به گزارش خبرجنوب،در فضاي سقف كاذب بناي تاريخي ارگ كريم خاني شيراز، قسمتهايي از يك معجر چوبي متعلق به دوره زنديه شناسايي و پيدا شد كه به گفته مهدي نجفي، سرپرست امور موزه هاي اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري فارس، اين معجر چوبي مربوط به دختري از خاندان بزرگ و مورد احترام شيراز بوده كه به احتمال زياد در دوره زنديه ميزيسته است.
وي در گفت وگو با خبرنگار ما، اضافه مي كند: اين معجر چوبي داراي منبت کاری هاي منحصربه فردي است كه مي توان به مزين شدن خطوط ثلث قرآني و خطوط نستعليق اشعاري در قسمت هاي عمده معجر اشاره كرد.
نجفي ادامه مي دهد: متاسفانه بخش هايي از اين معجر در طول دهه هاي گذشته، آسيب هاي جدي ديده است به طوري كه سال فوت اين متوفي تقريبا از بين رفته و قابل خواندن نيست.
سرپرست امور موزه هاي اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري فارس اضافه مي كند: اين اثر ارزشمند به زودي تحت نظر كارشناسان مرمت اين اداره كل، مرمت و به سالن نمايش موزه پارس منتقل خواهد شد.
نجفي با بيان اينكه خوشبختانه در حال حاضر نمونه هايي از دربهاي چوبي منبت كاري شده كه بعضا تاريخ آن به قرون ۷ و ۸ هجري مي رسد در مخزن موزه پارس نگهداري مي شود، ادامه مي دهد: در قسمت هايي از اين معجر چوبي، اشعار و آيات قرآني حكاكي شده كه مي توان به مزين شدن به اين بيت «حيف از آن سرو بوستان اميد/ كه ز تيغ اجل ز پا افتاد» اشاره كرد.
وي در بخش ديگري از اين گفت وگو درخصوص تاريخچه هنر كنده كاري برروي چوب (منبت كاري) نيز گفت: قدمت اين هنر به بلنداي تاريخ بشريت است زيرا بشر اوليه براي بيان احساسات دروني و باورهاي اجتماعي خود از شيوههاي متفاوتي بهره گرفته است، اما متاسفانه اين آثار در طول تاريخ به دو دليل قابل اشتعال و فساد بودن به وسيله ارگانيزم هاي طبيعي (حشرات و قارچ ها) از بين رفته اند.
نجفي مي گويد: منطقي است بپذيريم به علت سهولت دستيابي و كاركرد آثار چوبي بايد تعداد آنها هزاران برابر آثار فلزي و سنگي باشد ولي امروزه تعداد اندكي از آنها باقي مانده است.
وي در ادامه با بيان اينكه غير از باورهاي اجتماعي و فردي كه اساس هنر به كار رفته در منبت كاري است، نياز اجتماعي و نوع زندگي افراد در شكل كاربردي اين هنر تاثيرگذار بوده است، ميافزايد: كاربرد هنر كنده كاري در لوازم زندگي و اماكن تاريخي بوده كه اين هنر با توجه به سطح زندگي فردي و اجتماعي افراد متغير بوده است.
نجفي اضافه مي كند: در دوران اسلامي به دليل ممنوعيت پيكرتراشي، طرح هاي گياهي و نيز خطوط، جاي خود را بر كندهكاري روي چوب باز ميكند و مسير اين هنر متاثر از باورهاي ديني تغيير مي يابد به طوري كه از اين دوران به بعد طرح هاي شبيه انسان و حيوان به طرحهاي گياهي و خطوط كشانده مي شود.
نجفي مي گويد: هنر منبت كاري كه قبلا بيشتر در كاخ هاي اشراف و يا ميادين به چشم مي خورد كم كم به سراغ بناهاي تاريخي، مذهبي و مساجد مي رود و آثار منبت كاري بر منبرها، درب هاي مساجد و رحل هاي قرآن و نيز معجرهاي امامزادگان و بزرگان تا قبل از دوره قاجار ديده مي شود.
سرپرست امور موزه هاي اداره كل ميراث فرهنگي فارس درخصوص ساخت معجرهاي چوبي نيز ميگويد: معجرها به دو منظور حفاظت از سنگ قبر و زيباسازي فضاي زيارتي مورد استفاده قرار مي گرفت كه در اين آثار، طرحهايي از آيات قرآني، اسامي خداوند و بزرگان مذهبي با انواع خطوط اسلامي كنده كاري ميشده است.
وي اضافه مي كند: متاسفانه بسياري از اين آثار با گذشت زمان از بين رفته و موجوديت خارجي ندارند.
- 10
- 3
