به گزارش دنیای اقتصاد، امروز سی‌امین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با حضور مسوولان بلندپایه کشور افتتاح می‌شود و از فردا سیزدهم اردیبهشت تا بیست و سوم خیل علاقه‌مندان به کتاب و مطالعه می‌توانند با حضور در «شهرآفتاب» به خرید آثار موردعلاقه‌شان اقدام کنند. هر ساله روزهای برپایی این نمایشگاه بهانه‌ای می‌شود تا بحث غلبه وجه فروشگاهی آن به جنبه نمایشگاهی‌اش بحث محافل و رسانه‌های فرهنگی شود تا موافقان و مخالفان بار دیگر یادشان بیاید که این گردهمایی سالانه ناشران و مخاطبان، چه میزان با نمونه‌های خارجی‌اش متفاوت است.
در اغلب نمایشگاه‌های معتبر بین‌المللی مانند نمایشگاه کتاب فرانکفورت، بلونیا و لندن عموم بازدیدکنندگان، نویسندگان، ناشران و کارگزاران فرهنگی موسسات نشر هستند که در مکانی واحد به تعامل، دادوستد حق نشر آثار و گفت‌وگو در زمینه‌های کلان فرهنگی می‌پردازند از این‌رو در بیشتر این نمایشگاه‌ها، جز روزهایی خاص عموم مردم به آن راه نمی‌یابند یا اگر هم حضور می‌یابند کتابی برای خریده شدن در غرفه‌ها موجود نیست.
در واقع جز ایران فقط چند کشور در حال توسعه را می‌توان یافت که نمایشگاهی نسبتا بزرگ از کتاب برای خرید مستقیم مردم فراهم می‌آورد تا با تخفیف‌های متنوع، حس کتاب‌دوستی آمیخته با تفرج در فضایی فرهنگی را در عموم بیدار کند. هرچند منتقدان این رویکرد با استناد به حقایقی، برپایی بازاری به این وسعت را نه‌تنها دون شأن رویدادی با نام دهان پرکن «نمایشگاه بین‌المللی کتاب» می‌دانند، بلکه حتی از نظر اقتصادی نیز آن را لطمه‌ای به کتابفروشان ارزیابی می‌کنند؛ چراکه با ارتباط مستقیم ناشر و مخاطب و حذف آنها از چرخه نشر فروش سالانه این گروه دستخوش نقصان می‌شود. با این‌همه نباید از یاد ببریم که نمایشگاه کتاب و مشکلات آن را نمی‌توان جدا از مشکلات کلی موضوع کتابخوانی و صنعت نشر دانست و به بیان دیگر، نمایشگاه کتاب نه علل معایب، بلکه خود معلول مسائل کلی فرهنگ جامعه است.
چه کسانی از نمایشگاه کتاب سود می‌برند؟
با توجه به تنوع ناشران شرکت‌کننده و گوناگونی مخاطبان از نظر خاستگاه فرهنگی و اجتماعی انگیزه‌های مختلفی برای حضور در نمایشگاه وجود دارد. ناشران بزرگ و مطرح خصوصی به‌دلیل اینکه عموما کتابفروشی‌های مستقلی در پایتخت و شهرستان‌ها دارند، کمتر به جنبه مادی حضور در نمایشگاه توجه نشان می‌دهند و اغلب به‌دلیل ارتباط مستقیم با مخاطب و جنبه تبلیغاتی در نمایشگاه شرکت می‌کنند؛ به نحوی که گاه هزینه غرفه‌آرایی آنها با فروش ۱۰روزه برابری می‌کند.
ناشران دولتی نیز اغلب بر حسب وظیفه بدون در نظر گرفتن سود و زیان مادی و معنوی، مثل دیگر رویدادهای فرهنگی، شرکت می‌کنند تا فقط شرکت کرده باشند. در این میان می‌ماند ناشران خصوصی کوچک که از امکان عرضه مستقیم کتاب به مخاطب در طول سال بی‌بهره‌اند. این گروه با حذف ۴۰ درصدی که طبق معمول مجبور به پرداخت به شرکت‌های پخش‌کننده کتاب هستند، با توجه به ۲۰ درصد تخفیف نمایشگاه، از ۲۰درصدسود بیشتر بهره‌مند می‌شوند و این‌گونه با توجه به حجم انبوه مخاطبان، تا حدی کم‌وکسری‌های ایجاد شده در طول سال را حل و فصل می‌کنند.
