شیوع بیماری پارکینسون با بالا رفتن سن، افزایش می یابدپارکینسون
بیماری پارکینسون (PD) یک اختلال عصبی است که بطور عمده بر نورون های تولید کننده دوپامین ("دوپامینرژیک") در یک منطقه خاص در مغز، به نام ماده سیاه (سابستنشیال نگرا) اثر می گذارد. دوپامین نقش مهمی در تنظیم حرکت بدن دارد و کاهش آن میتواند علت بسیاری از علائم بیماری پارکینسون شخص مبتلا باشد. دلیل این عارضه دقیقا معلوم نیست، ولی اغلب کارشناسان فکر می کنند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی میتواند در بروز این بیماری مؤثر باشد.
پارکینسون نوعی اختلال پیشرونده سیستم عصبی است که بر روی حرکت تأثیر می گذارد. علائم، کم کم شروع می شود گاهی وقت ها با یک لرزش کوچک در یک دست که شخص به سختی متوجه آن می شود شروع می شود. علاوه بر لرزش ها که بسیار رایج هستند، این اختلال معمولاً سبب خشکی یا کند شدن حرکت نیز می شود. علائم بیماری پارکینسون با پیشرفت بیماری و با گذشت زمان بدتر می شود.
هرچند بیماری پارکینسون قابل درمان نیست ولی داروها امکان دارد علائم شما را به میزان چشمگیر بهبود بخشند. گاهی اوقات پزشک متخصص مغز و اعصاب ممکن است برای تنظیم مناطق خاصی از مغز و بهبود علائم، جراحی را پیشنهاد کند.
علائم پارکینسون
تقریباً تمام افراد مبتلا به پارکینسون لااقل یکی از این علائم را تجربه می کنند و زمانی که این علائم شدید شوند، منجر به ناتوانی می شوند. این علائم میتوانند در هر زمانی آشکار شوند، ولی یک روند کلی را دنبال می کنند. علائم زیر امکان دارد سالها پیش از ظهور هرگونه نشانه ی حرکتی مانند لرزش وجود داشته باشند ولی وجود آنها مبنی بر ابتلا به پارکینسون نیست و در دیگر بیماری ها نیز دیده میشوند:
>> بیماری افسردگی
>> اختلالات خواب
>> مشکل در تفکر و برنامه ریزی، فراموشی، کاهش توجه و تمرکز
>> آبریزش دهان و نیاز فوری به دفع ادرار
>> یبوست
>> عرق کردن بیش از حد
>> مشکلات پوستی
>> اختلال بلع
>> حالت تهوع و استفراغ
>> از دست دادن حس بویایی
>> فشار خون پایین در موقع ایستادن
>> درد
>> اختلال نعوظ
پارکینسون نتیجه از بین رفتن یا ضعیف شدن و لطمه خوردن سلول های عصبی در مغز میانی استرایج ترین علائم پارکینسون عبارت اند از:
- لرزش به ویژه در حالتی که اندام ها حرکتی ندارند
- سفتی عضلانی و كندی حركت در كل بدن
- راه رفتن نامتناسب به حالتی كه پاها به زمین كشیده میشوند و فاصله پاها از هم بیش از حالت طبیعی است.
- قامت خمیده
- از بین رفتن حالت چهره
- تغییرات صدا و ضعیف و بم شدن آن
پارکینسون معمولاً از میان سالی یا پیری شروع می شودشیوع و پروگنوز بیماری پارکینسون
شیوع بیماری پارکینسون با بالا رفتن سن، افزایش می یابد به طوریکه این بیماری بیش تر در افراد بالای ۶۰ سال تشخیص داده می شود و در صورت ابتلا در سنین پایین تر، به آن پارکینسون زودهنگام گفته می شود که در افراد ۲۰ تا ۴۰ ساله اتفاق می افتد و ۱۰ تا ۱۵ درصد موارد پارکینسون را شامل می شود. تخمین زده می شود که با افزایش امید به زندگی میزان شیوع پارکینسون هم فزونی یابد. پیشرفت بیماری پارکینسون و میزان اختلالی که در زندگی روزمره ی شخص ایجاد می کند در هر بیمار متفاوت است. خیلی از افراد مبتلا به بیماری پارکینسون برای بازه طولانی مدت زندگی خواهند کرد، در حالیکه بعضی دیگر خیلی سریعتر غیرفعال می شوند. با درمان مناسب، بیماران میتوانند زندگی طولانی و پویایی را تجربه کنند. امید به زندگی در افراد مبتلا به پارکینسون در قیاس با افراد سالم، یکسان است.
