مصائب تلخ و شیرین اصفهان؛ از شرایط نامطلوب حفاظت از ۴ امامزاده تاریخی تا وضعیت بد آجرهای میدان نقش جهان

به گزارش ایلنا، اصفهان همچنان نگین درخشان گردشگری ایران مانده است. اگرچه دچار خط و خش شده و بخش های از این نگین شکسته و خاک گرفته است.

همین چند روز قبل بود که کاشی های مسجد جامع نطنز با پتک و چکش از آن جدا شدند و به سرقت رفتند. اتفاقی که بسیار عجیب بود و در این سال ها سابقه نداشت که سارقان کاشی ها گوشه ای از یک مسجد تاریخی را بتراشند و با خود ببرند.

امیر کرم زاده مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان به وجود ضعف و مشکلات در سیستم مدیریتی میراث فرهنگی اصفهان اشاره دارد.

او به ایلنا می گوید: اینطور نیست که ضعف و مشکل نباشد و ما هم ادعایی در اینباره نداریم. اما در حد توان و امکانات خود برای رسیدن به اهداف اصفهان تلاش می کنیم.

اصفهان هنوز هم به رغم آن که شفافیت رنگین کاشی های فیروزه ای بناهای میدان تاریخی و جهانی نقش جهان خود را از دست داده است، همچنان یکی از لوکس ترین مقاصد گردشگری ایران است.

امیر کرم زاده مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان با اشاره به اینکه رخداد فرونشست در این شهر اتفاق افتاده است، عامل اصلی این پدیده را نه مدیریت که مخاطرات طبیعی می داند.

او به ایلنا می گوید:  مقصر فرونشست در اصفهان استاندار و نماینده و مدیران این شهر نیستند. مثل این که بگویید فلان جا زلزله آمده است. خب وقوع این پدیده در اختیار مدیران ملی و استانی اصفهان نیست.

کرم زاده همچنین با اشاره به بلایای طبیعی رخ داده در کشور به ویژه در حوزه آثار تاریخی گفت: نطنز از جمله شهرهایی بود که همین چند روز قبل با دستبرد مواجه شد و البته مخاطرات مرتبط با سیل و زلزله نیز از دست مدیران خارج هستند.

او با تاکید بر اینکه مهاجمان به مسجد تاریخی نطنز در عرض چند دقیقه با استفاده از نردبان و در خیابان اصلی شهر کاشی ها و بخش سردر این مسجد تاریخی را تخریب و با خود بردند، گفت: اینها اتفاقاتی است که می افتد و ما هم پیگیری می کنیم و اینگونه نیست که بگوییم هیچ سرقتی اتفاق نمی افتد. این موارد بخش کوچکی از مسایل استان اصفهان است که با پیشگیری در کشور بتوان از شدت تخریب آثار تاریخی جلوگیری کرد.

امیر کرم زاده همچنین با اعلام این که نصب دوربین های امنیتی نقش مهمی در جلوگیری از تخریب و سرقت اشیای تاریخی دارند، گفت: نصب دوربین ها در جلوگیری از تخریب آثار تاریخی مهم است اما در نهایت ممکن است با وجود دوربین و کشیک در آثار و محوطه های تاریخی باز هم عده ای برای حفاری و آسیب زدن به آثار اقدام می‌کنند.

او گفت: آن کسی که بخواهد یک اثر تاریخی ساخت ایران را تخریب کند می داند نیروی کشیک اثر چه زمان در کنار آن مستقر می شود.

مدیر کل میراث‌فرهنگی استان اصفهان با اعلام این مطلب که اداره میراث فرهنگی نطنز تنها دو نگهبان یگان حفاظت دارد که از آثار و محوطه های این شهرستان مراقبت و پایش می کنند. اوگفت: در شهرستان نطنز که مملو از آثار و محوطه های تاریخی دو نیروی یگان حفاظت وجود دارد. مگر می شود از نطنزی که پر از آثار و محوطه است با این تعداد و نیرو مراقبت و رسیدگی کرد؟

او گفت: برخی از همکاران من در پایین‌ترین سطح دستمزد مشغول تلاش برای حفظ آثار فرهنگی استان فارس هستند و  با این حال قطعا مقام قضایی و یگان حفاظت میراث فرهنگی پیگیری‌های لازم را برای شناسایی تخریب کنندگان مسجد جامع نطنز انجام می دهند.

مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان اعلام کرد: دستور مرمت مسجد جامع نطنز به سرعت صادر شده تا عارضه ایجاد شده بر این اثر ملی و تا یخی کشور برطرف شود.

امیر کرم زاده درباره برنامه نوروزی اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان در ایام نوروز برای رصد و پایش آثار تاریخی این استان گفت: در ایام نوروز با توجه به حجم مسافران نوروزی بناهای تاریخی اصفهان به‌طور کامل پایش و کنترل می شوند. به عنوان مثال کسانی که قرار است از عالی قاپو بازدید کنند در قالب گروه‌های کوچک ۲۰۰ و ۳۰۰ نفری وارد این بنا می شوند و از آن بازدید می کنند تا آسیب ها به بناهای تاریخی با ورود بالای گردشگران و بازدید کنندگان به حداقل برسد.

امیر کرم زاده با اعلام این که اعتبارات ملی هنوز به اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان ابلاغ نشده، گفت: در کل ۱۳ درصد بودجه ابلاغ شده که با توجه به مشکلات موجود در کشور  و رسالت اداره میراث برای انجام ماموریت های حفاظتی از آثار فرهنگی این استان با ایده برای پیج ها ارایه شده آماده می شود، اعلام کرد که هم در کشور مشکل وجود دارد و هم اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان برای انجام رسالت‌ها و ماموریت‌های خود نیاز به بودجه داریم.

