انواع لهجه های ایرانیلهجه های ایرانی
با توجه به سکونت اقوام مختلف در انواع شهرهای ایران، هر کدام از آن ها دارای زبان و لهجه خاص خود نظیر کوردی، لری، ترکی و … می باشند. در ادامه با انواع لهجه های ایرانی آشنایی پیدا میکنید.
پیدایش انواع لهجه های ایرانی
منشا زبان فارسی به هندی و اروپایی برمی گردد و در کشورهایی همچون افغانستان و تاجیکستان و ازبکستان به غیر از ایران روج یافته است. از این زبان بعنوان یک زبان رسمی در کشورهای ایران و ازبکستان یاد می شود. بطور کلی زبان فارسی از ۳ مرحله ی فارسی باستان، فارسی میانه و فارسی نو در طول تاریخ، عبور کرده است.
از زمان پیدایش فارسی باستانی تا دوره ی هخامنشیان، این زبان در کشور ما مرسوم شده بود. فارسی میانه از زبان هایی همچون زبان پهلوی، ساسانیان، اشکانیان، سغدی، پارتی، ختنی و خارزمی تشکیل شده است. بعد از این که اعراب به ایران آمدند؛ فارسی نو رواج پیدا کرد و تجار، آن را به سایر کشورهای همسایه منتقل کردند.
در حال حاضر زبان فارسی، در تمام قسمت های ایران رواج دارد به جز قسمت هایی که کرد نشین، آذربایجان و زاگرس، زندگی می کنند و لهجه های مختلفی دارند. در واقع زبان فارسی که در دوران ساسانیان در شهرهای بزرگ، مریوم بود؛ همان فارسی دری می باشد.
انواع لهجه ها در ایران
گستردگی انواع لهجه ها در ایران به حدیست که معرفی تک تکشان در این مقاله نمی گنجد. لذا انواع لهجه های ایرانی به شرح زیر میباشد :
>> آران و بیدگلی:
ربان آران و بیدگلی، زبان مرسوم در بین مردم شهرستان آران و بیدگل می باشد.
>> اصفهانی:
مردم استان اصفهان به لهجه اصفهانی حرف میزنند.
>> استرآبادی:
لهجه استرآبادی در برخی از نواحی گرگان بکار گرفته میشود.
>> انارکی:
مردم انارک، لهجه ی انارکی دارند.
>> الموتی:
لهجه الموتی در بین مردم و اهالی الموت قزوین، رایج است.
>> باجلانی:
باجلانی از لهجه های کردی به شمار می رود.
>> اورامانی:
کردنشینان ایرانی، لهجه ی اورامانی دارند.
>> بانه ای:
از دیگر لهجه های کردی می توان به لهجه بانه ای اشاره کرد.
>> بلوچی:
لهجه بلوچی به یکی از گویش های زبان فارسی اطلاق میشود که همچنین این گویش در بین طوایف بلوچ ایران و کشورهای دیگری همچون افغانستان، پاکستان و ترکستان روس، مرسوم است.
>> بختیاری:
لهجه بختیاری توسط اهالی مناطق کوهستانی جنوب غرب کشور، مورد استفاده قرار می گیرد و یکی از لهجه های گویش لری به شمار می رود.
>> پاوه ای:
از دیگر لهجه های کردنشینان ایرانی می توان لهجه پاوه ای را نام برد.
>> بیرجندی:
لهجه ی مردم اهالی ده ها و شهرهای بیرجند از شهرهای اطراف خراسان، بیرجندی می باشد.
>> تاتی:
مناطق شمال غربی ایران به لهجه تاتی با هم حرف می زنند.
>> پنج گور:
لهجه پنج گور در بین برخی از اهالی مناطق بلوچستان شرقی، استفاده میشود.
>> خراسانی:
مناطق و شهرهای خراسان، به لهجه ی خراسانی صحبت میکنند.
>> تجریشی:
لهجه تجریشی در بین اهالی بومی منطقه ی تجریش از زمان گذشته رواج داشت.
>> درویشی:
طبقات درویشان به لهجه درویشی صحبت می کنند.
پیدایش انواع لهجه های ایرانی>> شرانی:
لهجه ی شرانی که از لهجه های فرعی زبان پشتو محسوب میشد؛ در کوه های شمال غربی رود هند علیا مرسوم بود.