عوارض جانبی پارکینسون
بیماری پارکینسون با بیماری های دیگری همراه است که اکثراً قابل درمان می باشند. بعضی از این عوارض عبارتند از:
۱. افسردگی و تغییرات احساسی مثل ترس، اضطراب یا از دست دادن انگیزه.
۲. مشکل در جویدن و بلع که سبب خفگی و اختلالات تغذیه ای می شود.
۳. افزایش ترشح بزاق و آبریزش از دهان.
۴. بیدار شدن از خواب در طول شب، زود بیدار شدن از خواب و خوابیدن در طول روز.
۵. مشکلات ادراری، عدم کنترل ادرار
۶. یبوست
۷. اختلال بویایی
۸. خستگی
۹. درد
۱۰. مشکلات جنسی و افت فشار خون
پزشکان برای تشخیص پارکینسون، سابقه بیماری های عصبی بیمار را بررسی و او را معاینه میکنندعلت ابتلا به پارکینسون
علت بیماری پارکینسون ناشناخته است ولی این بیماری نتیجه از بین رفتن یا ضعیف شدن و لطمه خوردن سلول های عصبی در مغز میانی است. سلول های عصبی ماده ای به نام دوپامین، ترشح می کنند. دوپامین پیام های عصبی را از مغز میانی به بخش دیگری از مغر به نام کارپوس استراتوم می برد. این پیام ها به حرکت بدن تعادل می بخشند. زمانی که سلول های ترشح کننده دوپامین در مغز میانی می میرند، مراکز دیگر کنترل کننده حرکات بدن نامنظم کار می کنند. اختلال های مراکز کنترل بدن در مغز سبب بوجود آمدن علائم پارکینسون می شود. در صورتیکه ۸۰ درصد سلول های ترشح کننده دوپامین از بین بروند، نشانه های پارکینسون پدیدار می شود. بعضی از عواملی که بنظر میرسد در ابتلا به بیماری پارکینسون نقش داشته باشند:
* عوامل ژنتیکی:
محققان جهش های ژنتیکی خاصی را کشف نموده اند که میتواند سبب پارکینسون شود. تغییرات ژن خاص بنظر میرسد خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را فزونی دهد.
* عوامل محیطی:
قرار گرفتن در معرض سموم خاص یا عوامل محیطی امکان دارد خطر ابتلا به پارکینسون را افزایش دهد؛ ولی درصد احتمال آن پایین است.
از دیگر مواردی که میتواند علت بیماری پارکینسون باشد؛ میتوان به افزایش سن، مصرف بعضی داروهای خاص، آسیب مغزی، تومورهای مغزی، آنسفالیت بعد از بیماری آنفلوانزا، عفونت با ویروس های دارای رشد آهسته یا مسمومیت با مونواکسیدکربن را نام برد.
عوامل خطر پارکینسون
عوامل خطر بیماری پارکینسون شامل موارد زیر است:
- سن:
بزرگسالان جوان به ندرت به بیماری پارکینسون مبتلا می شوند. پارکینسون معمولاً از میان سالی یا پیری شروع می شود و خطر آن با افزایش سن افزایش می یابد. معمولاً افراد در حدود ۶۰ سال یا بالاتر به این بیماری مبتلا می شوند.
- وراثت:
اگر یکی از بستگان نزدیک شخص به بیماری پارکینسون مبتلا باشد احتمال ابتلا به این بیماری در او فزونی می یابد. با این حال درصورتی که در خانواده خود بستگان زیادی با بیماری پارکینسون نداشته باشید خطر ابتلای شما کم است.
