آشنایی با علایم گوارشی و غیر گوارشی بیماری التهاب روده

بیماری های التهابی روده، از جمله بیماری های ناتوان کننده است که آمار دقیقی از میزان مبتلایان به آن وجود ندارد اما گفته می شود حدود ۵۰ هزار نفر در کشور شناسایی شده اند .التهاب روده کوچک یا بزرگ ممکن است تمام سطح آن را فرا بگیرد به طوری که قطر روده افزایش می یابد و اگر این التهاب کنترل نشود، بیمار از بین خواهد رفت . میزان شیوع آن در زنان و مردان تفاوت چندانی ندارد. علاوه بر ژنتیک، استرس، وسواس در بهداشت و صنعتی شدن سبک زندگی در بروز این بیماری نقش دارد. تاکنون ۱۶۰ ژن برای ابتلا به این بیماری شناسایی شده است.

یکی  از علایم آن  اسهال است که می تواند به ۲۰ بار در شبانه روز برسد.به دلیل جذب نشدن املاح و ریز مغذی ها، فرد دچار کمبود آن ها می شود و با خون ریزی همراه مدفوع، کم خونی هم به سراغش می آید . یکی دیگر از نقاطی که با این بیماری درگیر می شود، مفاصل است همچون التهاب مفصل و اختلالات کبدی از جمله عفونت . در کولیت روده روده بزرگ  دچار التهاب 

می شود و در بیماری کرون هر نقطه از دستگاه گوارش از دهان تا مقعد (بیشتر انتهای روده باریک) درگیر می شود. برای آشنایی بیشتر با این بیماری دکتر سید علی جعفری فوق تخصص گوارش چنین  توضیح می دهد:

دکترسید علی جعفری|  فوق تخصص گوارش وکبد کودکان                                       

بیماری های التهابی مزمن  روده با نام اختصاری« IBD» شناخته می شوند و این بیماری باعث التهاب مخاط یا پوشش داخلی دستگاه گوارش می شود که  علت اصلی آن هنوزمشخص نشده است . نکته ای که در این خصوص وجود دارد، این است که درابتدا یک تحریک محیطی مانند عفونت ویروسی یا غیر ویروسی یا حساسیت به یک ماده غذایی ، نوعی پاسخ سیستم ایمنی افسارگسیخته در بدن ایجاد می کند .در واقع این التهاب نوعی پاسخ ایمنی بدن علیه خودش است که اگر بیش از همه دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار دهد، باعث بروز این بیماری می شود. بیماری های التهابی با دونوع کولیت اولسروز( کولیت زخمی)  و کرون بیشتر شناخته می شود .

سن شیوع بیماری

این بیماری معمولا در رده سنی نوجوانی (بالاتر از ۱۲ ، ۱۳ سال) دیده

 می شود  و شایع ترین محدوده سنی بروز آن  ۱۵تا ۳۵ سال است  و یک محدوده سنی  دیگر هم دهه۵  و ۶ زندگی است .

دلایل شیوع در کودکان

اما در۲ تا ۳ دهه گذشته، به نظرمی رسد شیوع این بیماری التهابی در کودکان بیشتر شده است که به احتمال زیاد سبک زندگی در بروز آن نقش زیادی  دارد . همان طور که گفته شد لازمه بروزاین بیماری، علت یا علت های  محیطی است که باعث پاسخ ایمنی بدن می شود اما نه درهمه افراد بلکه درکسانی که زمینه ژنتیکی مساعدی دارند.تغییر شیوه زندگی مانند بی تحرکی، مصرف غذاهای نامناسب، فست فودها وخوراکی های حاوی رنگ های مصنوعی، شیوع بیماری های التهابی روده را در کودکان بیشتر کرده است .

علایم بالینی

 شایع ترین علایم، مشکلات گوارشی است اما علایم خارج ازدستگاه گوارش هم وجود دارد.

دردهای شکمی

از جمله علایم گوارشی، دردهای شکمی است که بیش از سه ماه از آن گذشته باشد. پزشک با انجام آزمایش متوجه می شود که بیمار از التهاب روده ای رنج می برد.

اسهال مزمن

 اسهال مزمنی  که از شروع آن ۲ تا ۳ هفته گذشته باشد. با آزمایش خون ومدفوع می توان متوجه رد پای بیماری شد .

مدفوع خونی

 وجود خون در مدفوع حتی برای یک بارهم باید جدی گرفته و این مورد حتما توسط پزشک بررسی شود.یک سری نشانه ها که به ویژه درکودکان دیده می شود عبارت اند از:

اختلال رشد

 اختلال رشد زمانی است که  کودک وزن و قد مناسبی ندارد و چه بسا  بسیاری از والدین گمان می کنند که اختلال رشد مربوط به کم کاری غدد است در حالی که این اختلال مربوط به هورمون ها نیست بلکه با بیماری های التهابی روده مرتبط ا ست بنابراین کودکان باید به صورت دوره ای ارزیابی شوند.

دردهای مفصلی واسکلتی

دردهای مفصلی و اسکلتی هم جزو نشانه های بیماری التهابی روده است . بیماری های التهابی، طیفی ازبیماری هاست. ممکن است در سن رشد دردهای اسکلتی  و استخوانی ناشی از رشد کودک باشد اما  این دردها می تواند به دلیل بیماری های التهابی روده ، اختلالات خونی ، بیماری های عفونی مزمن و بیماری های روماتیسمی هم بروز کند .

بنابراین  نباید هر علامتی( دردی)  را به حساب بهترین و خوش خیم ترین نوع آن گذاشت، به همین دلیل است که باید دردهای اسکلتی در کودکان را جدی گرفت و باید پزشک تشخیص دهد که این درد مربوط به رشد است یا ناشی از بیماری دیگر.

نکته : سندروم روده تحریک پذیر جزو بیماری های التهابی محسوب نمی شود. اگرچه علایم مشابهی دارد اما التهاب در آن نقشی ندارد و علایمی مانند اسهال و درد شکمی با نفخ شکم را به همراه دارد  که با دفع کاهش می یابد.عوامل خارجی مانند اضطراب و استرس و همچنین ژنتیک نیز در بروز آن  موثر است.  این سندروم هرچند ممکن است علایم ناراحت کننده  ای داشته باشد اما التهابی نیست و در درازمدت صدمه ای به  بدن وارد نمی کند ولی بیماری های التهابی مزمن اگر تشخیص داده نشود،  صدمات زیادی به اندام های داخلی بدن وارد می کند  و حتی  ممکن است باعث بروز سرطان شود .

برای پیشگیری از بیماری ها ، در پیش گرفتن شیوه زندگی سالم توصیه می شود چون زمینه ژنتیک را نمی توان تغییر داد.تغذیه با شیر مادر، ورزش، پرهیز از دخانیات،  پرهیز از قند وشکر و...  همگی در پیشگیری از بیماری های التهابی روده موثر است