>> شغنانی:
یکی از طوایف پامیر به زبان شغنانی یا شغنی حرف می زدند.
>> شمیرزادی:
از لهجه های وابسته به سمنانی می توان لهجه شمیرزادی اشاره کرد.
>> شوشتری:
لهجه شوشتری از لهجه های رایج در شوشتر تلقی میشود.
>> خلخالی:
مردم آذربایجان و برخی از مناطق کوهستانی گیلان و مردم طوالش به لهجه ی خلخالی با یکدیگر صحبت می کنند.
>> رجابی:
از دیگر لهجه های کردی می توان لهجه رجابی را نام برد.
>> کاوربتی:
لهجه ی کاوربتی یا کاورباتی از زبان های میانهٔ هندی و ایرانی محسوب میشود.
>> فریزندی:
ساکنان ده فریزند در پنج فرسخی نطنز به لهجه ی فریزندی حرف می زنند.
>> قهرودی:
لهجه ی ساکنان قهرود از توابع کاشان، قهرودی است.
>> دزفولی:
از رایج ترین لهجه ی اهالی دزفول می توان به لهجه دزفولی اشاره کرد.
>> یهودی کاشان:
اهالی کاشان به این لهجه صحبت می کنند.
>> کابلی:
لهجه ی کابلی یا فارسی کابلی در میان ساکنان کابل پایتخت افغانستان، رایج می باشد.
>> کاکری:
کاکری از لهجه های فرعی زبان پشتو تلقی میشود.
>> کافری:
مردم طوایف کافرستان افغان از لهجه ی کافری استفاده میکنند.
>> شیرازی:
لهجه شیرازی، یکی از لهجه های مرسوم در بین مردم شیراز است.
انواع گویش ها و لهجه های زبان فارسی
- گویش بلوچی:
در جنوب شرقی کشور و در استان سیستان و بلوچستان به گویش بلوچی صحبت میکنند.
- گویش تاتی:
از گویش های بسیار قدیمی زبان فارسی می توان به گویش تاتی اشاره کرد که هم چنان در برخی از مناطق کشور، رواج دارد که از آن ها می توان به صحت آباد، جعفرﺁباد، پلنگ آوا، اوپشته، مراد تپه، فردآباد، عبدالله ﺁباد و مختار ﺁباد شهرستان اشتهارد ، قزل حصار، اسفرورین، خروزان، روستای قرقسین و تاکستان و شهرهای دانسفهان و روستاهای خوزنین و ابراهیم آباد شهرستان بویین زهرا اشاره نمود.
- گویش مازندرانی:
برخی از نواحی غربی استان گلستان نظیر علی آباد کتول، کرد کوی و بندر گز و اغلب نقاط و شهرها و روستاهای استان مازندران به گویش مازندرانی صحبت می کنند. همچنین، این گویش در برخی از شهرهای استان سمنان مثل چاشم و شهمیرزاد و برخی از مناطق شرقی و شمالی استان تهران نظیر مناطق فیروزکوه، دماوند و رودبار قصران نیز رواج دارد.
- گویش لری:
گویش لری، شبیه به گویش های کردی است و مردم مناطق ممسنی، بختیاری، بویر احمدی و خوزستانی به این گویش صحبت میکنند. لهجه های مختلف این گویش، نظیر لهجه های فیلی یا لر کوچک، بختیاری، بویر احمدی، ممسنی و فیلی می باشد.
- گویش کردی:
از دیگر گویش های وسیع کشور ایران می توان به گویش کردی اشاره کرد که زبان مرسوم در بین مردم مناطق و استان های مختلفی همچون استان های ایلام، همدان، کرمانشاه، کردستان، شمال خراسان و آذربایجان غربی می باشد. علاوه بر این ، مردم کشورهای دیگری همچون ترکیه، عراق، ارمنستان، گرجستان و آذربایجان به این گویش، صحبت می کنند.
لهجه های این گویش، مانند سایر گویش های ایرانی، متنوع است. رایج ترین لهجه های کردی نظیر لهجه های اورامانی، لکی، سورانی، کلهری، کرمانجی، گورانی و کرمانشاهی است. لهجه های سورانی و کرمانجی از رایج ترین لهجه های کردی به شمار می رود.
بررسی انواع لهجه های ایرانیگردآوری: بخش فرهنگ و اندیشه سرپوش
- 12
- 2
