حقا که نام پدری برازنده اوست

به گزارش ایسنا، نشست علمی «دکتر معتمدنژاد و میراث ماندگار» همزمان با هفته پژوهش امروز (۲۱ آذر ماه) با حضور جمعی از اساتید و دانشجویان رشته علوم ارتباطات و روزنامه‌نگاری در دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد.

یونس شکرخواه (استاد ارتباطات و روزنامه‌نگار باسابقه)، هادی خانیکی (عضو هیات علمی دانشکده علوم ارتباطات علامه)، احمد میرعابدینی (استاد ارتباطات)، مهدی فرقانی (رییس دانشکده علوم ارتباطات دانشکده علامه طباطبایی) و رامین معتمدنژاد (فرزند مرحوم کاظم معتمدنژاد و استاد اقتصاد بین‌الملل دانشگاه سوربن فرانسه) از جمله اساتیدی بودند که به عنوان سخنران در این مراسم حضور داشتند.

نشست «دکتر معتمدنژاد و میراث ماندگار» با هدف علمی و بررسی نقش زنده‌یاد معتمدنژاد در علوم ارتباطات برگزار شد و به همین خاطر بیشتر مطالب عنوان شده از سوی اساتید ارتباطات جنبه علمی داشت.

میراث معنوی دکتر معتمد نژاد کم از میراث مکتوب او ندارد

در ابتدای این نشست مهدی فرقانی، رییس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی در سخنانی ضمن گرامیداشت یاد و خاطر کاظم معتمدنژاد، با اشاره به میراث ماندگار پدر علم ارتباطات ایران، اظهار کرد: دکتر معتمدنژاد برای ما میراث ماندگار هستند و می‌توان گفت که همه ما زیر مجموعه ایشان قرار می‌گیریم. از دکتر میراث مکتوب و معنوی برای آیندگان و به ویژه نسل جوان باقی مانده است که هر دوی آنها از ارزش زیادی برخوردارند. معتقدم که ارزش میراث معنوی دکتر اگر بیشتر از میراث مکتوب ایشان نباشد، کمتر هم نیست.

او ادامه داد: ما امروز نیاز به کسانی داریم که برای ما الگوی شخصیتی و اخلاقی باشند و آقای معتمدنژاد نمونه این الگوها هستند. چراکه تمام رفتارهای ایشان برای ما درس به حساب می‌آمد و امروز تکرار و انتقال این الگوها می‌تواند برای نسل جوان درسی آموختنی باشد.

فرقانی ضمن ارائه تاریخچه تاسیس دانشکده علوم ارتباطات و با اشاره به نقش زنده‌یاد معتمدنژاد در تاسیس این دانشکده، گفت: دانشکده علوم ارتباطات به نوعی مالک این میراث دکتر معتمدنژاد محسوب می‌شود و این موضوع برای همه ما مغتنم است‌. امیدواریم بتوانیم منش و روش ایشان را در پیشبرد دانشکده پیش بگیریم. تاسیس این دانشکده تاثیر مهمی در نگرش علمی به رشته روزنامه‌نگاری داشت. چراکه پیش از آن تا این اندازه نگاه علمی به این رشته وجود نداشت و بسیاری به صرف اینکه انشای خوبی دارند، تصور می‌کردند که روزنامه‌نگارند. تاسیس دانشکده علوم ارتباطات باعث شد تا نگرش علمی به رشته روزنامه‌نگاری ایجاد شود و این اقدام که به لطف دکتر معتمدنژاد صورت گرفت، بسیار تاثیرگذار محسوب می‌شود.

رییس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی اضافه کرد: دکتر معتمدنژاد برای نخستین بار بحث اصول اخلاق حرفه‌ای، استقلال روزنامه‌نگاران، نظام جامع رسانه‌ها و موارد دیگری از این دست را مطرح کرد و ما امروز پیشرو راه او هستیم. یکی دیگر از صفات خوب دکتر معتمدنژاد روحیه مشارکتی او بود و ایشان معتقد بودند که برای پیشرفت و توسعه کشور باید هر کاری کرد و به همین خاطر به خاطر نگاه‌های سیاسی یا سلیقه‌ای از مشارکت‌هایشان کم نمی‌کردند. ما نیز از ایشان این روحیه مشارکت را یاد گرفته‌ایم که برای توسعه کشور به هر قیمتی تلاش کنیم.  

استادی که با زبان نصیحت سخن نمی‌گفت

همچنین هادی خانیکی، استاد ارتباطات در سخنانی با اشاره به تاثیر زنده‌یاد معتمدنژاد در علم ارتباطات، گفت: دکتر همیشه آرزو داشت که همچون پدری که واقعا هم صفت پدری شایسته اوست، برای خانواده پراکنده مطبوعات خانه‌ای را تدارک ببیند و امروز که ما در خانه علوم ارتباطات او حضور داریم باید یاد او را زنده نگه داریم. اگر ما هر سال به مناسبت سالروز درگذشت او گرد هم جمع می‌شویم تنها به خاطر نیاز خود ما به نام اوست و نه نیاز نام او به برگزاری چنین مراسمی.

او با اشاره به اینکه از زنده‌یاد معتمدنژاد با عنوان پدر علم ارتباطات ایران یاد می‌شود، اظهار کرد: مفهوم پدر علم ارتباطات ایران براندازه نام دکتر معتمدنژاد است. او پدری بود با همه ویژگی‌های معمول یک پدر از اقتدار و مدیریت گرفته تا غم‌خواری. نگاه او هیچ‌گاه از بالا به پایین نبود، با زبان نصیحت سخن نمی‌گفت، دستور نمی‌داد و همیشه با زبان محبت سخن می‌گفت و در عین حال از هیچ آیین علمی غفلت نمی‌کرد.