- جنسیت:
مردان بیش از زنان در معرض بیماری پارکینسون هستند.
- قرار گرفتن در معرض سموم:
قرارگیری در معرض علف کش ها و آفت‌کشها خطر بیماری پارکینسون را به میزان اندکی افزایش می دهد.
- صدمات جمجمه ی سر:
در بررسی های گوناگون دیده شده است که ضربه به سر و دیگر بیماری های جدی نیز میتوانند خطر ابتلا به پارکینسون را افزایش دهند.
کسانی که ورزش می کنند اکثراً به اختلالات حرکتی و پارکینسون مبتلا نمی شوندتشخیص و ارزیابی بیماری پارکینسون
تشخیص پارکینسون، اکثراً در مرحله نخست توسط پزشکان متخصص داخلی یا پزشکان عمومی انجام می شود. خیلی از افراد بعد از این تشخیص اولیه برای نظرخواهی بیشتر به یک متخصص مغز و اعصاب با تجربه و مهارت خاص در ارزیابی و درمان بیماری پارکینسون که به آنها متخصصین اختلالات حرکتی نیز گفته می شود نیز مراجعه می کنند. پزشکان برای تشخیص پارکینسون، سابقه بیماری های عصبی بیمار را دقیقا بررسی کرده و بیمار را معاینه می کنند. هرچند هیچ آزمایش تشخیصی استانداردی برای پارکینسون وجود ندارد، ولی فناوری تصویربرداری دات اسکن (نوع خاصی از اسکن مغزی)، امکان دارد بینش مفیدی برای کمک به پزشک در تشخیص پارکینسون در مراحل اولیه بیماری ارائه دهد.
نقش اصلی هر گونه آزمایش دیگر، رد احتمال وجود سایر بیماری ها با علائم شبیه به بیماری پارکینسون مثل سکته مغزی یا هیدروسفالی است. تشخیص قطعی موارد بسیار خفیف پارکینسون، حتی توسط متخصصین مغز و اعصاب با تجربه نیز سخت است. این مسئله تا حدودی به این علت است که مشکلات و بیماری های عصبی فراوانی وجود دارند که علائمی شبیه به پارکینسون دارند. برای ارزیابی و تشخیص پارکینسون معمولاً موارد زیر را انجام میدهند:
> ضربه به انگشت دست و انگشت شست با هم و یا ضربه به پا برای بررسی کُندی حرکت مراجع
> شل کردن دست برای مشاهده لرزش در زمان استراحت
> شل کردن عضلات حین حرکت گردن بازو ها و ساق پا به منظور بررسی سفتی اندام ها
> حفظ تعادل ایستادن حین هل دادن آرام
پیشگیری از بیماری پارکینسون
از آن جا که دلیل پارکینسون ناشناخته است، راههای جلوگیری از این بیماری نیز یک رمز و راز باقی مانده است. بعضی تحقیقات نشان داده اند که تمرین هوازی منظم می تواند خطر بیماری پارکینسون را کاهش دهد. بعضی تحقیقات دیگر نشان داده است افرادی که کافئین مصرف می کنند خطر ابتلا به بیماری پارکینسون در آن ها کم تر از کسانی است که نوشیدنی های کافئین دار نمی نوشند. با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا کافئین در مقابل پارکینسون مراقبت می کند یا به روش دیگری مرتبط است.
داروهایی برای بهبود موقتی بیماری پارکینسون
در مراحل اولیه ی بیماری پارکینسون، اکثراً پزشکان یک یا چند داروی شناخته شده با نام آگونیست های دوپامین را تجویز می کنند. این داروها علائم پارکینسون را توسط پیروی کردن از عمل دوپامین در مغز کنترل می کنند؛ دوپامین یک ماده شیمیایی است که مغز بیماران مبتلا به پارکینسون فاقد آن است.
