جنگ جهانی دوم و اتفاقات و پیامد های پس از آن

جنگ جهانی دوم بر سراسر جهان و همینطور جهان اسلام تأثیرات گسترده ای داشت

جنگ جهانی دوم

جنگ جهانی دوم، جنگی فراگیر بین سپتامبر ۱۹۳۹ تا اوت ۱۹۴۵ بود. این جنگ خیلی از کشورهای جهان را درگیر کرد تا جایی که دو دسته از کشورهای گوناگون به نام های متّحدین و متّفقین به وجود آمد. این گسترده ترین جنگ جهان است که در آن بیش از ۱۰۰ میلیون نفر جنگیدند. در طول این جنگ کشورهای گوناگون تمام توان اقتصادی و علمی خود را بر محور ساخت تسلیحات جنگی متمرکز کردند. این جنگ نیز سبب کشتارهای جمعی از جمله هولوکاست و بمباران هسته ای هیروشیما و ناکازاکی شد. در طول جنگ جهانی دوم بیش از ۷۰ میلیون نفر کشته شدند که این آمار، خونین ترین درگیری انسان در طول تاریخ بشریت است.

اگر چه ژاپن تهاجم خود به چین را از سال ۱۹۳۷ شروع کرد ولی بطور کلی حمله آلمان نازی به لهستان در سال ۱۹۳۹ تاریخ شروع جنگ جهانی دوم گفته می شود. درگیری بین دو کشور آلمان و لهستان باعث مداخله فرانسه و بریتانیا و فراگیر شدن جنگ در اروپا شد. در طول جنگ اروپا، آلمان نازی موفق شد بخش عمده ای از این قاره را ضمیمه خاک خود کند ولی در این بین موافقت نامه ای میان آلمان نازی و شوروی منعقد شد. شکسته شدن این توافق نامه روند جنگ را به ضرر آلمان تغییر داد. در سال ۱۹۴۲ متحدین شمال آفریقا را از دست دادند، روند این شکست ها در سال ۱۹۴۳ و حمله متفقین به شرق اروپا و ایتالیا ادامه یافت. از طرف دیگر ایالات متحده در جبهه آسیا به موفقیت هایی دست یافت و این روند سبب عقب نشینی نیروهای متحد گردید.

پایان جنگ جهانی دوم

سرانجام با حمله نهایی شوروی در ١٦ ماه آوریل ١٩٤٥، پایتخت آلمان، برلین، به محاصره نیرو های شوروی درآمد. زمانی که سربازان شوروی با مبارزه، راه خود را به طرف کاخ صدارت عظمی رایش باز می کردند، هیتلر در ٣٠ ماه آوریل ١٩٤٥ خودکشی کرد. در ٧ ماه مه ١٩٤٥، آلمان بدون قید و شرط به نیرو های غربی متفقین در شهر رنس فرانسه و در ٩ ماه مه به روس ها در برلین تسلیم شد. در ماه اوت، کمی بعد از بمباران اتمی شهرهای هیروشیما و ناکازاکی ژاپن توسط آمريکا که باعث کشته شدن ١٢٠ هزار غیرنظامی شد و در ۲ سپتامبر ۱۹۴۵، هنگامی که نماینده ژاپن توافق تسلیم شدن را در خلیج توکیو و بر روی ناو یو اس اس میزوری، امضا کرد، جنگ جهانی دوم در اقیانوس آرام پایان یافت.

دلایل جنگ جهانی دوم

علت اصلی جنگ جهانی دوم عبارت بود از اشتباهات عهدنامه ورسای (۷ مه ۱۹۱۹) که ظاهراً به جنگ جهانی اول پایان داد، همچنین پیامد های بحران اقتصادی سال ۱۹۲۹ و از همه مهمتر رقابت سیاسی فاشیسم و دموکراسی های غربی و مارکسیسم. عامل اخیر آنقدر مؤثر بود که نبرد بین کشور های درگیر، به شکل بی سابقه ای، عموم مردم را به قلمرو جنگ کشاند، به طوریکه در پایان جنگ تعداد کشته شدگان نظامی و غیرنظامی تقریباً با هم برابری می کرد. وضع اسفبار زندگی مردم آلمان به دنبال شکست در جنگ جهانی اول و الزام دولت آلمان به پرداخت غرامت جنگی سنگین، ظهور آدولف هیتلر را که عامل اصلی آغاز جنگ جهانی دوم بود، تسهیل کرد.

