اوزان عروضی جزو اوزان کمّی طبقه‌بندی میشوداوزان عروضی
به کلمه ای که کاربرد آن در معنی اسم مفعول است و شعر را به منظور شناسایی موزون و ناموزون از هم، بر آن عرضه می کند؛ عروض بر وزن فعول گفته میشود. زبان فارسی، دو نوع وزن شعریِ متفاوت، نظیر وزن کمّی یا عروضیِ اشعار ادبیات فارسی و وزن تکیه ای ـ هجاییِ اشعار عامیانهٔ فارسی دارد به این صورت که تقابل هجاهای وزن کمّی یا عروضیِ اشعار ادبیات فارسی مبتنی بر کشیدگی و کوتاهی واژه هاست و وزن تکیه ای ـ هجاییِ اشعار عامیانهٔ فارسی مبتنی بر هجاهای تکیه بَر و بی تکیه است. در ادامه با اوزان عروضی اشنا شوید:
- درست خواندن و درست نوشتن شعر:
نخستین راه برای پیدا کردن وزن یک شعر، روان و فصیح خواندن آن میباشد و پس از این باید بطور واضح، عین تلفظ را بنویسیم که به چنین خطی( خط به صورت ملفوظ)، خط عروضی میگویند.
- تقطیع هجایی:
تقطیع هجایی به جداسازی هجاهای کوتاه، بلند و کشیده اطلاق میشود.
برای این کار باید پس از مشخص کردن هجاها، علامت هر هجا را زیر آن بگذارید.
هجای کشیده، متشکل از یک بلند و کوتاه می باشد.
- تقطیع به ارکان:
علامت های هجاها(- و U) از نظم خاصی پیروی می کنند.
نظم تکراری یا نظم متناوب به صورت ۴تا ۴تا یا ۳تا ۳تا یا ۴تا و۳تا یا ۴تا و ۲تا می باشند که به چنین تقسیم بندی ، تقطیع به ارکان می گویند.
به وزن شعر سنتی فارسی، وزن عروضی گفته میشودویژگی های وزن شعر
از مهم ترین های ویژگی هایی وزن شعر میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
>> انتقال بهتر عاطفه و احساس
>> غنی تر ساختن فضای شعر
>> بعد از عاطفه مهم ترین و مؤثرترین عامل وزن است.
اوزان و بحرهای عروضی
شعر و اوزان عروضیِ شعر فارسی، تحت‌تأثیر اوزان عربی بوده اما تمایزِ شناخته شده ای دارد. امروزه معمولاً تعدیلی از اوزان سنتی برای مطالعه و آموزش اوزان شعر فارسی در نظر گرفته شده که به آن« عروض علمی» می گویند. روش های جدیدی برای فعالیت های تحقیقی و تطبیقی، ارائه شده است. در یک تقسیم بندی کلی، اوزان شعر فارسی متشکل از چندین« بحر» به شرح زیر می باشد.
چهار بحر هزج، رمل، رجز و متقارب از ساده ترین بحرهای اوزان شعر فارسی به شمار میرود که فقط با تکرار ارکان« مفاعیلن، فاعلاتن، مستفعلن و فعولن» در شکل ساده و یکنواختش ایجاد میشود. سه بحر نخست این اوزان، در شکلِ ساده و یکنواخت ولی شکستهٔ آن، با تکرار ارکان:« مفاعلن، فعلاتن و مفتعلن» است.
گردآوری: بخش فرهنگ و اندیشه سرپوش
- 14
- 1
