ۱۹۱۸، ۱۹۷۶ و غیره نیز وجود دارد. خوک امکان دارد به ویروس آنفولانزای انسانی، دیگر حیوانات و حتی پرنده ها مبتلا شود و در بدن آن شیفت آنتی ژنیک و یا دگرگونی ژنتیک در جهت ایجاد ویروس جدید رخ دهد. ویروس آنفولانزای خوکی سال ۲۰۰۹ با زیرگروه H1N1 نوع A آنفولانزا شناخته شده است. یک بیماری بسیار واگیردار است که به سرعت از شخصی به شخص از طریق هوا، مخاط و ذرات بزاق منتقل میشود، کودکان زیر ۵ سال و افراد ۵۰ سال به بالا در معرض خطر ابتلا به آنفولانزای خوکی هستند.

ویروس جدید یکی از انواع آنفولانزای خوکی  است. N و H مخفف واژه​های "Neuraminidase" و "Hämagglutinin" و نام دو قشاء سلولی ویروس هستند. در مجموع ۱۶ گونه از "Hämagglutinin" و ۹ زیرمجموعه از "Neuraminidase" وجود دارند که می​توانند ترکیب​های مختلفی با هم تشکیل دهند. گونه​ های "A H1N1" ویروس آنفولانزا برای اولین بار در سال ۱۹۳۰ میلادی قرنطینه شدند.

تاریخچه آنفولانزای خوکی

آنفولانزای H1N1 اولین بار در سال ۱۹۱۸ میلادی در آمریکا شناخته شد و بعد از یک دوره طولانی مدت سال ۲۰۰۹ بار دیگر به نام آنفولانزای خوکی (Swine flu) با شکل، قدرت و توانایی بیماری زایی متفاوت از گذشته اول در ایالت کالیفرنیای جنوبی کشور آمریکا و بعد در سرتاسر دنیا شیوع یافت.

در سال ۱۹۷۶، آنفولانزای خوکی شایع شد و دولت تصمیم به تزریق واکسن کرد ولی این واکسن عارضه های عصبی (سندرم گیلن باره) را به وجود آورد، لذا قطع شد. اکنون واکسن علیه آنفولانزای خوکی، از رشد ویروس در تخم مرغ به دست می آید. بدین ترتیب، چنانچه افراد به تخم مرغ آلرژی دارند، با تزریق این واکسن دچار واکنش های آلرژیک (مثل ورم راههای هوایی) می شوند. به افراد مبتلا به عفونت های فعال و یا دارای بیماری های عصبی، تزریق واکسن آنفولانزای خوکی توصیه می شود. در حال حاضر پس از مکزیکو سیتی، ملبورن به “پایتخت آنفولانزای خوکی جهان”  بدل شده است.

تزریق واکسن آنفولانزای خوکی یکی از راههای پیشگیری از آنفلونزای خوکی است

نشانه های آنفولانزای خوکی

علائم آنفولانزای خوکی، شبیه علائم آنفولانزا فصلی هستند، این بیماری شامل تب، آبریزش بینی، گلو درد، گرفتگی، بیماری اسهال، سرماخوردگی، حالت تهوع و استفراغ می باشد. علائم آنفولانزای خوکی در حدود یک تا سه روز پس از مواجهه با ویروس و در حدود یک یا دو هفته رشد می کنند. به دلیل شباهت علائم آنفولانزای خوکی و آنفولانزای فصلی، توصیه می شود که برای تشخیص درست به پزشک مراجعه کنید، بالاخص در صورتیکه در یک منطقه مبتلا به آنفولانزای خوکی زندگی می کنید. تست های آزمایشگاهی به تشخیص بیماری و درمان بموقع آنفولانزای خوکی کمک می کند.

افراد مبتلا به بیماری های مزمن مثل بیماری آسم، دیابت، بیماری های قلبی، یا بیماری های کلیوی به علت عفونت بیشتر دچار مشکل می شوند. بیماری آنفولانزای خوکی امکان دارد با علائم دیگری هم همراه باشد. تشخیص قطعی آن صرفا با انجام تست لابراتواری ممکن است.

