پریود چیست؟ / نکات مهم درباره دوران پریود یا قاعدگی

مدت خون‌ریزی دوران پریود یا قاعدگی در هر فرد متفاوت است

پریود یا قاعدگی چیست؟

قاعدگی یاعادت ماهانه، که به آن پریود یا دَشتان نیز می‌گویند، به جاری شدن خون از پوشش داخلی رحم گفته می‌شود؛ که به‌طور منظم در جنس ماده گونه‌های خاصی از پستانداران از اوایل سنین جوانی، در دوران بلوغ تا دوران یائسگی رخ می‌دهد.

به‌طور معمول پریودی در بارداری  و شیردهی اتفاق نمی‌افتد و بروز قاعدگی در این دوران‌های خاص از زندگی زنان متوقف می‌شود. قاعدگی در زنان غیرباردار، از دوران بلوغ تا رسیدن به سنین یائسگی بروز می‌کند.

مدت خون‌ریزی پریود یا قاعدگی برای چندروز، معمولاً ۳–۵ روز طول می‌کشد، اما بین۲–۷ روز نیز می‌تواند متغیر باشد. هر سیکل قاعدگی به‌طور متوسط ۲۸ روز طول می‌کشد، یک سیکل قاعدگی طبیعی بین ۲۱ تا ۳۵ روز متغیر است. حجم متوسط خون‌ریزی در هر سیکل ماهانه قاعدگی ۳۵ میلی‌لیتر است.

ترکیب خون قاعدگی یا پریود:

ترکیب قاعدگی برای نامیدن جریان قاعدگی صحیح‌تر به نظر می‌رسد اگرچه افراد از اصطلاح خون قاعدگی استفاده می‌کنند. در حقیقت ترکیب قاعدگی از مقداری خون، موکوس سرویکس، ترشحات واژن و بافت اندومتر رحم تشکیل شده‌است. رنگ ترکیب قاعدگی قهوه‌ای متمایل به قرمز، کمی تیره‌تر از رنگ خون است.

بسیاری از زنان با ریزش بافت پوششی اندومتر رحم، طی قاعدگی مواجه می‌شوند. ریزش اندومتر به صورت قطعاتی از بافت رحم که با خون مخلوط است تظاهر می‌یابد، اغلب این قطعات بافتی، «لخته قاعدگی» نامیده می‌شود. این لخته قاعدگی معمولاً در زنانی که جریان خون قاعدگی شدیدتری از متوسط نرمال دارند، رخ می‌دهد. گاهی لخته قاعدگی اشتباهاً، سقط زودرس رویان تلقی می‌شود. آنزیمی موسوم به پلاسمین که در بافت اندومتر رحم وجود دارد مانع از تشکیل لخته در ترکیب مایع قاعدگی می‌شود.

مقدار آهن از دست رفته در هر سیکل قاعدگی نسبتاً ناچیز است. در یک مطالعه زنانی که در سن قبل از دوران یائسگی قرار داشتند و علایم کمبود آهن را نشان می‌دادند تحت آندوسکوپی قرار گرفتند. ۸۶ درصد از این زنان دچار یک بیماری در دستگاه گوارش بودند و به اشتباه به خون‌ریزی قاعدگی نسبت داده شده بود.

اولین تجربهٔ قاعدگی و یا پریود در سن بلوغ «منارک» نامیده می‌شود. متوسط سن بروز منارک ۱۳ سالگی است هر چند که بروز آن می‌تواند از ۸ تا ۱۸ سالگی متغیر باشد.

دوران قبل از یائسگی به زمانی گفته می‌شود که قدرت باروری زنان کاهش می‌یابد و دفعات خون‌ریزی قاعدگی کاهش می‌یابد. یائسگی به زمانی که خون‌ریزی قاعدگی در یک زن به‌طور کامل متوقف می‌شود و دیگر بارور نخواهد شد گفته می‌شود، در کشورهای غربی، یائسگی معمولاً در اواخر دهه ۴۰ و ۵۰ رخ می‌دهد.

معمولاً پس از چندین ماه، دوره‌های پریود از نظم بهتری برخوردار می‌شود

خونریزی قاعدگی (پریود) هر چند وقت یک بار تکرار می‌شود؟

همانگونه که سن شروع بلوغ در دختران متفاوت است، دوره‌های پریود نیز برای دختران متفاوت است. دورة زمانی میان دو خونریزی را دورة قاعدگی یا پریود می‌گویند. دوره پریود برای بعضی دختران ممکن است ۲۸روز، برای بعضی دیگر ۲۴روز، ۳۰روز و یا حتی ۳۵روز طول بکشد. حتی این زمان از یک دوره تا دوره بعد ممکن است فرق داشته باشد.

