برج آزادی پس از شلیک توپ/تصاویر

به گزارش ایسنا، ساعت ۱۳ و ۷ دقیقه روز شنبه ۳۰ اسفندماه شلیک هشت توپ مشقی در پای برج تاریخی آزادی سر و صدای زیادی به پا کرد. اکنون حدود یک هفته از آن ماجرا گذشته است، ولی هنوز مسؤولان شهرداری و میراث فرهنگی واکنش و یا توضیحی در برابر انتقادها نداشته اند. کارشناسان میراث فرهنگی نیز هنوز برای بررسی خسارت های احتمالی از این مجموعه بازدید نکرده اند. حتی مشخص نیست برای اجرای این مراسم در حریم بنایی که جز اثرهای ملی کشور به شمار می آید از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استعلامی گرفته شده باشد!

حمید خاکباز ـ مدیر اجرایی مجموعه برج آزادی ـ به ایسنا می گوید:همانطور که می دانید در لحظه تحویل سال مراسمی در محوطه برج آزادی برگزار و شلیک توپ انجام شد. ولی برای اجرای این مراسم هیچ گونه هماهنگی با مجموعه فرهنگی هنری برج آزادی و بنیاد رودکی( متولی برج آزادی) انجام نشده بود و ما اساساً از مسئله بی خبر بودیم.

بنا بر گفته مسؤولان و راهنمایان برج آزادی، این مجموعه روز ۳۰ اسفندماه ۹۹ تعطیل بوده و هیچ کسی داخل بنا حضور نداشته است.

در محوطه و نمای بیرونی برج به سختی میتوان ردپای تخریب های ناشی از ارتعاشات شلیک توپ های تحویل سال نو را پیدا کرد. اما در طبقه آخر برج که به بام منتهی می شود، ترک های تازه ای مشاهده شده است. در پی این موضوع تعدادی از خبرنگاران به دعوت و با همراهی مجموعه برج آزادی از این بنا بازديد کردند. این تَرَک های تازه که مسؤولان برج و راهنمای مستقر در آن طبقه احتمال میدهند به ارتعاشات شلیک توپ ها ربط داشته باشد، در حاشیه پنجره های ضلع غربی ـ در امتداد محلی که توپ ها مستقر شده بودند ـ دیده می شود. راهنمای طبقه آخر برج که تازه متوجه این ترک ها شده بود، تائید می کند که این ترک ها جدید هستند و احتمال دارد بر اثر ارتعاشات شلیک توپ ها ایجاد شده باشد. این ترک ها تقریباً در اطراف سه پنجره میانی به وضوح قابل مشاهده است.

پنجره‌های ضلع غربی که ترک‌های جدید در این بخش قابل مشاهده است

ترک‌های جدید در طبقه منتهی به بام برج آزادی

مسؤولان و راهنمایان برج آزادی این ترک‌ها را نتیجه احتمالی ارتعاشات شلیک توپ می‌دانند

سیداحمد محیط طباطبایی، تهران شناس، پژوهشگر میراث فرهنگی و رئیس کمیته ملی موزه های ایران( ایکوم) که خبرنگاران را در بازدید از برج آزادی همراهی میکرد نیز احتمال وارد شدن خسارت حاصل از موج و ارتعاشات شلیک توپ ها را به قسمت های بالایی برج ـ با توجه به ارتفاع آن ـ قوی تر می داند.

او توپ دَر کردن را سنتی قدیمی و مختص ایران می داند ولی معتقد است جای درستی برای زنده کردن آن سنت انتخاب نشده است و تأکید می کند که نباید در این مکان ( برج آزادی) توپی شلیک شود.

محیط طباطبایی توضیح می دهد:توپ در فرهنگ ایرانی معنای متفاوتی دارد. شاید مفهوم آن از زمان جنگ چالداران، که وجود توپخانه های عثمانی عامل شکست ایران شد، تغییر کرده باشد؛ به این معنی که اگر در شهرهای اروپایی میدان هایی برای ساعت وجود دارد ، در ایران میدان هایی به عنوان توپخانه وجود داشته است. در واقع توپ کار ساعت را انجام می داد. با شلیک توپ زمان افطار و سحر و اتفاقات مهم را خبر می دادند. برای این کار میدان توپخانه را درست کرده بودند که روبه روی کاخ گلستان بود و در زمان ناصرالدین شاه با گسترش شهر محل آن تغییر کرد، تا زمان پهلوی اول که توپ را به میدان مشق جابجا کردند که حالا جزئی از ساختمان وزارت امور خارجه است.

وی ادامه می دهد:توپ دَر کردن سنتی قدیمی است، ولی اینکه کجا توپ را دَر کنند هم مهم است. توپ وسط میدانی که اطراف آن سازه مهمی مثل برج آزادی است نباید شلیک شود. مثل این می ماند که در میدان نقش جهان توپ دَر کنند که کلی بنای باارزش در اطراف آن است. این کار را باید در میدان توپخانه انجام دهند. حالا که قصد زنده کردن این سنت را دارند چه خوب است که در جریان گسترش شهر در ورودی های غربی و یا شرقی، محلی را به میدان توپ اختصاص دهند یا حداقل توپ کوچک شلیک کنند، مثل همان توپ مروارید.

ترک‌های جدیدی که احتمالا پس از شلیک توپ مشقی تحویل سال نو پدید آمده

مجموعه آزادی هنوز بررسی دقیقی از میزان خسارت واردشده از امواج و ارتعاشات حاصل از شلیک هشت توپ مشقی نداشته است. نظر محیط طباطبایی بر این است که کارشناس میراث فرهنگی باید قبلا بنا را با جزئیات و تخریب های قبل دیده باشد تا بتواند تخریب های تازه را تشخیص دهد و ارزیابی کند.

برج آزادی که امسال ۵۰ سالگی اش را جشن می گیرد، روند فرسایشیِ بدون مرمت را سال هاست شروع کرده؛ ریزش کاشی های فیروزه ای در برخی قسمت ها بسیار شدید است، نفوذ رطوبت در بخش های زیادی از بنا دیده می شود، اگرچه مسؤولان برج آزادی اعتقاد دارند بعد از فضاسازی و محوطه سازی های سال های ۹۱- ۹۰ وضعیت بهتر شده است، ولی هنوز نفوذ آب در بخش های مختلف بنا به ویژه طبقه آخر کاملاً مشهود است و آبیاری های فضای سبز به داخل بنا همچنان نفوذ می کند و نقص هایی دیده می شود. در بخش هایی از پای برج آثار انفجارهایی که احتمالا به چهارشنبه سوری اخیر مربوط می شود، در کنار ردِ موتورسیکلت قابل مشاهده است. دیوارنویسی به وفور دیده می شود، حتی در داخل بنا و راه پله ها. حالا ترک های جدیدی به همه این ها اضافه شده که چهره برج ۵۰ ساله را با عنوان نماد دروازه تهران بیشتر از نیم قرن نشان می دهد.

محوطه برج آزادی و آثاری از آتش‌بازی

اثر آتش‌بازی و نارنجک‌ها روی بدنه برج آزادی

اثر آتش‌بازی روی بدنه برج آزادی

رطوبت و نشت آب که در بخش‌های مختلف بنا دیده می‌شود

یادگاری‌نویسی که تقریبا در همه قسمت‌های برج دیده می‌شود. تاریخ بیشتر نوشته‌ها به دهه‌های ۶۰ و ۷۰ مربوط می‌شود

ریزش سنگ‌های فیروزه‌ای در بدنه بیرونی برج

گنبد برج آزادی که به صورت آب‌نما برای گذر آب باران به این شکل ساخته شده است