جنجال مداحی 'داره میریزه'!

بیشترِ ما روزنامه‌نگاران -اغلب، نه همیشه!- حواسمان هست که وقتی تیتری می‌زنیم یا جمله‌ای می‌نویسیم کژتابی نداشته باشد، ‏نشود ازش معنای دیگری برداشت کرد یا تعمیمش داد. حتی اگر می‌خواهیم بازیگوشی کنیم و از قصد دو مفهوم از تیتری به ذهن متبادر ‏شود، آن نکته دوم به کجاها می‌خورد! مثالش می‌شود تیتر همین دو روز پیش شهروند که نوشته بودیم «با این ستاره‌ها به ما خوش ‏می‌گذرد» و اشاره مستقیمی داشتیم به بردهای پسران تیم‌ملی در لیگ ملت‌های والیبال.

ولی از آن‌جا که ذوق‌زده حضور زنان بودیم و ‏عکسی از حضور خانواده‌ها در استادیوم غدیر ارومیه تیتر را کامل می‌کرد، گفتیم نکند کسی اول عکس را ببیند و سپس تیتر را بخواند، ‏اشتباه برداشت کند و مفهوم دیگری در ذهنش شکل بگیرد. تیتر را بی‌خیال شدیم و رفتیم سراغ همان تیترهای حماسه‌ای و کلیشه‌ای. ‏این فقط یک مشت نمونه خروار وسواسی است که هر روز در بیشتر روزنامه‌ها و رسانه‌ها رعایت می‌شود یا از قصد رعایت نمی‌شود! مثال ‏مع‌الفارقی از حواس‌جمعی و وسواسی که گویا در حوزه مهمی چون اشعار و ترانه‌های مذهبی نمی‌افتد، نیفتاده.‏

چند روزی می‌شود ترانه شادمانه‌ای که برای میلاد امام رضا(ع) سروده شده و دوباره توسط مداحان مختلف خوانده شده، دستمایه انواع ‏شوخی‌ها شده است. منظورم همین «داره میریزه؛ گُله که از آسمون، داره میریزه رو سرِ زمین و زمون/ داره میریزه، میریزه// داره میریزه از ‏آسمون؛ ستاره ملک/ میریزه باز خدا رو سفره‌ها؛ نمک// میریزه، داره میریزه، میریزه/ خبر اومده سر زده سپیده؛ مبارکه قدمِ نو رسیده/ ‏مهمونیه، چراغونیه...» کاری ندارم که اصل این ریتم و ملودی (یا به قول هیأتی‌ها سبک) از کجا آمده و چه‌قدر به شأن مجلس می‌خورد. ‏ولی آیا توقع زیادی است که حواس شاعران و مداحان به کلمه‌ها و عبارت‌ها و آن‌چه از آن مستفاد می‌شود، باشد؟ وقتی می‌خواهیم درباره ‏بزرگی یا عزیزی ترانه بخوانیم، نباید سخت‌گیرتر و حواس‌جمع‌تر باشیم؟ نباید به مفاهیم اشعاری که گفته می‌شود توجه کنیم؟ حداقل ٢ دقیقه به ترجیع‌بندها فکر کنید! اعتبار زودتر از این حرف‌ها می‌ریزد.

این شوخی‌هایی که در ‏فضای مجازی شکل گرفته، قبل از آن‌که برخورنده باشد، هشدارآمیز است. هشدار به ابتذال کلامی و شفاهی‌ای که در یکی از حساس‌ترین ‏بخش‌های جامعه رخ نشان می‌دهد. امر به معروف و نهی از منکر در همه جنبه‌های زندگی اهمیت دارد و فقط در حوزه‌های پوشش محدود نشده است، ولی فکر می‌کنم آن امر به معروفی که ‏درباره کنار گذاشتن زبان بی‌هویت و استفاده از ادبیات صحیح و معیار و صیقل‌ خورده‌ توسط بزرگان توصیه شده، جایش دقیقا در همین ‏مراسم و آیین‌هاست... حواسشان اندازه یک تیتر زدن، به آن‌چه می‌خوانند هست؟