آشنایی با موزه آذربایجان تبریز و بخش های مختلف آن

موزه آذربایجان تبریز در سال ۱۳۴۱ مورد بهره برداری قرار گرفته است

موزه آذربایجان تبریز

نمایشگاه سکه های تاریخی تبریز در سال های ۱۳۰۶ و ۱۳۰۷ خورشیدی، در کتابخانه تربیت برگزار شده بود. طرح تاسیس موزهٔ آذربایجان در همین سالها در شهر تبریز مطرح گردید. ۲۰۲ عدد اثر تاریخی متعلق به موزه ایران باستان در سال ۱۳۳۶ خورشیدی به منظور نگهداری در کتابخانهٔ ملی این شهر، به تبریز ارسال شد. بعدها در دبیرستان نجات این شهر، آثار و اشیای تاریخی تبریز را نگهداری کردند و به نمایش گذاشته شدند. بنای موزهٔ آذربایجان در اردیبهشت ۱۳۳۷ خورشیدی آغاز شد و این موزه در سال ۱۳۴۱ خورشیدی، رسماً بهره برداری شد.

موزه آذربایجان یکی از مهم‌ ترین موزه‌های ایران است

اداره فرهنگ شهر تبریز برای احداث موزه آذربایجان تبریز، قطعه زمینی در ضلع غربی مسجد کبود را برگزید. سپس، ساخت این موزه در سال ۱۳۴۱ خورشیدی، با استفاده از نقشه تنظیمی آندره گدار تکمیل شد. اشیای کشف شده در این موزه در مهرماه همین سال، به نمایش گذاشته شد.

ویژگی های معماری ساختمان موزه آذربایجان تبریز و اشیای آن

زیربنای ساختمان موزه آذربایجان تبریز در ۳ طبقه در حدود ۲۴۰۰ متر مربع می باشد. یک سالن نمایش در هر طبقه از ساختمان مزبور، به ابعاد ۸۰۰ متر مربع وجود دارد. علاوه بر آن ، چندین اتاق اداری و کتاب خانه در این ساختمان می باشد.

قدیمی‌ترین آثار طبقه اول موزه آذربایجان مربوط به سده چهارم هجری و شهر نیشابور است

اشیای مربوط به دوره پیش از اسلام و دوران اسلام در موزه آذربایجان تبریز نگهداری میشود. تعداد اشیای عتیقه و هنری این موزه در مجموع، به ۱۲۰۰۰ قطعه میرسد که ۲۳۰۰ قطعه از آن ثبت ملی شده است. بخش محدودی از این آثار به دلیل کمبود فضا، در قسمت های دیگری از ساختمان موزه آذربایجان تبریز نگهداری میشود.

۱. طبقه همکف موزه آذربایجان تبریز:

آثار و اشیای پیش از اسلام و پیش از تاریخ در طبقه هم کف ساختمان موزه آذربایجان تبریز قرار دارد. به دوره ی پیش از اختراع خط و کتابت، دوره پیش از تاریخ می گویند. اشیایی که مربوط به این دوره ها بوده، شامل سفالینه های تپه اسماعیل آباد میباشد که قدمت هفت هزار ساله دارد. همچنین از اشیای مربوط به دوره پیش از تاریخ می توان به، سنگ های معدنی سرپانتین( سنگ صابون) کشف شده از جیرفت، اشاره کرد. تصاویری از گیاهان و حیوانات گوناگون بر روی این سنگ ها حک شده است.

در طبقه همکف موزه آذربایجان، آثار و اشیای تاریخی مربوط به دوران پیش از تاریخ گردآوری شده ‌اند

همچنین در رستم آباد گیلان، مجسمه ای با قدمت سه هزار سال به نام الهه زن یافته شده است؛ این مجسمه در دوران ایران باستان، ارزش زن را به تصویر کشیده است. در این موزه به نگهداری ریتون های مربوط به دو تا سه هزار سال پیش می پردازند.علاوه بر آن، ریتون های موجود در این بخش به دوره های هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان برمی گردد. ویترین اجساد مرد و زن مربوط به هزاره اول قبل از میلاد در این طبقه، به معرض نمایش درآمده است. بنابر کاوش های علمی، این اجساد در محوطه مسجد کبود در سال ۱۳۷۸ خورشیدی از بقایای گورستانی ۳ هزار ساله کشف شدند. علت انتقال این اجساد به موزه به خاطر قرارگیری دو جسد در یک گور بود.

نادرترین آثار هنری ایران در انتهای سالن نمایشگاه و روی دیوار ضلع شمالی قرار دارد که به سنگی تحت عنوان ″سنگ بسم الله″، مربوط میشود. این سنگ عظیم، متشکل از ۵ قسمت است که چهار قسمتش به قاب مربوط میشود درحالیکه یک قسمت دیگرش به متن آن مربوط می باشد. یک هنرمند ایرانی به نام محمد علی قوچانی، حجاری سطح این سنگ را انجام داد.

موزه آذربایجان یکی از بزرگترین موزه های کشور است

۲. طبقه زیرزمین موزه آذربایجان تبریز:

در طبقه زیرزمین موزه آذربایجان از مجسمه هایی نگهداری میشود که بدست احد حسینی ساخته شده است. این مجسمه ها نسبت به سرگذشت و اخلاق انسان در طول سده های گذشته- به خصوص سده بیستم- دید عمیقی دارند. جدیدترین بخش موزه آذربایجان، بخش سنگ نگاره های تاریخی میباشد که در طبقهٔ زیرزمین این موزه به نمایش گذاشته شده است. مجموعه ای از پیکره های انسانی، سنگ های کتیبه دار، سنگ گورها، قوچ های سنگی و مجسمه های سنگی در این بخش به نمایش گذاشته شده اند.

ساخت موزه آذربایجان تبریز با استفاده از نقشه تنظیمی آندره گدار تکمیل شد

۳. طبقه اول موزه آذربایجان تبریز:

آثار سده ی چهارم هجری از قدیمی ترین آثاریست که در طبقه اول موزه آذربایجان نگهداری میشود و مهم ترین ویژگی های این آثار، استفاده از نقش های اسلیمی، استفاده از خط کوفی و استفاده از لعاب سفید می باشد. از دیگر آثار تاریخی این بخش می توان به قفل رمزی مربوط به سده ششم هجری و ظروف سفالی مربوط به دوره ایلخانان اشاره کرد. قدیمی ترین سکه های ضرب شده در ایران در سالن سکه ها و مهرهای تاریخی ایران نگهداری میشود که مربوط به دوره هخامنشیان تا دوره قاجاریان است.

ساعات بازدید موزه آذربایجان تبریز

عموم افراد می توانند از موزه آذربایجان تبریز از ساعت ۹ صبح تا ۷ عصر بازدید کنند. از ایام تعطیلات این موزه می توان به روزهای تاسوعا و عاشورا، شهادت حضرت علی ( ع)، رحلت پیامبر اکرم ( ص)، شهادت امام صادق ( ع) و رحلت امام خمینی( ره) اشاره کرد.

گردآوری: بخش فرهنگ و اندیشه سرپوش