او افزود: قانونگذار یکسری دستگاه‌ها را مکلف به انجام به هنگام تعهدات دستگاه ها در حوزه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کرده است.

مدیر کل میراث فرهنگی استان اصفهان تاکید کرد: هنوز متوجه نشده ام چرا باید برای برخی بناها که مدیریت شان در اختیار مالک خصوصی است یا مسجد و کاروانسرایی که مالک آن اوقاف است چرا یقه میراث فرهنگی را می‌گیرند؟

او افزود: هزاران شکایت از اوقاف به مرجع قضایی ارسال کرده ام که متاسفانه هیچ نتیجه ای نگرفتم.

کرم زاده تاکید کرد: بناهای زیادی رها شده است که مالک شخصی دارند و رها شده است و باز دوباره می آیند یقه میراث فرهنگی را می گیرند ما با این عده و عده و با این بودجه چه کاری می توانیم بکنیم اینکه مالک یک بنا، اثری را رها می کند چه اوقاف باشد چه دخانیات باشد چه دستگاه‌های دیگر. خواهش من این است که رسانه‌ها اول به مالک بنا زنگ بزنند بگویند مالک محترم بنای تاریخی چرا رهایش کردید ما برای بناهای اوقاف سالیان سال مرمت می کنیم پول می گذاریم و یکباره می دهد اجاره! که ما با نحوه اجاره دادن آنها هم مشکل داریم.

کرم زاده تصریح کرد:  ۲۲ هزار بنای واجد ارزش تاریخی در اصفهان وجود دارد که باید از آن ها حفاظت شود.

مدیرکل میراث فرهنگی اصفهان اعلام کرد:  تمام  پرسنل یگان حفاظت میراث فرهنگی استان اصفهان ۷۰ نفر است. در حالی که وسعت فقط بازار اصفهان ۸ کیلومتر است و ۲ هزار هکتار بافت تاریخی فقط در شهر اصفهان وجود دارد و نمی دانیم در این شرایط چطور می توان از نگهداری چنین بافت های بزرگی بازدید کرد؟

شرایط نامطلوب حفاظت از ۴ امامزاده تاریخی اصفهان

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اصفهان گفت: شرایط حفاظتی و مرمتی چهار امامزاده تاریخی و شاخص این شهر شامل «امامزاده اسماعیل»، «امامزاده هارون ولایت»، «امامزاده درب امام» و «امامزاده احمد» نامطلوب است.

سیدمهدی سیدالعسگری با بیان اینکه امامزاده درب امام با ۲ گنبد کاشیکاری مُعرق واقع در خیابان عبدالرزاق اصفهان، یکی از آثار ملی ایران محسوب می‌شود افزود: وضعیت یکی از گنبد‌های امامزاده درب امام نامساعد بود و به همین سبب میراث فرهنگی، مرمت آن را با اعتبار ۱۰ میلیارد ریال آغاز کرد.

وی گفت: بنای امامزاده احمد نیز بر اثر موریانه دچار آسیب شده بود که اداره میراث فرهنگی اقدام به موریانه‌زُدایی کرده است.

معاون میراث فرهنگی استان اصفهان گفت: بنای تاریخی امامزاده هارون ولایت در جوار میدان عتیق و مسجد جامع عتیق اصفهان در سال ۱۳۱۳ بعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

سید العسگری افزود: قسمت‌هایی از این بنای تاریخی مذهبی همچنان درگیر موریانه است و بدلیل نبود همکاری لازم، این کار نیز نیمه‌تمام مانده است.

وی گفت: کاشی‌های گنبد امامزاده هارون ولات نیز بدلیل نبود اقدامات حفاظتی لازم، از سال گذشته دچار ریزش شد، اما برغم مکاتبات لازم با اداره کل اوقاف و امور خیریه، تاکنون هیچ اقدامی برای مرمت آن صورت نگرفته است.

معاون بهره‌وری اقتصادی اداره کل اوقاف و امور خیریه استان اصفهان گفت: چهار امامزاده یاد شده د رآمد خوبی ندارند و عایدات آنها حتی برای تامین حقوق خادم‌ها هم کفاف نمی‌دهد.

امیرحسین اسماعیل‌پور با اشاره به فروش قبر در عرصه و محوطه امامزادگان بعنوان یکی از راه‌های تامین بودجه افزود: فروش قبر نیز در امامزاده اسماعیل، امامزاده احمد، هارون ولات و درب امام، اندک و به همین دلیل محل درآمد اوقاف در این امامزادگان، فوق‌العاده ناچیز است.

اجرای مرمت جداره‌های میدان نقش جهان

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی‌استان اصفهان گفت: با توجه به پایش‌های دوره‌ای آثار تاریخی و با توجه به گزارش دوستداران میراث‌فرهنگی و اصحاب رسانه اصفهان مبنی بر بروز آسیب در بخش‌هایی از جداره و پایه‌های اصلی نمای اصلی میدان امام اصفهان، پس از پایش‌ها و بررسی کارشناسان ارشد میراث و همکاران یگان حفاظت مشخص شد که بخش‌هایی از این جداره‌ها بر اثر فرسایش ناشی از رطوبت و حتی فرونشست به تدریج دچار آسیب شده و حتی برخی عوامل انسانی نیز در تسریع این آسیب‌ها موثر بوده است.

امیر کرم‌زاده افزود: پس از بررسی‌های کارشناسی، عملیات مرمت این جداره‌ها به همت مرمت‌گران گروه امانی اداره کل آغاز شد و در طی چند روز آینده به اتمام می‌رسد تا همچنان نمای این مجموعه جهانی به زیبایی تمام بدرخشد.