علایم حاد آنفولانزای خوکی

علائم حاد بیماری آنفولانزای خوکی در خردسالان که احتیاج به مراجعه فوری به پزشک دارند، به شرح زیر است:

>> مشکل در تنفس و نفس کشیدن تند و سریع

>> آبی یا خاکستری شدن رنگ پوست 

>>  تمایل به مصرف مایعات کم می شود

>>  استفراغ مکرر و حاد

>>  خواب آلودگی

>>  علایم آنفولانزای خوکیحاد میتواند سینه پهلو و از کار افتادن سیستم تنفسی باشد.

سرفه،گرفتگی یا آب ریزش بینی از علائم بیماری آنفلونزای خوکی است 

آنفولانزای خوکی چطور از فردی به فرد دیگر سرایت می کند؟

ویروس آنفولانزای خوکی دقیقا شبیه آنفولانزای معمولی سرایت می کند. شما امکان دارد از طریق تماس با شخص آلوده و یا لمس کردن سطوح و اشیایی که سابقاً توسط این افراد لمس شده اند و بعد دست زدن به چشم و دهان و بینی خود به این بیماری مبتلا شوید. در یک شخص آلوده، انتشار این ویروس به محیط از یک روز پیش از شروع علائم بیماری آغاز می شود و تا یک هفته بعد از ابتلا ادامه می یابد.

زمان مراجعه به پزشک در صورت تشدید علائم آنفولانزای خوکی

- نفس تنگی 

- ضعف و خستگی شدید

- سردرد و سرگیجه شدید

- استفراغ و تهوع غیر قابل کنترل

عوارض آنفولانزای خوکی

عوارض آنفولانزای خوکی شامل موارد زیر است:

۱- بدتر شدن بیماری های مزمن مثل بیماری های قلبی و بیماری آسم

۲- ذات الریه

۳- علائم و نشانه های عصبی، از گیج شدن تا تشنج

۴- نارسایی تنفسی

طریقه انتقال ویروس آنفولانزای خوکی

- انتقال آنفولانزای خوکی در حیوان:

طریقه انتقال آنفولانزای خوکی بین خوک ها از طریق راههای هوایی شامل دستگاه تنفسی (مثل تماس دهان، بینی و...) صورت می گیرد.

- انتقال آنفولانزای خوکی از حیوان به انسان:

افرادی که در معرض تماس با پرندگان و حیواناتی مانند خوک می باشند بخصوص افرادی که در مراکز نگهداری این حیوانات کار می کنند، در معرض خطر بالای انواع ویروس آنفولانزای اندمیک در این نوع حیوانات می باشند؛ بدین ترتیب این جمعیت از انسانها بعنوان میزبان ویروس آنفولانزای خوکی میتوانند در نظر گرفته شوند. سایر افراد در معرض خطر شامل دامپزشکان و کارگران در مراکز تهیه گوشت می باشند. اگرچه خطر ابتلا برای این دو گروه کم تر از افرادی که در مزارع پرورش خوک و پرندگان کار می کنند، می باشد. ویروس H۱N۱، ۲۰۰۹ از خوک جدا نشده است و از آن به انسان منتقل نمی شود بلکه از طریق انسان به انسان شیوع می یابد.

راه های پیشگیری از آنفولانزای خوکی

راه های جلوگیری از آنفولانزای خوکی، شامل سه مرحله میباشد: پیشگیری در حیوان، انتقال از حیوان به انسان و انسان به انسان.

۱. پیشگیری در خوک:

یکی از راه های پیشگیری از آنفولانزای خوکی شامل واکسیناسیون در دامداری ها، قرنطینه کردن حیوانات و ضد عفونی کردن دامداری ها و ... می باشد.

۲. جلوگیری از انتقال به انسان:

استفاده از ماسک صورت به دامپزشکان و دامداران موقع برخورد با حیوان برای پیشگیری از آنفولانزای خوکی توصیه می شود.

