کیتارو نیامد؛ پاموک دست خالی بازگشت

هفته گذشته کلیدواژه‌ای که برخی از مهم‌ترین خبر‌های فرهنگی و هنری کشور را همراهی کرد، کلمه «لغو» بود. گو اینکه پس از مدت‌ها به نظر می‌رسد که لغو برنامه‌های فرهنگی و هنری دوباره از سر گرفته شده است.

هفته گذشته خبر لغو سه رویداد مهم منتشر شد. شاید مهم‌ترین آنها لغو برگزاری کنسرت کیتارو، آهنگساز و موسیقی‌شناس برجسته ژاپنی بود که پس از ماه‌ها انتظار دوستدارانش در ایران قرار بود امشب، فرداشب و روز ۲۷ اردیبهشت روی صحنه برود، اما ناگهان خبر لغو برگزاری‌اش همه را شوک‌زده کرد. خبر دوم اما لغو برگزاری شب اورهان پاموک بود که قرار بود در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شود اما چند ساعت پیش از برگزاری لغو شد. خبر دیگر هم مربوط به حضور این نویسنده ترک در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بود که البته این اتفاق نیز نیفتاد و خبر لغوش در رسانه‌ها منتشر شد. اما این همه ماجرا نیست.

در کمتر از یک ماه گذشته برخی دیگر از رویدادهای هنری نیز با لغو اجرا روبه‌رو شدند. ازجمله مهم‌ترین این رویدادها برگزاری کنسرت-نمایش «ده سال تنهایى» به نویسندگى و کارگردانى اشکان خطیبى بود. این برنامه طبق قرار باید از اول تا پنجم اردیبهشت در تالار وحدت اجرا می‌شد اما به یکباره و درحالی‌که تمامی بلیت‌های این اجرا به فروش رفته بود، ‌خبر لغو هر چهار شب این برنامه منتشر شد. در این میان اما خبرهایی نیز درباره کنسرت ریچارد کلایدرمن منتشر شد. حالا اجرای این پیانیست مطرح فرانسوی نیز که پیش‌تر خبر برگزاری کنسرتش در ایران، دوستداران موسیقی را به وجد آورده بود با اما و اگرهای زیادی مواجه است. در این گزارش جزئیات بیشتری از لغو برنامه‌های یادشده را مرور می‌کنیم.

شوک به دوستداران کیتارو

روز پنج‌شنبه برگزارکنندگان کنسرت کیتارو که پیش از این یک‌بار به تعویق افتاده بود، از لغو قطعی آن به‌دلیل عضویت ۶ آمریکایی در ارکستر خبر دادند.البته پیش‌تر و در مهرماه سال ۱۳۹۳ کیتارو در تالار وزارت کشور روی صحنه رفته بود و قطعاتی از آثار خود را اجرا کرده بود.

این کنسرت او در سال ۹۳ با استقبال بسیار گسترده ایرانیان مواجه شد و به‌دلیل همین استقبال گسترده قرار شده بود کنسرت کیتارو دوباره نیز روی صحنه برود. برگزارکنندگان این کنسرت ضمن اعلام لغو قطعی این کنسرت گفتند: «با توجه به حضور ۶ آمریکایی در گروه کیتارو، در شرایط فعلی متاسفانه امکان حضور این هنرمند شایسته در این زمان میسر نشد. گروه اجرایی این برنامه دو سال را صرف پیگیری و اجرای برنامه این هنرمند کرد اما ترجیح می‌دهد در شرایط فعلی سکوت کند و در آرزوی روزهای بهتر بماند.»

اما زمان زیادی نگذشت که علی ترابی، مدیرکل دفتر موسیقی درباره لغو کنسرت کیتارو عنوان کرد: تمامی مباحث مربوط به دریافت مجوز کنسرت کیتارو طبق روند طی شد. البته بعد از اینکه مجوز کنسرت صادر شد، خود گروه با توجه به فرصت اندکی که برای بلیت‌فروشی داشتند و همچنین تاخیر در صدور ویزا به این جمع‌بندی رسیدند که کنسرت به وقت دیگری موکول شود.

او در پاسخ به این پرسش که آیا خارج شدن آمریکا از برجام تاثیری در لغو کنسرت کیتارو داشته یا خیر، گفت: من در این مورد بی‌اطلاع هستم. اینکه گروه تحت تاثیر این ماجرا قرار گرفته یا خیر را نمی‌دانم، اما لازم است تاکید کنم از طرف دفتر موسیقی وزارت ارشاد اشکالی به برگزاری کنسرت گرفته نشد و ما هر همکاری که در این زمینه باید انجام می‌گرفت، انجام دادیم. ماسانوری تاکاهاشی نام اصلی کیتارو است. این آهنگساز ژاپنی ساکن آمریکا امسال ۶۵ سالگی‌اش را از سر می‌گذراند.

لغو شب پاموک

اما شاید مهم‌ترین خبر فرهنگی کشور در روزهای اخیر سفر اورهان پاموک نویسنده سرشناس ترکیه و برنده نوبل ادبیات در سال ۲۰۰۶ به ایران بود که قصد داشت در نمایشگاه کتاب تهران حضور پیدا کند و با مخاطبان بسیار خود دیداری داشته باشد. بر اساس اطلاع‌رسانی قبلی درحالی که روز چهارشنبه بسیاری از دوستداران ادبیات آماده شده بودند که با حضور در خانه اندیشمندان علوم انسانی با پاموک دیدار کنند و سخنرانی برخی از چهره‌های مطرح فرهنگی و هنری کشور را درباره این نویسنده مطرح ترک بشنوند، ناگهان خبر لغو مراسم در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های رسمی منتشر شد.