درباره مخاطبان نیز، با توجه به اینکه اغلب کتاب‌های عرضه‌شده در نمایشگاه در دیگر روزهای سال در کتابفروشی‌ها، به‌ویژه کتابفروشی‌های پایتخت به راحتی و راحت‌تر از پیمودن طول و عرض نمایشگاه، در خیابان‌های انقلاب و کریمخان یافت می‌شود، کمتر کتابخوان حرفه‌ای به‌دلیل چندهزار تومان تخفیف با توجه به بودجه محدود اهل فرهنگ، رنج این راه طولانی را برخود هموار می‌کند؛ مگر اینکه به حضور در نشست‌ها و دیدار با نویسندگان مورد علاقه خود از نزدیک تمایل داشته باشد.
اغلب این گروه کتاب‌های مورد نظرشان را در طول سال و سرصبر و حوصله انتخاب می‌کنند. با وجود این، هر سال نمایشگاه مملو از جمعیتی است که گویا بیش از خرید کتاب، عقب نماندن از قافله و از دست ندادن رویدادی همگانی برایشان در اولویت است. اتفاقا همین گروه که به نظر میرسد از سر تفنن و سالی یک‌بار به بهانه کتاب در اجتماعی فشرده به نمایشگاه هجوم می‌برند، مشتری‌های اصلی این بازار بزرگ محسوب می‌شوند؛ گروهی که شاید تخفیف‌ها و بن‌های تخفیف تاثیری اندک در میزان خرید و محتویات پلاستیک‌های کوچک همراهشان داشته باشد؛ ولی بیش از آن نفس حضور در اجتماعی فرهنگی برایشان لذت‌بخش است.
ویژگی‌های نمایشگاه امسال
«شهر آفتاب» برای دومین‌بار پس از سال‌ها برپایی نمایشگاه در مکان نمایشگاه بین‌المللی و مصلای امام خمینی میزبان کتاب‌دوستان است. در این دوره ۱۳۵هزار مترمربع فضای نمایشگاهی در اختیار غرفه‌های داخلی و خارجی قرار گرفته، دو هزار و ۲۶۰ غرفه در این دوره راه‌اندازی شده است و یک هزار و ۶۰۷ ناشر در نمایشگاه حضور دارند و در مجموع در بخش ناشران داخلی، ۲۴۰ هزار عنوان کتاب به نمایش درخواهد آمد. ایتالیا امسال مهمان ویژه نمایشگاه کتاب تهران است و با تیم ۴۰ نفره که ۳۵ نفر آنها نویسندگان هستند در نمایشگاه حضور خواهند یافت. امسال برای نخستین‌بار شهر مهمان نیز حضور می‌یابد.
در نخستین دوره این شهر استانبول از ترکیه انتخاب شده است که به نظر میرسد این موضوع نیز تجربه خوبی در حوزه ارتباط تمدن‌ها و بهانه‌ای برای بررسی نفوذ زبان فارسی در جهان باشد. در سی‌امین دوره نمایشگاه کتاب تهران، در بخش عربی ۹۴ ناشر و در بخش لاتین ۴۵ ناشر ثبت‌نام کرده‌اند و تعداد عناوین کتاب‌ها در بخش عربی ۴۷ هزار و ۲۳۴ عنوان و در بخش لاتین ۱۵۰هزار و ۱۴۴ عنوان شده است.
همچنین امسال ۵/ ۱۶ میلیارد تومان یارانه برای نمایشگاه اختصاص یافته است. از دیگر ویژگی‌های این دوره از نمایشگاه غیاب رئیس جمهوری در مراسم افتتاحیه است که احتمالا به دلایل شائبه تبلیغات انتخاباتی این تصمیم گرفته شده است. از این‌رو در سی‌امین دوره نمایشگاه کتاب در کنار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی حضور دارد.