خانیکی با بیان اینکه «دکتر معتمدنژاد با کارهای کوچک به علم ارتباطات سامان داد»، افزود: او استادی بود که به همه شاگردان خود احترام می‌گذاشت و واقعاً باور داشت که از شاگردانش نیز می‌آموزد. او چنان به زمینه علمی که در آن فعالیت می‌کرد مسلط بود که هیچ واژه علمی را در غیر از جایگاه خود بکار نمی‌برد. 

این استاد ارتباطات در ادامه سخنان خود با بیان خاطره‌ای از روز درگذشت زنده‌یاد کاظم معتمدنژاد در ۱۴ آذرماه سال ۹۲، ضمن مرور مقالات علمی معتمدنژاد و بررسی موضوعی آنها از نگاه علمی او سخن گفت.

خانیکی همچنین داشتن رویکرد انتقادی، تاریخی، دربرگیرنده بودن، روزآمدی، مساله‌محوری، داشتن رویکرد بازنگری، آینده‌نگری، بهره‌گیری از دموکراسی در خواندن بررسی مقالات علمی، تکیه بر جریان آزاد اطلاعات، توجه به تکثر، استقلال و توسعه و بهبود قانونی را از مهمترین و اصلی‌ترین ویژگی‌های علمی زنده‌یاد معتمدنژاد برشمرد.

ما که فرصت شاگردی دکتر معتمدنژاد را داشتیم بردیم و شما باختید

یونس شکرخواه، استاد ارتباطات و روزنامه‌نگار باسابقه که از دیگر سخنرانان نشست «دکتر معتمدنژاد و میراث ماندگار» بود، با اشاره به سالروز درگذشت زنده‌یاد کاظم معتمدنژاد خاطرنشان کرد: صادقانه می‌گویم شماها که فرصت شاگردی ایشان را نداشته‌اید باخته‌اید و ما که این فرصت را به دست آوردیم بردیم. بدون هیچ اغراقی اگر ده‌ها سال دیگر دور هم جمع شویم باز هم می‌توانیم درباره او حرف بزنیم. این به هیچ‌وجه شیفتگی نیست، بلکه لمس یک حقیقت است.

او ادامه داد: ما از مردی سخن می‌گوییم که افق و آرمان داشت و می‌دانست که چگونه با دانشجویان خود برخورد کند. نمی‌شود تولیدات او را تنها منحصر به کتاب‌هایش دانست، بلکه این موضوع شامل دانشجویان و دوستان او نیز می‌شود. دکتر معتمدنژاد به خوبی می‌دانست که چه کتاب‌هایی را برای آموزش و چه کتاب‌هایی را برای تصمیم‌گیران بنویسد.

این استاد ارتباطات با اشاره به تاثیر زنده‌یاد معتمدنژاد در پیشرفت علوم ارتباطات، بیان کرد: او توانست ارتباطات را از زیر سایه سنگین جامعه‌شناسی بیرون بیاورد و این رشته را شانه به شانه علوم سیاسی پرورش دهد. ما امروز باید بدانیم که مدیون و وام‌دار ابدی او هستیم.

شکرخواه یادآور شد: از این فرصت استفاده می‌کنم و پیشنهاد می‌دهم که هر یک از شما اساتید حوزه ارتباطات یکی از بحث‌های علمی زنده‌یاد معتمدنژاد را مورد بررسی قرار بدهید و بگویید که او در این زمینه توانست چه کارهایی را انجام بدهد و چه مسیری را پشت سر گذاشت و ما چطور می‌توانیم این مسیر را ادامه بدهیم. من رسماً اعلام می‌کنم که بخش جامعه اطلاعاتی را از ابتدا تا انتها برعهده می‌گیرم.

این استاد ارتباطات در ادامه سخنان خود ضمن ارائه توضیحاتی درباره دیدگاه‌های علمی زنده‌یاد معتمدنژاد از ویژگی‌های اختلاقی او نیز سخن گفت.

برای دومین بار از خط قرمز پدر عبور کردم

همچنین رامین معتمدنژاد، فرزند کاظم معتمدنژاد و استاد رشته اقتصاد بین‌الملل دانشگاه سوربن پاریس در سخنانی با اشاره به برگزاری مراسم‌ بزرگداشت پدر خود در این چهار سال، اظهار کرد: من همیشه با نگاهی انتقادی به این موضوع نگاه می‌کنم؛ چراکه معتقدم باید اسطوره‌زدایی کرد. از فردای روز فوت پدر از همه خواستم تا با نگاهی انتقادی از او صحبت کنند؛ چراکه خود او نیز همین را می‌خواست.

او ادامه داد: پدرم تابع اخلاق خاصی بود و در ماه‌های آخر به تناوب از من و خواهرم می‌خواست که در جشنواره‌ها شرکت نکنیم تا از سرمایه سمبلیک او استفاده نکنیم و خودمان بتوانیم با تلاش و داشته‌هایی که داریم پیشرفت کنیم. امروز با حضور در این مراسم دومین بار است که از این خط قرمز او عبور و در مراسم بزرگداشتش شرکت کرده‌ام.

معتمدنژاد در ادامه از دیدگاه‌های علمی پدر خود سخن گفت و خطاب به دانشجویانی که تدارک پایان‌نامه‌های دانشجویی خود هستند توضیحاتی را ارائه‌ داد. او مشخص‌ کردن سوال، بی‌راهه نرفتن و متخصص شدن از مهمترین اصول نگارش یک پایان‌نامه برشمرد.

احمد میرعابدینی، استاد ارتباطات نیز دلنوشته‌ای با عنوان "دکتر زنگ می‌زند" قرائت کرد که در آن به ویژگی‌های اخلاقی زنده‌یاد معتمدنژاد و زندگی حرفه‌ای او اشاره شد.