علی دهباشی صاحب امتیاز نشریه بخارا که سال‌هاست با عنوان کلی «شب‌های بخارا» مراسمی را برای نکوداشت و بررسی آثار چهره‌های فرهنگی و هنری ایرانی و غیرایرانی برگزار می‌کند، قرار بود با حضور چهره‌هایی همچون آیدین آغداشلو، فریبا وفی، زهره حسین‌زادگان و... و البته با حضور نویسنده از او تقدیر کند. اگرچه پیش از این و در سال ۸۵ (سالی که پاموک برنده جایزه نوبل شده بود) مراسمی با همین نام در تهران برای پاموک برگزار شده بود و به نظر نمی‌رسید که مشکلی در روند برگزاری مراسم باشد، اما تنها مدت کوتاهی قبل از برگزاری، خبر لغوش در رسانه‌ها منتشر شد. علت لغو این برنامه هم عدم در اختیار گذاشتن سالن اعلام شده است. فرید اورهان پاموک نویسنده ۶۶ ساله اهل ترکیه است.

لغو حضور پاموک در نمایشگاه

یک روز کامل از لغو شدن شب پاموک نگذشته بود که خبر لغو برنامه دیگری با حضور این نویسنده در نمایشگاه کتاب هم منتشر شد و علاقه‌مندان این نویسنده را در شوک فرو برد.قرار بود این نویسنده روز پنج‌شنبه بیستم اردیبهشت در غرفه نشر ققنوس حاضر شود و با مخاطبان و دوستدارانش دیدار مردمی داشته باشد. در اعلامیه این خبر آمده بود که «جلوگیری از ازدحام جمعیت دلیل این تصمیم اعلام شده و علاقه‌مندان به دیدار با این نویسنده ترکیه‌ای باید به جای نمایشگاه کتاب روز پنج‌شنبه ساعت دو و نیم در فروشگاه ققنوس حاضر شوند.» البته از زمان حضور این نویسنده در ایران برخی مخالفان این نویسنده تحرکاتی را در برخی رسانه‌ها آغاز کرده بودند که سر انجام نتیجه‌اش بازگشت این نویسنده به کشور خود بدون هیچ دستاوردی در ایران بود.

اما و اگرهای کنسرت کلایدرمن

پس از لغو‌های سریالی برنامه‌های فرهنگی در این روزها حاشیه دیگری هم شکل گرفت.هفته گذشته به ناگهان اعلام شد که ریچارد کلایدرمن پیانیست سرشناس جهان به ایران می‌آید و کنسرتی را برگزار می‌کند. گویا ریچارد کلایدرمن از سال ۱۳۹۱ قصد اجرای کنسرت در ایران را داشته و در سال ۱۳۹۳ معلوم شد تلاشش برای دریافت مجوز بی‌نتیجه مانده‌، حالا قرار شده است که در تیرماه ۹۷ روی صحنه برود. اما درحالی‌که این خبر به تازگی منتشر شده، حواشی متعددی دامن این پیانیست را گرفته است. مهم‌ترین خبری که این روزها درباره او در حال انتشار است خبر اجرای کنسرتش در سرزمین‌های اشغالی فلسطین است که البته با حرف و حدیث‌های زیادی هم همراه شده است. این حاشیه‌ها علی ترابی مدیر کل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را به ارائه توضیحاتی وادار کرد.

ترابی در این‌باره گفت: باید تاکید کنم که ما از مراجع ذی صلاح استعلام گرفتیم که نتیجه استعلامات مثبت بود. درباره مباحثی که آقای کلایدرمن با رژیم صهیونیستی همکاری‌هایی داشته هم باید توضیح بدهم که مدیر برنامه وی اطلاعیه‌ای صادر کرده و گفته که هیچ مناسبت خاصی با رژیم صهیونیستی ندارند. ترابی بر اساس مطالب ارائه شده از سوی مدیر برنامه‌های کلایدرمن بیان کرد: از سوی آنها اعلام شده که کلایدرمن در ۱۶۵ کشور دنیا اجرا داشته و این بار هم با علاقه‌مندی کامل به ایران سفر می‌کند. به گفته مدیر برنامه‌های کلایدرمن، وی هیچ برنامه اختصاصی را با رژیم صهیونیستی انجام نداده است.

مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: اخیرا نیز مدیر برنامه‌های کلایدرمن به دفتر من در تهران آمد و ما نسبت به ابهاماتی که پیرامون قرارداد این نوازنده با شرکت مورد نظر داشتیم توضیحاتی را خواستار شدیم که او نیز توضیح داد «آقای کلایدرمن به هیچ عنوان هیچ گونه ارتباطی با کشور متخاصم ایران نداشته و معمول هم این است که وقتی به جایی برای اجرای برنامه سفر می‌کند سرود یا قطعه‌ای از میزبان را برای مخاطبان آن کشور اجرا می‌کند»؛

موضوعی که در بین همه نوازنده‌های بین‌المللی امر متداولی است. بنابراین از این نظر فکر می‌کنم این اطلاعات درست نیست که او برای رژیم صهیونیستی کار خاصی را تولید کرده است. ریچارد کلایدرمن با نام اصلی فیلیپ پاژه، پیانیست مشهور و ۶۵ ساله فرانسوی است که تاکنون بیش از ۱۲۰۰ ملودی ضبط کرده و به‌عنوان «موفق‌ترین پیانیست جهان» شناخته می‌شود.