دختران نوجوان و جوان ممکن است قاعدگی نامنظم داشته باشند که بخصوص در اولین دوره‌های پریود بیشتر دیده می‌شود. برای مثال یک دختر که به تازگی پریود شده است ممکن است ۲ماه متوالی دور‌های ۲۸روزه داشته باشد و در طی یک ماه بعد هیچ خونریزی نداشته باشد یا حتی دو خونریزی متوالی با فاصلة‌ زمانی بسیار کم بین آنها داشته باشد.

معمولاً پس از چندین ماه، دوره‌های پریود از نظم بهتری برخوردار می‌شود امّا بعضی از زنان حتی تا بزرگسالی نیز دوره‌های نامنظم دارند. با گذشت زمان و آشنایی بیشتر دختر با شرایط دوره‌های پریود خود، معمولاًً دختران می‌توانند دوره خونریزی بعدی خود را حدس بزنند.

سن متوسط شروع پریود حدود ۱۲ سالگی است

خونریزی دوران پریود به چه میزان است و چند روز طول می کشد؟

مدت زمان خونریزی دوران پریود نیز ثابت نیست و ممکن است تغییر کند. بعضی دختران فقط ۳-۲روز خونریزی دارند. بعضی دیگر ممکن است ۷روز و یا حتی بیشتر خونریزی داشته باشند.

مقدار خونریزی نیز ممکن است متفاوت باشد. بعضی از دختران آنقدر مقدار خونریزی اندکی دارند که حتی ممکن است شک کنند که آیا پریود شده‌اند یا نه. بعضی دیگر ممکن است خونریزی شدیدتری داشته باشند.

برای اکثر دختران خونریزی دوران پریود در حد چند قاشق غذاخوری تا کمتر از نصف یک استکان (حدود ۱۲۰میلی‌لیتر) است که ممکن است زیاد به نظر آید ولی طبیعی باشد. خونریزی بسیار شدید در طی قاعدگی امکان پذیر است اما شایع نیست. در واقع ممکن است خونریزی بسیار شدیدتر از معمول، نشان دهنده اشکالات انعقادی خون باشد که نیازمند مراجعه به پزشک و بررسی بیشتر است.

باید متوجه بود که حتی از یک ماه به ماه بعد ممکن است مقدار خونریزی و تعداد روزهای خونریزی در یک دختر متفاوت باشد. در صورتیکه از بی‌نظمی و یا مقدار خونریزی دوران پریود خود نگرانی دارید بهتر است تا با یک پزشک مشورت کنید.

سیکل های پریود از چه سنی شروع می شوند؟

سن متوسط شروع پریود حدود ۱۲ سالگی است.اما این بدان معنی نیست که همه دختران در سن ۱۲ سالگی قاعده می شوند. یک دختر در فاصله سنی ۸ تا ۱۶ سالگی ممکن است قاعده شود.

در بسیاری از زنان، تغییرات فیزیکی متعددی در ارتباط با تغییرات طبیعی سطح هورمون‌های جنسی طی دوران قاعدگی یا پریود رخ می‌دهد و با انقباضات عضلات رحم (کرامپ قاعدگی)، که در قاعدگی ایجاد می‌شود، همراه می‌شود. زنان ممکن است با احتباس آب، تغییر در فعالیت جنسی، خستگی، پرخوری قبل از پریود ، دردناک شدن پستان‌ها، یا تهوع مواجه شوند. تورم بافت پستانی و احساس ناراحتی در پستان‌ها درنتیجهٔ احتباس آب ایجاد می‌شود. معمولاً این احساسات بسیار خفیف هستند و بسیاری از زنان با تغییرات فیزیکی بسیار کمی در ارتباط با قاعدگی مواجه می‌شوند. رژیم غذایی سالم، کاهش مصرف نمک، کافئین و الکل و برنامهٔ ورزشی مرتب در کنترل تغییرات فیزیکی مرتبط با قاعدگی مؤثر است. معمولاً از این تغییرات فیزیکی مرتبط با قاعدگی به سندرم پیش از قاعدگی یاد می‌شود. این احساسات از یک شخص به شخص دیگر و از یک چرخه تا چرخه‌ای دیگر متغیر است.