ولادیمیرپوتین در مقاله ای با عنوان دروس واقعی ۷۵ سالگی جنگ جهانی دوم در مجله آمریکایی نشنال اینترست، علل جنگ جهانی دوم را این چنین عنوان می کند:« یکبار دیگر یک موضوع آشکار را یادآوری می کنم، علل اصلی و عمیق جنگ جهانی دوم تا حد زیادی از تصمیماتی ناشی شد که در پایان جنگ جهانی اول اتخاذ شد. معاهده ورسای برای آلمان سمبل بی عدالتی عمیق شد؛ در آن معاهده عملاً صحبت از غارت کشور در میان بود که در آن هنگام آلمان موظف شده بود به متحدان غربی خسارت پرداخت کند که به تضعیف اقتصاد آن کشور منجر شد.  مارشال فرانسوی «فوش» فرمانده کل قوای نیرو های متحده، دست به پیش گویی زد و در مورد معاهده ورسای گفت: این معاهده صلح نیست، این آتش بس برای مدت ۲۰ سال است».

علل اصلی جنگ جهانی دوم تا حد زیادی ناشی از تصمیماتیست که در پایان جنگ جهانی اول اتخاذ شد

پیمان ورسای چیست؟

پیمان ورسای یکی از ذلت بارترین پیمان هایی بود که بعد از جنگ جهانی اول و در پی شکست المان ها بر ملت آلمان تحمیل شد و هیتلر سوگند خورده بود که این پیمان را براندازد. از مفاد این پیمان دادن سرزمین هایی از آلمان به لهستان بود و چون آلمانی ها، لهستانی ها را ملتی پست تر از خود می دانستند این امر برایشان بسیار گران می آمد. به همین دلیل به فرمان هیتلر در سپیده دم اول سپتامبر ۱۹۳۹ ارتش آلمان از مرز لهستان عبور کرد و از شمال و جنوب و مغرب به سوی ورشو پیش راندند.

اتفاقات و پیامد های پس از جنگ جهانی دوم

پس از جنگ، دادگاهی در نورمبرگ برگزار شد که در آن ۲۲ مقام آلمانی محاکمه شدند که بدنام ترین آنها هیملر بود. نتیجه نهایی جنگ جهانی دوم پیروزی متفقین بود، ولی پیامد های این جنگ تغییرات فراوانی در پی داشت که از آن جمله میتوان تشکیل سازمان ملل متحد برای جلوگیری از مناقشات بین کشور ها را نام برد، که قدرت های پیروز در جنگ شامل آمریکا و بریتانیا و فرانسه و شوروی و چین به پنج عضو دائم شورای امنیت آن تبدیل شدند.

دو کشور ایالات متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، بعنوان ابرقدرت های نو ظهور پس از جنگ در مقابل یکدیگر قرار گرفتند که از آن با عنوان جنگ سرد یاد می شود، که برای ۴۶ سال ادامه یافت. خیلی از کشور های آسیب دیده در جنگ جهانی دوم، بالاخص در اروپا با کنار گذاشتن دشمنی ها در سایه بازسازی اقتصادی و صنعتی و بهبود روابطشان با یکدیگر و ایجاد هویتی واحد را در پیش گرفتند.

اثرات جنگ جهانی دوم بر جهان

جنگ جهانی دوم بر سراسر جهان و نیز جهان اسلام تأثیرات گسترده ای داشت که بعضی از آن ها عبارتند از:

- یکی از آثار جنگ جهانی دوم، فروپاشی نظام چند قطبی و شکل گیری نظام دو قطبی شرق و غرب به رهبری شوروی و آمریکا بود.

- از دیگر آثار جنگ جهانی دوم، رنگ باختن نفوذ قدرت های اروپایی مثل انگلیس، فرانسه، ایتالیا و آلمان در سیاست های بین المللی بود.

- شروع جنگ سرد بعنوان صحنه رقابت دو بلوک در قالب اتحادیه ها و پیمان های خاص، نیز از دیگر آثار جنگ جهانی دوم بود.