آثار بزرگان ادب و هنر
بسیاری از ناشران، با توجه به تمرکزی که این روزها به بهانه نمایشگاه کتاب بر آثار تازه انتشار یافته وجود دارد، تمام تلاش خود را صرف این می‌کنند که کتاب‌های مهم به‌ویژه آثار نویسندگان و هنرمندان مطرح را برای ایام پرجمعیت حاضر کنند. از آثاری که در سی‌امین نمایشگاه کتاب تهران برای نخستین‌بار از بزرگان این عرصه یا درباره آنها خواهیم خواند می‌توان به کتاب مصاحبه‌های دولت‌آبادی با عنوان «این گفت و سخن‌ها...» از سوی نشر چشمه اشاره کرد. این کتاب مجموعه‌ای است از ۲۴ مصاحبه این نویسنده با روزنامه‌نگاران و نشریات مختلف طی دو دهه گذشته.
کتاب «گفت‌وگو با عباس کیارستمی» که به همت مهدی مظفری ساوجی از سوی «کتاب آبان» منتشر شده نیز از آثاری است که در نمایشگاه می‌تواند نظر علاقه‌مندان به آثار سینماگر فقید را به خود جلب کند. همچنین کتاب «دو خاطره: سفرنامه پاریس، عوج‌کلاب» به عنوان اثری چاپ اولی به قلم داریوش مهرجویی از سوی انتشارات به‌نگار در سی‌امین نمایشگاه کتاب تهران عرضه می‌شود. کار ویرایش این رمان را شهرام اقبال‌زاده انجام داده است.آثار بزرگان ادب و هنر که برای نخستین‌بار در نمایشگاه عرضه خواهند شد قطعا بیشتر از این تعداد است که احتمالا در روزهای آینده اخبار بیشتری از آنها خواهیم شنید.
راه‌های دستیابی به نمایشگاه کتاب
سی‌امین نمایشگاه کتاب تهران در شهرآفتاب به نشانی اتوبان شهید کاظمی، نرسیده به عوارضی تهران- قم، سمت راست، واقع شده است و می‌توان از راه‌های مختلف به آن دست یافت.
خودروی شخصی: برای رسیدن به نمایشگاه کتاب (شهر آفتاب) باید وارد آزادراه خلیج‌فارس شوید. اتوبان‌های امام علی، چمران و آیت‌الله سعیدی درنهایت به آزادراه خلیج‌فارس می‌رسند. شهر آفتاب درست در ضلع روبه‌روی حرم مطهر قرارگرفته است.
مترو: برای رسیدن به شهر آفتاب باید وارد خط یک (خط قرمزرنگ) بشوید. اینجا همان خط مترویی است که ایستگاه کهریزک را به ایستگاه تجریش وصل می‌کند. ایستگاه شهر آفتاب هم یکی از ایستگاه‌های جدید متروی تهران است که در ایام نمایشگاه کتاب مسافرگیری می‌کند.
اتوبوس: اگر می‌خواهید با اتوبوس به نمایشگاه کتاب و شهر آفتاب بروید، باید از میدان تجریش، میدان صنعت، میدان نوبنیاد، پایانه بیهقی، میدان رسالت، پایانه تهران‌پارس، میدان آزادی، میدان راه‌آهن، ترمینال جنوب، پایانه خاوران، پایانه نعمت‌آباد و پایانه شاهد اتوبوس‌های شهر آفتاب - نمایشگاه کتاب را سوار شوید.
تاکسی: برای رسیدن به نمایشگاه کتاب / شهر آفتاب می‌توانید از تاکسی‌ها یا ون‌هایی که در میدان تجریش، میدان نوبنیاد، میدان صنعت، پایانه بیهقی، میدان رسالت، پایانه تهران‌پارس، ترمینال آزادی، ترمینال جنوب، میدان راه‌آهن، پایانه خاوران، پایانه نعمت‌آباد و پایانه شاهد به نمایشگاه کتاب / شهر آفتاب می‌روند، استفاده کنید.
بهنام ناصح
- 11
- 1