این داروها به کنترل بعضی از حرکات غیرطبیعی مرتبط با علائم پارکینسون و تا زمانی که این علائم هنوز نسبتاً کم هستند، کمک می کنند. با این حال این داروها به بهبود علائمی که وضع و حالت بیمار را تحت تأثیر قرار دادند کمک نمی کند و میتواند سبب بروز عوارض جانبی مثل مشکلات خواب، توهم و خیال، میل به رفتارهای پُرخطر مثل قمار و حرکات بدون فکر جنسی شود. اغلب بیماران پارکینسون پس از این که چند سال از بیماری آن ها گذشت و دیگر آگونیست های دوپامین پاسخ خوبی به بیماری آن ها نداد، به سمت مصرف ترکیبی از داروهای لوودوپا و کاربیدوپا (Sinemet Parcopa, or Atamet) می روند. ماده فعال در Sinemet و Parcopa و Atamet در مغز به دوپامین تبدیل می شود. این داروها به مدت بیش از ۳۰ سال است که برای کنترل علائم پارکینسون استفاده شده است.
روش های درمان پارکینسون با طب سنتی
درمان های حمایتی میتوانند به کاهش بعضی از علائم و عوارض بیماری پارکینسون مثل درد، خستگی و افسردگی کمک کنند. این روش ها وقتی بهمراه درمان های شما انجام میشوند، کیفیت زندگی شما را بهبود می بخشند:
۱- ماساژ:
ماساژ درمانی میتواند تنش عضلانی ناشی از پارکینسون را کاهش داده و سبب آرامش شود ولی این روش درمانی بندرت تحت پوشش بیمه درمانی قرار دارد.
پارکینسون درمان قطعی ندارد اما کار درمانی و ماساژ در این زمینه نقش به سزایی ایفا می کند۲- یوگا:
یوگا در کاهش عوارض پارکینسون موثر است. در یوگا، حرکات کششی و ایجاد حرکات نرم امکان دارد انعطاف پذیری و تعادل شما را افزایش دهد. شما ممکن است اغلب نکات را متناسب با توانایی های بدنی خود تغییر دهید.
۳- تکنیک الکساندر:
این روش که بر وضعیت بدنی، تعادل و تفکر در خصوص نحوه استفاده از ماهیچه ها تمرکز دارد، میتواند تنش و درد عضلات شخص مبتلا به پارکینسون را کاهش دهد.
۴- تایچی:
شکل قدیمی ورزش چینی، تای تای دارای حرکات کند و روان است که امکان دارد سبب بهبود انعطاف پذیری، تعادل و قدرت عضلات شود. تای چی همچنین امکان دارد از افتادن شخص جلوگیری کند. چندین شکل از تای چی برای افراد در هر سنی و شرایط جسمی مناسب است. یک مطالعه نشان داد که تای چی ممکن است تعادل افراد مبتلا به بیماری پارکینسون خفیف تا متوسط را بیش از تمرین های کششی و مقاومت بهبود بخشد.
۵- کاردرمانی:
کاردرمانی به افراد روش های جایگزینی را برای انجام کارهای روزانه آموزش می دهد؛ کارهایی که امکان دارد بعنوان یک چالش مطرح شوند مثل غذا خوردن و لباس پوشیدن. این آموزش ها میتواند به افراد مبتلا به پارکینسون کمک کند که استقلال خود را حفظ کنند. متخصص کاردرمانی میتواند خانه شما را بررسی کند و پیشنهادهایی بدهد که انجام فعالیت در خانه را ایمن تر و آسان تر کند.
۶- مراقبه:
برای کاهش بعضی از علائم و عوارض بیماری پارکینسون، مراقبه موثر است. در مدیتیشن، شما بی سر و صدا ذهن خود را بر روی یک ایده یا تصویر متمرکز می کنید. مدیتیشن امکان دارد استرس و درد را کاهش دهد و حس سرزندگی را در شخص بهبود بخشد.
علائم پارکینسون ابتدا در یک سمت بدن و سپس با گذشت زمان در سمت دیگر ظاهر میشوندگردآوری: بخش سلامت سرپوش
- 18
- 1
