شهید محمدجواد تندگویان دومین وزیر نفت تاریخ ایران بودچکیده ای از بیوگرافی شهید محمدجواد تندگویان
نام و نام خانوادگی: محمّدجواد تندگویان
متولد: ۲۲ خرداد ۱۳۲۹
زادگاه:تهران
سمت:وزیر نفت ایران
درگذشته:۱۳۶۸
ملیت:ایرانی
بیوگرافی شهید محمدجواد تندگویان
محمدجواد تندگویان در محله خانی آباد تهران در تاریخ ۲۲ خردادماه ۱۳۲۹ دیده به جهان گشود. پدر او جعفر تندگویان، نام دارد که در میدان بهارستان، صاحب یک مغازه کفاشی بود. او به خاطر نزدیکی مغازه پدرش به مجلس شورای ملی، در جریان های سیاسی حضور داشت. یکی از هواداران محمد مصدق، پدر تندگویان بود.
تحصیلات شهید محمدجواد تندگویان
در سال ۱۳۳۶ محمد جواد تندگویان در مدرسه ثبت نام کرد و دوره دبستانش را تا سال ۱۳۴۱ تمام کرد. او دوره دبیرستان خود را در سال ۱۳۴۲ در مدرسه جعفری اسلامی سپری کرد. شهید محمدجواد تندگویان، پس از گرفتن مدرک دیپلم خود در سال ۱۳۴۶ توانست برای اعزام به خارج از کشور، از امتیاز سهیمه بورسیه بانک ملی ایران برخوردار شود اما پس از مصاحبه، از این فهرست حذف شد.
شهید تندگویان بعنوان دانشجوی دوره کارشناسی مهندسی پالایش در نیم سال اول سال تحصیلی ۱۳۴۸–۱۳۴۷ وارد دانشکده نفت آبادان شد. احمد اجل لویان میگوید که او به عنوان دانشجوی ممتاز دانشکده و بذله گو و خوش مشرب محسوب میشد. تندگویان از مهارت خاصی در فن خطابه برخوردار بود و عضو فعال انجمن اسلامی دانشجویان پس از مدت کوتاهی شد.
محمدجواد تندگویان حدوداً ۷ ماه در زندان انفرادی بودشهید محمدجواد تندگویان به مطالعه و پیگیری دقیق کتاب های شریعتی، مطهری، جعفری و طباطبایی می پرداخت و علاقه وافری به بازرگان و سحابی داشت. او پس از فعالیت با جریان های روشن فکری، اقدام به تبلیغ برای جریان فکری شریعتی و حسینیه ارشاد در آبادان میکرد و همراه با جریان کارگری و قشر مسجدی و مذهبی سنتی بود. او تحصیلات خود را در سال ۱۳۵۱ تمام کرد.
ازدواج شهید محمدجواد تندگویان
در سال ۱۳۵۲ محمد جواد تندگویان، زندگی مشترکی را با بتول برهان اشکوری( متولد ۱۳۳۴) شروع کرد. او در زمان متاهل شدنش، به عنوان سرباز در پالایشگاه تهران فعالیت میکرد و همسرش، دانش آموز سال دوم دبیرستان بود. این زوج، صاحب ۴ فرزند شدند و نام های محمدمهدی، هاجر، مریم و هدی را برای آن ها انتخاب کردند. او علاقه بسیاری به فیلم زنده باد زاپاتا! اشت.
خدمت سربازی و زندان محمدجواد تندگویان
شهید محمدجواد تندگویان پس از فارغ التحصیلی اش به پالایشگاه تهران رفت تا در آن جا خدمت سربازی را ادامه دهد اما توسط ساواک، تحت پیگرد قرار گرفت و پالایشگاه، آن را اخراج کرد. وقتی که او به آبادان، سفر کرد؛ دانشجویان دانشکده نفت، تظاهرات اعتراضی به راه انداختند و شهید محمدجواد تندگویان بعنوان عامل اغتشاش توسط رییس دانشکده به ساواک معرفی شد. شهید محمدجواد تندگویان پس از پخش اعلامیه های آیت‌الله خمینی باعث شد تا ساواک از او باخبر شود.
در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۵۲ شهید محمدجواد تندگویان را بازداشت کردند. عده ای از دوستان شهید محمدجواد تندگویان تا پیش از دستگیری او بازداشت شدند و تندگویان به همین خاطر برای دستگیری مهیا شد. او با مخفی کردن کتاب های ممنوع خود باعث شد تا ساواک از آنها مطلع نشود. خانواده محمدجواد تندگویان، از وضعیت او تا ۴ ماه پس از دستگیری اش بی خبر بودند. تندگویان، مورد آزار و شکنجه در کمیته مشترک ضدخرابکاری قرار گرفت.
محمدجواد تندگویان در زندان انفرادی بمدت ۷ ماه به سر میبرد. او همچنین توسط دادگاه، محکوم به یک سال حبس شد و در آبان ۱۳۵۳ با اتمام مدت محکومیتش آزاد شد. او با حسینعلی منتظری در زندان دیدار کرد و هم بند بهزاد نبوی بود. او سپس درجه ی سرباز صفری را گرفت و به شیراز سفر کرد تا سربازی اش را در آن جا ادامه دهد.
