مولتیپل اسكلروزیس (MS) یك بیماری خودایمنی است كه در آن سیستم ایمنی پاسخ غیر متعارفی به سیستم عصبی مركزی (CNS) می دهد. سیستم عصبی مركزی شامل مغز، نخاع و اعصاب بینایی است.
سیستم ایمنی بدن بطور معمول عوامل خارجی مثل باكتری ها و ویروس ها را مورد هدف قرار می دهد؛ ولی در بیماری های خود ایمنی، به اشتباه بافت های نرمال از بین می روند. بیماری لوپوس و آرتریت روماتوئید نیز جز بیماری های خود ایمنی محسوب می شوند.
در اِم‌اِس، سیستم ایمنی به میلین حمله می كند. میلین به غلاف چربی اطراف سلول های عصبی گفته می شود. میلین آسیب دیده سبب به وجود آمدن تصلب بافت (sclerosis) می شود كه اسم بیماری نیز از همین واژه گرفته شده است.
زمانی كه پوشش میلین یا بافت های عصبی آسیب می بینند، ارسال پیام های عصبی مختل می شود كه عوارض مختلفی دارد.
در حال حاضر بیش از ۲.۳ میلیون نفر در سرتاسر دنیا به ام اس مبتلا هستند و میزان آن در زنان تقریباً سه برابر مردان است.
علائم نادر ام اس:
تشنج
حملات تشنجی در واقع ناشی از دیس شارژهای الكترونیكی غیر طبیعی برخاسته از یك قسمت آزرده و غیر طبیعی مغز است و در بیماری ام اس به ندرت ممكن است روی دهد. احتمال وقوع حملات تشنجی در بیماری ام اس حدود ۲ تا ۵ درصد است و تشنج های ناشی از ام اس به فرم های مختلفی روی می‌دهند كه عبارت از:
حملات كوتاه اختلال هوشیاری همراه با حركات پرشی و یا سفت شدن عضلات بدن (GTCS)
حملات غیاب: حملات اختلال هوشیاری بدون حركات واضح در اندام ها (Absence)
حملات با اختلال هوشیاری نسبی (نه كامل) همراه با فعالیت های كلیشهای تكرار شونده (Partial complex)
ولی حملات تشنجی را نباید با علائم تكرار شونده دوره ای (Paroxysmal) در بیماری ام اس اشتباه كرد.
این علایم به صورت حملات بسیار كوتاه، بدون منشأ تشنجی و به اشكال گوناگون بروز میكنند به طور مثال به شكل دردهای تیركشنده برق آسا در صورت و یا هر قسمت از بدن و یا گرفتگی های عضلانی در دست یا پا و یا علامت لرمیت كه احساس برق گرفتگی در امتداد ستون فقرات و اندامها است كه پس از خم كردن گردن ایجاد می شود.
تشخیص دقیق حملات تشنجی، از طریق اطلاعات دقیق از خود فرد و همراهان و انجام نوار مغز ممكن می شود.
اغلب تشنج های ام اس خوب كنترل میشوند مشروط براینكه داوری مناسب و با مقدار مناسب مصرف شود.
كاهش شنوایی
از دیگر علایم نادر بیماری ام اس است به طوری كه فقط در ۲درصد مبتلایان به ام اس روی می دهد و به ندرت ممكن است كاهش شنوایی علامت آغازگر ام اس باشد ولی از دست رفتن كامل شنوایی نادرست و اغلب موارد كاهش حاد شنوایی، تمایل به بهبودی دارد.
این شكایت معمولاً با علائم دیگر بیماری همراه است مثل اشكال تعادل یا اختلال بینائی است.
عارضه كاهش شنوایی در ام اس اغلب بدلیل التهاب و تخریب عصب هشتم (عصب شنوایی) در محل ورود آن به ساقه مغز روی می دهد اگرچه آسیب هر قسمتی از راههای شنوایی در مغز میتواند سبب افت شنوایی شود.
افت شنوایی در بیماری ام اس ، ممكن است به دلایلی دیگری باشد كه ربطی به بیماری ام اس ندارند. لذا بیماران مبتلا به ام اس كه دچار كاهش شنوایی میشوند لازم است با یك متخصص گوش و حلق و بینی مشورت كنند تا از علل دیگر به غیر ام اس مطمئن شوند.
سردرد
گرچه سردرد از علایم نادر ام اس است ولی مطالعات نشان داده كه احتمال بروز سردرد در مبتلایان به ام اس بیش از اشخاص غیرمبتلا است.
در یك گزارش علمی، نتیجه گیری شده است كه احتمال بروز سردرد در ام اس بیش از دو برابر افراد غیرمبتلا است و در گزارشی دیگر پژوهشگران یافته اندكه در ۳/۱ مبتلایان به ام اس سابقه سردردهای میگرنی وجود دارد.
همچنین در مطالعهای دیگر نشان داده شد كه در ۲۰ درصد افراد مبتلا به ام اس، سابقه فامیلی میگرن وجود داشته است در حالیكه در ۱۰ درصد اشخاص غیر مبتلا این سابقه در فامیل وجود داشته است.
همچنین مشاهده شده كه سردردهای میگرنی ممكن است نخستین علامت بیماری ام اس باشد.درمان میگرن در زمینه ام اس همانند سایر میگرن ها است و لازم است زیر نظر متخصص مغز و اعصاب انجام شود.
خارش
خارش بعنوان نوعی اختلال حسی ممكن است در ام اس اتفاق بیفتد. نوع شایع تر اختلال حسی در ام اس یعنی كرخی و 'گزگز' است.اختلال حسی در ام اس میتوان احساس سوزش و یا دردهای تیركشنده را ذكر كرد.
خارش ممكن است ناگهان و با شدت زیاد ولی كوتاه مدت روی دهد و در هر قسمتی از بدن یا صورت میتواند احساس شود و با خارش عمومی بدن كه در نتیجه واكنش های الرژیك روی می دهد متفاوت است چرا كه این خارش با هیچ نوع بثورات یا قرمزی پوست همراه نیست و چون منشأ عصبی دارد پماد كورتون برروی آن بی اثر است.
گذشته از احساس نا خوشایند، این خارش ها به خودی خود جای نگرانی ندارند و با مصرف داروهایی نظیر كاربامازپین، فنی توئین، گاباپنتین زیر نظر پزشك متخصص مغز و اعصاب قابل كنترل هستند.
- 19
- 1