بسیاری از زنان در دوران پریود دردهای زیرشکم را احساس میکنند

دردهای شکمی قاعدگی:

بسیاری از زنان کرامپ‌های شکمی دردناک را طی دوران قاعدگی تجربه می‌کنند. عضلات رحم و عضلات شکمی اطراف رحم برای بیرون راندن مایع قاعدگی منقبض می‌شود اعتقاد بر این است که انقباضات عضلانی رحم با افزایش رها شدن اسیدهای چرب موسوم به پروستاگلاندین از بافت پوششی رحم تولید می‌شود این کرامپ دیسمنوره اولیه یا دردهای قاعدگی نامیده می‌شود دیسمنورهٔ اولیه معمولاً طی یک تا دو سال اول زندگی رخ می‌دهدو ممکن است تا دوران یائسگی ادامه یابد اما در بسیاری از زنان به تدریج علایم دیسمنوره بعد از اواسط ۲۰ سالگی فروکش نماید.

گاهی علایم دیسمنوره در زنان ناتوان‌کننده است و علت این که چرا در بعضی این علایم وجود دارد و در بعضی وجود ندارد نامشخص است نشانه‌های شدید شامل درد انتشار یابنده به هیپ، پشت و ران، تهوع و اسهال یا یبوست مکرر است. درمان بر روی افزایش پروستاگلندین با تجویز داروهای ضد پروستاگلندین‌ها ویا ضدبارداری متمرکز است داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی شامل ایبوپروفن و ناپروکسن ممکن است علایم را سرکوب کند.

تجربیات روانی در دوران پریود:

بعضی از زنان اختلالات روانی را طی قاعدگی تجربه می‌کنند این اختلالات از تحریک‌پذیری تا خستگی یا گریه کردن متغیر است. نام این تغییرات روحی-روانی، سندرم پیش از قاعدگی (پی.ام. اس) است و شیوع آن از ۳–۳۰٪ گزارش شده‌است. علائم تشدید شده پیش از قاعدگی ممکن است ناشی از اختلال ملال پیش از قاعدگی باشد که نیاز به درمان دارد. این اختلالات عبارتند از اضطراب یا افسردگی. به ندرت، در کسانی که استعداد ژنتیکی اپیزودهای روان-آشوبی دارند، قاعدگی ممکن است منجر به آغاز روان-آشوبی قاعدگی شود.

خون‌ریزی غیرطبیعی رحم

یک دوره قاعدگی طبیعی در یک خانم در سن باروری شامل حدود ۲۸ روز است که در ۷–۳ روز آن خون‌ریزی مختصری به اندازه ۸۰–۲۰ میلی لیتر رخ می‌دهد. خون‌ریزی غیرطبیعی رحم وقتی است که الگوی فوق از نظر مدت یا مقدار خون‌ریزی تغییر کند.

انواع خون‌ریزی غیرطبیعی رحم بسیار متنوع‌اند مانند:

پلی منوره که دوره قاعدگی کمتر از بیست و یک روز است.

اولیگومنوره که دوره قاعدگی بیشتر از سی و پنج روز است.

هایپرمنوره که میزان خون‌ریزی بیش از هفت روز است.

متروراژی که خون‌ریزی نامنظم است.

منوراژی که حجم خون‌ریزی بیش از هشتاد میلی لیتر است.

علل این مشکلات نیز متنوع است از جمله عفونت، آی‌یودی، استرس، کیست تخمدان، سوءتغذیه، بدخیمی، اختلالات هورمونی، مصرف دارو و حاملگی.

پس از شروع دوران پریودی میتوانید از نوار بهداشتی استفاده کنید

تامپون و نوار بهداشتی:

پس از شروع قاعدگی و یا پریود شما نیاز دارید که از وسیله‌ای برای جذب خون استفاده کنید. برای این منظور می‌بایستی نوار بهداشتی تهیه کنید. برای انتخاب نوع نوار بهداشتی می‌توانید با مادر، معلمان بهداشت و یا خواهر بزرگتر خود مشورت کنید. نوار بهداشتی در بسیاری از داروخانه‌ها و سوپر مارکت‌ها قابل تهیه است.

پریود در مردان:

عارضه بدخلقی مردانه يا Irritable Male Syndrome که به اختصار به نام IMS شناخته می‌شود همان چيزی‌ست که می‌توان به آن پريود مردانه گفت. شناخته شده‌ترين اثر اين عارضه حساسيت بيش از حد به محرک‌های بيرونی و عصبانيت زياد است. 

تحقيقات اوليه درباره تغييرات هورمونی در مردان که منجر به تغيير خلقيات آن‌ها می‌شود در سال ۱۹۷۲ و با انتشار مقاله‌ای از رامی و گلدشتاين محققان دانشگاه جورج تاون آغاز شد. رامی و گلدشتاين پس از ۱۶ سال تحقيق نشان دادند تغييرات هورمونی در مردان در دوره‌های ۴ تا ۶ هفته‌ای رخ می‌دهند و در جريان آن روحيات مردان می‌تواند از بانشاط تا غمگين و تهاجمی تغيير پيدا کند. سه سال بعد يک گزارش تحقیقی جديد از محققان دانشگاه استنفورد نشان داد کاهش يا افزايش تستوسترون خون می‌تواند منجر به تغييرات قابل توجه در روحيات فردی مردان شود. 