او در سال ۱۳۵۶ در مدرسه عالی مدیریت –تحت نظارت دانشگاه هاروارد– در مقطع کارشناسی ارشد مدیریت صنعتی پذیرفته شد و مدرک خود را در سال ۱۳۵۷ دریافت کرد و مجددا در شرکت پارس توشیبا کار کرد.
فعالیت های محمدجواد تندگویان
زمانی که خدمت سربازی شهید محمدجواد تندگویان تمام شد؛ از شیراز به تهران سفر کرد ولی مجوز کار در مراکز دولتی به دلیل سوءپیشینه نداشت. از این رو شهید محمدجواد تندگویان، پس از استخدام در شرکت بوتان گاز، کار کرد اما با اعمال فشار ساواک در تاریخ ۶ تیر ۱۳۵۴ استعفأ داد. او مسافرکشی میکرد تا از این راه، خرج زندگی خود را تامین کند. سپس به رشت، سفر کرد تا از نظارت ساواک، دور باشد و به فعالیت در شرکت پارس توشیبا( پارس خزر) مشغول شود. او توسط دوستانش در انجمن اسلامی دانشکده نفت، این کار را کشف کرد. تندگویان به عنوان مدیر تولید آن شرکت از سالهای ۱۳۵۴ تا ۱۳۵۶ کار کرد.
شهید محمدجواد تندگویان طبق گفته احمد اجل لویان در این شرکت، مدیریت موفقی داشت و عده ای در ابتدای انقلاب می خواستند که او را به بهانه توده ای بودنش برکنار کنند ولی نتوانستند. علی اکبر معین فر، او را در وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران برای کار، دعوت کرد و در آبادان بعنوان نماینده قائم مقام وزیر نفت انتخاب شد و به تاسیسات نفتی جنوب کشور سرکشی کرد.
شهید تندگویان برای خدمت سربازی در پالایشگاه تهران مشغول بکار شد او همچنین به در اداره نفت آبادان، یکی از اعضای اصلی کمیسیون پاک سازی شد. به گفته همسر شهید تندگویان، عده ای در هیئت پاک سازی به صورت خودسرانه عمل می کردند و تندگویان از چنین کاری ناراحت شده بود.
عقیده ی او طبق گفته خواهرش این بود که با خانواده در جریان پاکسازی ها، برخورد بدی شده و حتی درصورت اخراج کسی به دلیل جرمی، نباید حقوقش از بین برود؛ بنابراین او دوباره حکم تعدادی از افراد پاک سازی شده را فعال کرد. اقدامات هیئت پاک سازی پس از مدتی، آن را منحل کرد. علی اکبر معین فر در تیر ۱۳۵۹، محمد جواد تندگویان را در شرکت مناطق نفت خیز بعنوان مدیر انتخاب کرد و سکان هدایت بزرگ ترين تولیدکننده نفت و گاز کشور را تا مهر ۱۳۵۹ در دست داشت.
وزارت نفت
زمانی که محمدعلی رجایی، قصد انتخاب وزیر نفت جدید را داشت و سرپرستی مدیریت تولید مناطق نفت خیز برعهده ی شهید محمدجواد تندگویان بود؛ او را بعنوان یکی از گزینه های وزارت نفت به دلیل عملکردش مطرح کرد. بنابراین وی در تاریخ ۳ مهر ۱۳۵۹ توسط محمدعلی رجایی در جلسه علنی به مجلس شورای اسلامی معرفی شد. علی آقامحمدی در جلسهٔ رأی اعتماد بعنوان مخالف و علی موحدی ساوجی به عنوان موافق سخنرانی کردند. همچنین علی اکبر معین فر و محمدعلی رجایی به سایر نمایندگان دربارهٔ سوابق او، توضیحاتی دادند. تندگویان با گرفتن رای اعتماد از مجلس با مجموع ۱۷۶ رأی اخذ شده، ۱۵۵ رأی موافق، ۱۸ رأی ممتنع و ۳ رأی مخالف توانست وزیر نفت شود. همچنین جنگ ایران و عراق تا چند روز پیش از شروع فعالیت او بعنوان وزیر نفت آغاز شد و او در این جایگاه برای حفاظت از تأسیسات نفتی مستقر در استان خوزستان، سازمان دهی کارکنان وزارت نفت و شرکتهای تابعه را بر عهده داشت.
شهادت محمدجواد تندگویان
مرحوم هاشمی رفسنجانی به نقل از آقای بشارتی در کتاب خاطرات سال ۱۳۶۹ خود، اینگونه نوشت:عراقی ها از طریق صلیب سرخ خبر فوت شهید محمدجواد تندگویان در سال ۱۳۶۸ را اطلاع دادند. سرانجام پیکر محمد جواد تندگویان که در اثر شکنجه در عراق شهید شده بود را پس از پایان جنگ و تبادل اسرا و کشته شدگان میان دو طرف ، به ایران بازگرداندند و در تاریخ ۲۵ آذر ۱۳۷۰ پیکر این شهید را در بهشت زهرا دفن کردند.
نشانی مزار شهید محمدجواد تندگویان
بهشت زهرا( س)/ قطعه:۲۴/ ردیف:۱۴۱/ شماره:۱۶
پیکر محمد جواد تندگویان که در اثر شکنجه در عراق جان سپرده بودگردآوری: بخش مذهبی سرپوش
- 15
- 3
