به گزارش ایسنا، فریار اخلاقی، مدیر گروه زبان و گویش پژوهشکده زبان شناسی، کتیبه‌ها و متون با بیان اینکه گروه زبان و گویش چهارشنبه ۲۹ آذر، در آئین اختتامیه هفته پژوهش در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری؛ یکی از گروه‌های سه‌گانه‌ی پژوهشکده‌ی زبان‌شناسی، کتیبه‌ها و متون است که مستندسازی، بررسی و پاسداری از «میراث زبانی شفاهی ایران» را بر عهده دارد، اعلام کرد: این گروه، طرح ملی "اطلس زبانی ایران" را در قالب طرحی کلان در دست انجام دارد که فاز جدید آن از سال گذشته در حال برنامه‌ریزی و اجراست.
او با بیان اینکه به دلیل گستردگی گونه‌های زبانی ایران، فعالیت‌های گروه بر اساس تکمیل یک مرحله در پهنه‌ی جغرافیایی کشور و سپس گذر به مراحل بعدی تعریف نشده،بیان کرد: شناسایی گونه‌های زبانی ایران می‌تواند در گستره‌ی آبادی‌های یک استان یا حتی یک شهرستان صورت گیرد و پس از اولویت‌بندی آنها، مستندسازی، تدوین پیکره و سپس تحلیل و پژوهش انجام شود.
به گفته‌ی وی، این طرح، مستندسازی، بررسی و ترسیم نقشه‌های زبانی گستره‌ی زبان‌های ایرانی در مرزهای جغرافیایی کشور ایران و خارج از آن و زبان‌های غیرایرانی رایج در مرزهای جغرافیایی ایران را دستور کار دارد.
سابقه طرح ملی اطلس زبانی
او با بیان اینکه سابقه‌ی طرح ملی اطلس زبانی ایران به اوایل دهه‌ی پنجاه و گردآوری نمونه‌های گویشی از آبادی‌های کشور برمی‌گردد، ادامه داد: در دوره‌ای با مشارکت فرهنگستان زبان و سازمان جغرافیایی ارتش (طرح فرهنگ‌ساز) قرار بود از هر آبادی بالای ده خانوار کشور به ازای هر گونه‌ی زبانی رایج، یک نمونه‌ی گویشی گردآوری شود.
وی با اشاره به روند انجام این طرح بیان کرد: اجرای طرح اطلس در سال ۱۳۸۶ در پی تحولات پیش آمده در پژوهشکده و پژوهشگاه متوقف شد و از سال ۱۳۹۴ به طور جدی از سر گرفته شد.
اخلاقی خلاصه‌ی اقدامات صورت‌گرفته از سال ۱۳۹۴ تا کنون را شامل تجمیع داده‌های گویشی دیجیتال‌شده و نمونه‌های آوانویسی‌شده و ایجاد بانک داده‌های گویشی طرح در پژوهشکده،بازنویسی، ارتقاء و به روزرسانی نرم‌افزار اطلس زبانی ایران با توجه به تکنولوژی روز، رفع کاستی‌ها و ایجاد قابلیت دسترسی از طریق اینترنت و همکاری با طرح خارج از فضای پژوهشکده، ساماندهی گنجینه‌ی صوتی و فیزیکی طرح (شامل فایل‌های صوتی، پرسش‌نامه‌ها و نوارهای کاست)، برنامه‌ریزی در جهت تعامل با استان‌ها و هدایت اطلس‌های استانی، گردآوری نمونه‌های زبانی ۲۴۰ آبادی شهرستان خرم‌آباد از استان لرستان، پیشبرد تدوین اطلس زبانی در استان‌های کرمان و خراسان جنوبی و سمنان از طریق آوانویسی رایانه‌ای اعلام کرد .
شناسایی و مستند سازی زبان‌ها و گویش‌های رایج و آثار تاریخی نوشته‌دار
داریوش ذوالفقاری، رییس پژوهشکده زبان‌شناسی، کتیبه‌ها و متون با ارائه گزارش از عملکرد این پژوهشکده، وظیفه‌ی سازمانی و مبنای کار پژوهشکده را شناسایی و مستندنگاری زبان‌ها و گویش‌های رایج و آثار تاریخی نوشته‌دار و در پایان، پژوهش در مورد آنها اعلام کرد .
او با تأکید بر ضرورت اولویت‌بندی طرح‌ها و برنامه‌های برای جلوگیری از انجام پژوهش‌های جزیره‌ای افزود: لازم است در گام نخست سرمایه‌های موجود با برنامه‌ریزی دقیق و به شیوه‌ای روزآمد در این راه هزینه شود.
وی با بیان اینکه پس از این مرحله پژوهش‌های علمی روی هر کدام از هزاران مورد در این زمینه، بهتر و بیشتر فراهم می‌شود، افزود: هرچند خارج از این وظیفه‌ی مهم سازمانی، هر پژوهشگری قادر است منطبق با سلیقه و ذوق خود درباره‌ی هرکدام از این موضوعات کار کند.
این زبان شناس تأکید کرد : تا زمانی که از این مواد پژوهشی که در معرض خطر نابودی هستند حتی یک "فهرست نامگو" که تعداد نسبتاً دقیق آنها را بازگو کند، نداریم اختصاص وقت و سرمایۀ سازمانی به امری غیر از شناسایی، مستند نگاری و پژوهش تبعات ملی جبران ناپذیری دارد.
مستندنگاری ۷۰ درصد از کتیبه‌های صخره‌ای ایران باستان
فرهاد صولت،کارشناس گروه زبان‌های باستانی و متون، از وظایف این پژوهشکده را مطالعات کتیبه‌شناختی اعم از شناسایی، رمزگشایی، مستندنگاری، تحلیل‌های زبانی و تاریخی روی آثار کتیبه‌دار منقول و غیر منقول، پژوهش، بررسی و تحلیل متون و نسخ خطی به جای مانده از دوره باستان به عنوان نمونه بررسی متون اوستایی، پژوهش‌های تاریخی و میان رشته‌ای به استناد آثار کتیبه‌دار منقول و غیرمنقول ، مطالعات سکه شناسی که اعم از عکاسی، استنساخ، خوانش، آوانویسی و ترجمه دانست .
او فعالیت‌های اجرایی از جمله قالب‌گیری از حدود پنجاه کتیبه صخره‌ای ، طراحی اطلس کتیبه‌های ایران باستان برای دیجیتالی کردن اطلاعات کتیبه‌های ایرانی و غیرایرانی، تدوین شیوه‌نامه و پرسشنامه برای تهیه شناسنامه کتیبه‌های منقول و غیرمنقول، تدوین کتاب شناسی مطالعات کتیبه‌پژوهی ، مستندنگاری سکه‌های موجود در موزه همدان، ارومیه و تبریز را اهم دستاوردهای گروه زبان های باستانی و متون کهن بیان کرد.
وی مستندنگاری ۷۰ درصد از کتیبه‌های غیرمنقول(کتیبه های صخره ای) ایران باستان، تدوین مجموعه مقالات علمی در زمینه‌ی فرهنگ و زبان‌های ایران باستان، مطالعات کتیبه شناختی و پژوهش‌های تاریخی و بررسی تاریخی و دستوری زبان‌های دوره باستان و میانه را از دیگر فعالیت های این گروه عنوان کرد.
- 12
- 6