- تحریک جنبش های ضداستعماری و متعاقب آن استقلال مستعمرات و ایجاد چند کشور جدید نیز از دیگر آثار جنگ جهانی دوم بود.

نتیجه نهایی جنگ جهانی دوم پیروزی متفقین بود، اما پیامد‌هایش، تغییرات بسیاری در پی داشت

نبرد میدوی در جنگ جهانی دوم

نبرد میدوی بزرگترین نبرد دریایی در اقیانوس آرام در جنگ جهانی دوم بود. در ۴ ژوئن ۱۹۴۲م نبرد دریایی میدوی (Battle of Midway) در اقیانوس آرام میان ژاپن و آمریکا آغاز شد. این نبرد یکی از تعیین کننده ترین نبردهای جنگ جهانی دوم در منطقه اقیانوس آرام محسوب می شود. نیروی دریایی امپراتوری ژاپن به فرماندهی آدمیرال ایزوروکو یاماموتو قصد داشت با تسخیر جزایر میدوی، حوزه دفاعی خود در اقیانوس آرام را توسعه و گسترش داده و خطر هرگونه ضدحمله آمریکا را از طریق مجمع الجزایر هاوایی یا از طریق استرالیا از بین ببرد. در جزایر میدوی پایگاه های هوایی پیشرفته ای برای حفاظت از مجمع الجزایر هاوایی توسط آمریکایی ها ایجاد شده بود. مجمع الجزایر هاوایی در ۱۵۰۰ مایلی جزایر میدوی قرار داشت.

آدمیرال ایزوروکو یاماموتو قبل از این فرماندهی حمله به پایگاه دریایی پرل هاربر آمریکا در مجمع الجزایر هاوایی را بر عهده داشت که منجر به آغاز جنگ بین آمريکا و امپراتوری ژاپن شد. یاماموتو در پی موفقیت در نبرد دریای کوریل تصمیم گرفت با حمله به جزایر میدوی و پایگاه دریایی آمریکایی ها در آن، بخش اصلی ناوهای هواپیمابر آمریکا را نابود کرده و کنترل ژاپن بر اقیانوس آرام را تضمین کند. در روز ۴ ژوئن و در ساعت ۴:۳۰ دقیقه بامداد به فرمان فرمانده کل نیروی دریایی امپراتوری ژاپن آدمیرال یاماموتو حمله به جزایر میدوی را با استفاده از تعداد زیادی هواپیماهای بمب افکن شروع کرد.

برخی عجایب جنگ جهانی دوم

مهم نیست که چه قدر در مورد جنگ جهانی دوم می دانید یا فکر می کنید که می دانید ولی چیزهای ترسناک زیادی در خصوص این جنگ خانمانسوز وجود دارد که تاریخ نویسان از قلم انداخته و آنها را در نوشته هایشان نادیده گرفته اند. عملیات «گوشت قیمه» (Mincemeat) در سال ۱۹۴۳ شروع شد و با مرگ گلیندور مایکل به پایان رسید. جنازه ی او در یک انبار در شهر لندن پیدا شد و دلیل مرگ او خوردن سم موش عنوان گردید. البته جنازه ی او به خاک سپرده نشد و پس از اینکه ۳ ماه در سردخانه نگهداری شد، همراه با مدارک شناسایی تقلبی، متعلقاتی که کاملاً برنامه ریزی شده انتخاب شده و تعدادی اسناد ظاهراً «فوق محرمانه» در ساحل اسپانیا رها شد.

در واقع تمام این ماجرا یک نقشه حساب شده برای رساندن تمامی آن اسناد «فوق محرمانه» به دست نیروهای آلمانی از طریق جاسوسانی بود که متفقین می دانستند در اسپانیا فعال بوده و برای آلمان ها کار می کنند. این نقشه با موفقیت همراه بود و این مدارک به مدارج بالای نظامی آلمان منتقل شد که در آخر منجر به انتقال ۹۰.۰۰۰ سرباز به فرانسه گردیده و راه را برای نیروهای متفقین به منظور تصرف سیسیل و تسخیر ایتالیا فراهم کرد که یکی از عجایب جنگ جهانی دوم بود.