۳. جلوگیری از انتقال انسان به انسان:

راههای انتقال آنفولانزای خوکی در بین انسان ها شامل عطسه کردن، سرفه کردن، تماس با اشیا آلوده به ویروس می باشد. 

ویروس آنفولانزای خوکی مشابه ویروس آنفولانزای انسانی نیست

شستن متناوب دست ها با آب و صابون، ژل ها، فوم ها و شستشو دهنده ها با پایه های الکلی، بخصوص پس از حضور در مراکز عمومی و ضد عفونی کردن سطوح میتواند باعث کاهش انتقال آنفولانزای خوکی شود. متخصصین معتقدند شستشوی دست ها در جلوگیری از عفونتهای ویروسی (شامل آنفولانزای معمولی و خوکی) به خوبی مؤثر می باشد. حتی قطره های بسیار ریز از ترشحات بینی و حلق امکان دارد باعث آلودگی میز کار، تلفن و یا سایر سطوح و به این ترتیب انتقال از انگشت به دهان، بینی و یا چشم شود. 

هر شخص با علائم شبه آنفولانزا شامل تب ناگهانی، سرفه و یا دردهای عضلانی بهتر است از محیط های کار و مراکز عمومی دور بماند و برای پیشگیری از آنفولانزای خوکی با پزشک تماس بگیرد. 

فاصله گرفتن از اجتماعات عمومی در محیط هایی که احتمال میرود ویروس آنفولانزای خوکی در آن جا شایع باشد نیز سفارش می شود. این اقدام با توجه به درصد و میزان شیوع این بیماری در شهر و کشور مربوطه می باشد. 

واکسن آنفولانزا هم میتواند در جلوگیری بیماری آنفولانزای خوکی مؤثر باشد، اگرچه واکسن های آنفولانزای کنونی، علیه ویروس H1N12009 ایمنی حاصل نمی کنند.

بیماری آنفولانزای خوکی از طریق خوردن گوشت خوک به انسان منتقل نمی شود. ویروس این بیماری در دمای پخت بالای ۷۰ درجه سانتیگراد از بین میرود و شدت بیماری آنفولانزای خوکی در انسان به شدت ویروس، وجود سابقه ایمنی در افراد، واکسیناسیون یا سابقه ابتلا به آنفولانزای فصلی و وضعیت سلامتی میزبان بستگی دارد.

درمان های خانگی برای پیشگیری از آنفولانزای خوکی

* پیشگیری از آنفولانزای خوکی با مصرف انار:

یکی از دلایلی که از انار بعنوان میوه ای شگفت انگیز یاد می شود، داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی آن است. انار بيش ترین ظرفیت آنتی اکسیدانی را برای مهار یا خنثی سازی رادیکال های آزاد دارد و با داشتن این خاصیت میتواند با بیماری های گوناگون من جمله بیماری آنفولانزا و آنفولانزای خوکی مقابله کند. در صورتیکه انار در دسترس شما نیست میتوانید از آب انار بسته بندی شده (بدون قند و مواد افزودنی) استفاده کنید.

* جلوگیری از آنفولانزای خوکی با مصرف کافور:

یکی از راه های جلوگیری از ابتلا به آنفولانزای خوکی، خوردن کافور است. یک قطعه کوچک کافور، تقریباً به اندازه یک قرص باید یک یا دو بار در ماه مصرف شود. میتواند با آب توسط بزرگسالان بلعیده شود، در حالیکه کودکان میتوانند آنرا همراه با پوره سیب زمینی یا موز بخورند، چون بدون هیچ کمکی مشکل پیدا خواهند کرد. به یاد داشته باشید که کافور را نباید هر روز خورد بلکه صرفا یک بار در هر فصل، یا هر ماه یک بار مصرف کنید.

