افسانه‌هایی که از ماری آنتوانت در فرهنگ عامه اروپاییان و مردم فرانسه وجود دارد، به‌ویژه ماجراهای مرگ او همیشه یک بهانه جالب برای نویسندگان رمان و داستان و نیز فیلم‌سازان بوده‌است. او در فرهنگ مردم اروپا جایگاه خاصی دارد.
ماری آنتوانت در سال ۱۷۵۵ میلادی، در وینا اتریش متولد شد. او پانزدهمین و آخرین فرزند فرانسیس، امپراتور مقدس روم و شهبانوی قدرتمند هابسبورگ‌ها، ماریا ترزا بود. هنگامی که ماری متولد شد، یک فالگیر طالع زندگی او را پیش‌بینی کرد. او گفت که زندگی این دختر فاجعه‌بار خواهد بود. برای همین، جشن تولد ماری ِ نوزاد بر هم خورد.
برای تحکیم اتحاد نویافته میان دو دشمن قدیمی یعنی اتریش و فرانسه، پادشاهان اتریش پیشنهاد ازدواج جوان‌ترین دختر خود را با وارث تاج و تخت فرانسه، پسر ارشد شاه لویی فرانسه دادند. در هفتم ماه مه ۱۷۷۰ میلادی، ماری آنتوانت در حالی که تنها چهارده سال داشت، به ازدواج شاهزاده ۱۵ ساله فرانسه درآمد و مراسم ازدواجشان در کاخ لاویش برگزار شد. هرچند عامه فرانسوی‌ها اما هیچگاه نخواستند این ملکه اتریشی را به رسمیت بشناسند.
مشهور است که وقتی نزد ماری آنتوانت گفته شد دهقانان گرسنه فرانسه، هیچ نانی برای خوردن ندارند، با بی‌رحمی و ساده‌لوحی گفت: «اجازه دهید که کیک بخورند.» این جمله همواره برای نشان دادن سنگ‌دلی و بی‌دردی ملکه فرانسه استفاده می‌شود.
اما هیچ شواهدی که این سخن را به او مستند کند واقعا وجود ندارد. اتفاقا این عبارت که برای در تنگنا قرار دادن خاندان سلطنتی فرانسه بسیار به کار رفت، نخستین بار در سال‌ها پیش از ورود ماری آنتوانت به فرانسه اثر «شرح و تفسیر ژان ژاک روسو» نوشته ماری ترزا به کار رفته بود.
ماری ترزا شاهدختی اسپانیایی بود که در سال ۱۶۶۰ میلادی با لویی چهاردهم ازدواج کرد. حتی این عبارت پیش از انتساب به ماری آنتوانت به دو تن از خاله‌های لویی شانزدهم هم منسوب شده بود. پس از وقوع انقلاب در سال ۱۷۸۹ میلادی و در پی سرنگونی رسمی سلطنت فرانسه در روز ۱۰ اوت سال ۱۷۹۲ میلادی، ماری آنتوانت به همراه شوهرش لویی شانزدهم، خواهر شوهرش شاهزاده الیزابت و دو فرزندش در قلعه مخوف قرون وسطایی تامپل زندانی شدند.
اندک زمانی پس از کشته شدن لویی شانزدهم در زیر تیغه گیوتین در روز ۳۱ ژانویه سال ۱۷۹۳ میلادی، ماری آنتوانت با رنج جدایی از پسر ۸ ساله‌اش مواجه شد. لویی هفدهم خردسال به یک شخص عامی و سنگدل به نام سیمون سپرده می‌شود تا او را مانند یک مستخدم تربیت کند.
مجازات مرگ لویی شانزدهم شاید به دلیل اراده انقلابی که خواهان خاتمه دادن به اصل سلطنت که لویی شانزدهم مظهر آن بود، قابل توجیه بود اما محاکمه عجولانه ملکه ماری آنتوانت ۳۸ ساله با هیچ توجیه سیاسی منطبق نبود و تنها به دلیل ظهور و تشدید دوره ترور در فرانسه که با دست روبسپیر به راه افتاده بود، ماری آنتوانت به مرگ محکوم شد.
ماری آنتوانت علیرغم سبکسری در دوران ملکه بودن شجاعانه در مقابل دادگاه انقلابی بیووارن حاضر شد. او هنگام محاکمه محترمانه، با متانت و وقار به اتهامات بی‌شرمانه و بی‌پایه و اساس ژاک هبر نماینده دادستان کل که یک ژاکوین افراطی بود، پاسخ داد. با این همه، در روز ۱۶ اکتبر سال ۱۷۹۳ میلادی ملکه ماری آنتوانت پس از یک محاکمه ناعادلانه و شتاب‌زده در میدان گرو شهر پاریس سرش در زیر تیغه گیوتین قطع شد.
افسانه‌هایی که از ماری آنتوانت در فرهنگ عامه اروپاییان و مردم فرانسه وجود دارد، به‌ویژه ماجراهای مرگ او همیشه یک بهانه جالب برای نویسندگان رمان و داستان و نیز فیلم‌سازان بوده‌است. او در فرهنگ مردم اروپا جایگاه خاصی دارد. چندین فیلم، برنامه تلویزیونی و داستان درباره او تولید شده است.
ماری آنتوانت (۱۹۳۸) اثر و.س.فان دیک، ماری آنتوانت، ملکه فرانسه (۱۹۵۶) ساخته جین دلانوی، ماری آنتوانت (۲۰۰۶) اثر جالب توجه سوفیا کاپولا از و نیز وداع ای ملکه من (۲۰۱۲) ساخته بنیوت ژاکیوت از مهمترین فیلم‌هایی است که مستقیما درباره زندگی و شخصیت ماری آنتوانت تولید شده است.
در فیلم‌هایی مانند داستان بشریت (۱۹۵۷) و انقلاب فرانسه (۱۹۸۹) و بسیاری فیلم دیگر هم شخصیت ماری آنتوانت حضور دارد. در آثار تلویزیونی هم ضخیت ماری انتوانت در قالب برنامه‌های اپیزودیک تاریخی و سریال‌های تلویزیونی پرداخت هشده است. کتاب شوالیه میسون روگ، داستانی درباره ماری آنتوانت، نوشته الکساندر دوما هم مشهورترین اثر داستانی است که درباره ملکه مقتول فرانسه نوشته شده است.
- 22
- 1