عارضه بدخلقی مردانه يا IMS همان چيزی‌ست که می‌توان به آن پريود مردانه گفت

تجربیات فیزیکی پریود در مردان:

اما عارضه بدخلقی مردانه در سال ۲۰۰۱ توسط جرالد لينکلن محقق اسکاتلندی معرفی شد. گزارش لينکلن نشان داد او با آزمايش ميش‌ها متوجه شده بود که در پايان فصل جفتگيری وقتی ما‌ه‌های پاييز و زمستان فرا می‌رسند ميزان تستوسترون خون ميش‌های نر کاهش می‌يابد و اين کاهش هورمونی منجر به بروز رفتارهای تهاجمی در آن‌ها می‌شود. آزمايش‌های مشابه در مورد رابطه کاهش تستوسترون و بروز رفتارهای تهاجمی در پستانداران ديگر نظير فيل آهو و گوزن نيز نشان داد انواع نر اين جانوران در مقابل تغييرات هورمونی دچار حساسيت بيش از حد می‌شوند.

نکته قابل توجه درباره انسان‌ها اين است که تغييرات هورمونی در مردان تنها ناشی از کاهش تستوسترون نيست بلکه همزمان با آن، افزايش کورتيزول و کاهش سروتونين به بروز عارضه بدخلقی مردانه‌ می‌انجامد. مهم‌تر اين است که اين عارضه در مردان می‌تواند به جای بروز ماهيانه بطور روزانه رخ دهد.   

چه کسانی در معرض پریود مردان هستند؟ 

پنج سال پيش از معرفی عارضه بدخلقی مردانه محققان موسسه فن‌آوری ماساچوست (MIT) در يک گزارش علمی نوشته بودند که زنان و مردانی که غذاهای مملو از پروتئین و بدون الياف گياهی می‌خورند در معرض کاهش سروتونين قرار می‌گيرند. سروتونين مهم‌ترين ناقل عصبی در مغز است و وجود مقدار کافی آن باعث احساس نشاط در انسان می‌شود. غذاهای چرب و و وعده‌های غذايی فاقد سبزيجات ميزان سروتونين خون را کاهش می‌دهد. 

۹۰ درصد سروتونين موجود در بدن انسان درسلول‌های کولچينسکی روده‌ها قرار گرفته و ترشح همين ماده است که حرکات روده‌ها را تنظيم می‌کند. در مردان همبستری باعث ترشح بيشتر سروتونين می‌شود.    

خواب کم و نامنظم نيز يکی از عوامل ايجاد عارضه بدخلقی مردانه محسوب می‌شود و قادر است اين عارضه را بطور روزانه ايجاد کند.   

گزارش لينکلن و تحقيقات جد دايموند نشان داد مردانی که از شيوه تغذيه مملو از پروتئین و کم سبزی استفاده می‌کنند در صف مقدم کسانی هستند که مبتلا به عارضه بدخلقی مردانه می‌شوند. علاوه بر اين گزارش‌های جديد نشان داده‌اند مردانی که با مشکلات مالی و شغلی روبرو هستند، آن‌هايی که به کاری که انجام می‌دهند بيعلاقه هستند، آن‌هايی که الکل زياد می‌نوشند و بلاخره مردانی که شکر زياد می‌خورند از جمله کسانی هستند که مبتلا به اين عارضه خواهند شد. 

عارضه بدخلقی مردانه را چگونه می‌توان کاهش داد؟ 

مهمترين قدم تنظيم قند خون است. کاهش مصرف شکر صنعتی بخصوص قبل از ناهار و خوردن صبحانه کامل يکی از راه‌های کاهش اين عارضه است. نوشيدن الکل زياد تعادل قند خون را بهم می‌زند. 

فعاليت‌های فيزيکی مستمر نظير ورزش روزانه به تنظيم هورمونی بدن کمک می‌کند. مصرف مکمل‌های ويتامينی نظير ب۶ (B6) و منيزيوم، و البته کلسيم از رخ دادن اين عارضه را کاهش می‌دهد. 

افزايش مصرف ميوه و سبزيجات همراه با تنقلاتی نظير پسته و گردو به کم شدن اين عارضه می‌انجامد. 

گردآوری: بخش سلامت و پزشکی سرپوش