* هویج روشی برای پیشگیری از آنفولانزای خوکی:

برای مقابله با بیماری آنفولانزای خوکی، هویج انتخاب مناسبی است، چون منبع غنی بتاکاروتن (پیش ساز ویتامین A) است و بتاکاروتن، مقاومت بدن را در مقابله با بیماری آنفولانزای خوکی، بالا می برد. بر اساس تحقیقات هر چه بتاکاروتن بیشتر مصرف شود، سلول های ایمنی بدن که شامل سلول های کشنده طبیعی هستند، بیشتر می شوند.

* گیاه گیلوی برای جلوگیری از آنفولانزای خوکی:

یک شاخه از گیلوی (نام دارویی تینوسپورا کوردیفولیا) بردارید و با پنج تا شش برگ ریحان به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در آب بجوشانید یا به اندازه کافی بماند تا آب بتواند خواص خود را استخراج کند. فلفل سیاه و فلفل نمکی،  نمک سنگ یا نمک سیاه یا مصری (کریستالی مثل برآمدگی هایی برای شیرین کردن آن) با توجه به سلیقه تان اضافه کنید. بگذارید اندکی خنک شود و این ماده (معجون) را در حالیکه هنوز گرم است، بنوشید. این کار برای ایمنی شما و پیشگیری از ابتلا به آنفولانزای خوکی مفید خواهد بود. در صورتیکه گیاه گیلوی موجود نبود، پودر پیلوی را استفاده کنید.

خوک ها می توانند ویروس آنفولانزای خوکی را از طبیعت و محیط اطراف خود بگیرند

* پیشگیری از آنفولانزای خوکی با چای سبز:

در چای سبز نوعی آنتی اکسیدان به نام “کاتچین” وجود دارد که میتواند سلول های ایمنی بدن را فزونی دهد و بر اساس تحقیقات انجام شده، این ماده روند انتشار ویروس آنفولانزای خوکی را کند می کند. از دیگر ترکیبات چای سبز، ”ال تیانین” است. بر اساس تحقیقاتی که در دانشگاه هاروارد انجام شده، این ماده، مقاومت دستگاه ایمنی بدن را افزایش می دهد.

* تاثیر مایعات در جلوگیری از ابتلا به آنفولانزای خوکی:

برای جلوگیری از ابتلا به آنفولانزای خوکی، مایعات بیشتری بنوشید. نیاز به مایعات در زمان مقابله بدن با عفونت ها به خصوص با مصرف دارو ها فزونی می یابد. علاوه براین، ابتلا به تب نیاز به نوشیدن مایعات را چند برابر می کند. همچنین مصرف مایعات به خصوص مایعات گرم علائم عفونت های تنفسی را تقلیل می دهد، بعلاوه گرم کردن مجاری تنفسی میتواند از سرعت رشد ویروس آنفولانزا بکاهد. آب و آب میوه ها بهترین انتخاب هستند.

درمان آنفولانزای خوکی

در خیلی از موارد آنفولانزای خوکی هم مثل دیگر انواع آنفولانزا امکان دارد بهبود خودبخود داشته باشد. با وجود این استفاده از داروهای ضدویروس هم شدت بیماری را کم می کند و هم از بروز عوارض بعدی بیماری جلوگیری می کند. چهار داروی آنتی ویروس آمانتادین، ریمانتادین و اسلتامیویر (Tamiflu) و زانامیویر (Relenza) برای درمان آنفلونزای خوکی در آمریکا دارای مجوز می باشند. در خصوص آنفلونزای خوکی که در سال ۲۰۰۹ در مکزیک شیوع پیدا کرد، دو نوع اسلتامیویر (oseltamivir) و زانامیویر (zanamivir) توسط «مرکز درمان و پیشگیری از بیماری ها» در آمریکا توصیه شده است، به دلیل آن که ویروس جدید در مقابل آمانتادین و ریمانتادین مقاوم گزارش شده است، این داروها برترین اثربخشی را زمانی دارند که در ۴۸ ساعت اول ابتلا به بیماری آنفولانزای خوکی مصرف شوند.

گردآوری: بخش سلامت سرپوش