جنگ جهانی دوم بین دو بلوک متحدین و متفقین درگرفت

چند بازیگر مشهور در زمان جنگ جهانی دوم شرکت داشتند. هنری فوندا توانست نشان ستاره برنزی را در اقیانوس آرام به دست آورد. والتر ماتو ۶ نشان نبرد را هنگامی که در B17 خدمت میکرد دریافت نمود. دیوید نیون نشان لیاقت هنگ آمریکایی ها را بدست ‌آورد و همچنین کریستوفر لی یکی از خلبانان نیروی هوایی سلطنتی بود که تعدادی جوایز نیز به دست آورد.

مجموع تلفات جنگ جهانی دوم بین ۵۰ تا ۷۰ میلیون نفر بوده است. ۸۰ درصد این رقم را مردم تنها چهار کشور روسیه، چین، آلمان و لهستان تشکیل می دادند. بیش از ۵۰ درصد تلفات از بین غیر نظامیان و اکثریت آن ها نیز زنان و کودکان بوده اند.

افسردگی بزرگ در سرتاسر دنیا توسعه و گسترش یافت. این موضوع مانع از پرداخت جریمه های جنگ جهانی دوم شد. انگلیس و فرانسه ناگزیر شدند بدهی های خود را به آمريکا پرداخت کرده و این امر هم به نوبه خود سبب افزایش نارضایتی در سرتاسر جهان گشت.

هیرو اوندا (ستوان ژاپنی) که در واحد اطلاعات ارتش امپراطوری ژاپن کار می کرد، هیچگاه تسیلم نشد. او در سال ۱۹۴۴ (جنگ جهانی دوم) برای ادامه مأموریت های جاسوسی خود به فیلیپین فرستاده شد و تا حدود ۲۹ سال بعد و حتی پایان جنگ جهانی دوم نیز با اختفاء در جنگل به فعالیتش ادامه داد. در مارس سال ۱۹۷۴، فرمانده اوندا به ملاقات او رفت و به این ترتیب توانست به ژاپن بازگردد.

در جنگ جهانی دوم، جوان ترین نیروی ارتش آمریکا نوجوانی ۱۲ ساله به نام Calvin Graham بود. او زمان نام نویسی در نیروی دریایی آمریکا، در مورد سن خود دروغ گفت و تا زمان جراحت او نیز این موضوع پنهان باقی مانده بود.

در جنگ جهانی دوم، نازی ها میلیون ها لهستانی را کشتند ولی آنها تصور می کردند که بچه ها و کودکان لهستانی، آلمانی ها را نگاه می کنند بدین ترتیب حدود ۵۰ هزار کودک لهستانی توسط پدر و مادرهای آلمانی پذیرفته شدند.

واحدهای ویژه ای توسط SS هدایت می شدند که به آنها اینساتزگروپن (Einsatzgruppen) یا نیروهای وظیفه گفته می شد که به دنبال تهاجم های ارتش آلمان در کشورها حرکت می کردند. این افراد یهودیان را ناچار کرده تا گودال هایی حفر نمایند و بعد آنها را با گلوله کشته و داخل همان گودال ها می انداختند. براورد شده است که این نیروهای وظیفه ۱٫۴ میلیون یهودی را در طول جنگ جهانی دوم کشته است.

در ۳۱ ژانویه ۱۹۴۵ پرایوت ادی اسلوکی (Private Eddie Slovik) به علت ترک خدمت گلوله باران شد. وی نخستین آمریکایی بود که بعد از جنگ های داخلی این کشور بخاطر جرم، اعدام شده بود. همچنین وی تنها کسی بود که در طول جنگ جهانی دوم مجازات شد.

بزرگ ترين تلفات زندگی که نیروی دریایی آمريکا با آن روبرو شد در ۳۰ ژوئیه ۱۹۴۵ به وجود آمد. کشتی جنگی یواس اس ایندیاناپولیس توسط زیردریایی ژاپنی I- 58 مورد حمله قرار گرفت. کاپیتان چالز مک وی، افسر فرمانده ارتش، تنها افسر نیروی دریایی بود که به علت از بین بردن کشتی در جنگ جهانی دوم به دادگاه رانده شد.

مجموع تلفات جنگ جهانی دوم بین ۵۰ تا ۷۰ میلیون نفر بوده است

گردآوری: بخش فرهنگ و اندیشه سرپوش