فتق بیضه
وقتی که هر عضو بدن شما، از محل اصلی خود خارج میشود یا بیرون میزند؛ به چنین اتفاقی، فتق یا هرنی می گویند. به عبارت دیگر، فتق به اعضایی از بدن اطلاق میشود که تغییر در حفره یا بافت مجاور، ایجاد میکند و باعث تورم یا پارگی میشود. بیماری فتق در زمان بیرون زدگی یک ناحیه از یک عضو یا بافت از طریق یک لایه عضله ضعیف اتفاق می افتد.
انواع فتق
براساس نوع پیش رفتگی و محل ایجاد فتق، این بیماری دارای انواع گوناگونی می باشد. بنابراین باتوجه به انواع باد فتق، میزان شیوع این بیماری در کودکان، زنان و مردان، متفاوت است.
> فتق داخلی:
فتق داخلی به پیش رفتگی یا بیرون زدگی فتق به سمت داخل بدن اطلاق میشود.
> فتق خارجی:
فتق خارجی به پیش رفتگی یا بیرون زدگی فتق به سمت بیرون بدن گفته میشود. فتق میتواند به سمت بیرون بدن از طریق ماهیچه فشار وارد کند و قابل مشاهده در زیر پوست است.
> فتق اینگوئینال :
شایعترین نوع فتق که میزان شیوع آن در آقایان ٧ برابر بیشتر از خانم هاست؛ فتق اینگوئینال نام دارد. این بیماری در سمت راست نسبت به چپ، شایعتر است. این نکته را در نظر بگیرید که احتمال همراهی فتق با بیضه در فتق ارثی پسر بچه ها ، نزول نمی کند و یا مایع در اطراف بیضه( هیدروسل) جمع میشود. عمل فتق یا جراحی هرنی، مهم ترین روش درمان برای این بیماری محسوب میشود و قابل انجام به دو روش باز و بسته است.
> فتق رانی:
فتق فمورال به اینصورتست که در قسمت بالایی ران به شکل برامدگی بوجود می آید. توده ای که در اثر این فتق بوجود می آید؛ در اثر فشار یا دراز کشیدن، مخفی میشود و همچنین احتمال ظاهر شدنش در اثر سرفه یا زور وجود دارد. میزان شیوع فتق رانی در زنان نسبت به مردان، شایع تر است.
> فتق شکافی:
در محل مربوط به جراحی شکمی یا عمل های لاپاروسکوپی، فتق شکافی ایجاد می شود که به آن فتق پست لاپاروتومی نیز می گویند.
> فتق ناف:
معمولاً در طی چند هفته یا چند ماه اول زندگی نوزاد، بیماری فتق ناف در داخل نافش بوجود می آید. در زمان گریستن کودک یا زور زدنش به منظور دفع مدفوع، بر شکمش فشار بیشتری وارد می شود و همچنین موجب بزرگ تر شدن اندازه ناف فتق وی میگردد. معمولاً برامدگی فتق به خودی خود دردناک و یا حساس به لمس نیست.
علت ابتلا به فتق بیضه
بیضه ها در دوران جنینی در شکم، نزدیک به کلیه ها تشکیل میشوند. این بیضه ها در پایان بارداری در کیسه بیضه به جای اصلی خود حرکت میکنند. برای پایین آمدن بیضه از شکم و قرار گرفتنش در داخل کیسه بیضه باید پرده عضلانی احاطه کننده احشاء، رو به کیسه بیضه باز شود( حلقه کشاله ران). این دریچه موجب تشکیل یک کیسه یا مجرا میشود.
درصورت باز شدن حلقه کشاله ران، از طریق آن مقدار کمی مایعات از داخل شکم به کیسه بیضه میریزد و هیدروسل را بوجود می آورد. این مجرا در بیشتر پسرها بسته میشود. در زمان عدم بسته شدن پرده عضلانی احاطه کننده احشاء شکم پیش از تولد کودک، فتق بیضه یا کشاله ران اتفاق می افتد و به این ترتیب یک منطقه ضعیف در کشاله ران بوجود می آورد. روده با وارد کردن فشار به شکم، از دیواره شکم بیرون میزند و دچار برامدگی میشود. احتمال دارد احساس درد یا سوزش در اثر برآمدگی بوجود بیاورد. احتمال بروز فتق، پس از تولد یا مدت ها پس از آن وجود دارد. جراحت یا تورم کیسه بیضه از عوامل مؤثر در بروز هیدروسل به شمار می روند که با گذشت چند ماه بهبود می یابد در غیر این صورت باید نزد پزشک بروید.
علائم فتق بیضه
- برجستگی پوستی محل به عنوان نخستین علامت فتق بیضه محسوب میشود که انواع گوناگون آن از یک گردو کوچک تا توپ فوتبال می باشد.
- هرنی از دومین علامت فتق بیضه شناخته میشود که در ناحیه کانال اینگوینال، هر درد مزمن به معنای یک هرنی و یا شروع آن می باشد.
هرنی دارای علائمی میباشد ، به این صورت که با زور زدن در حالت ایستاده برجسته و بزرگ تر می شود درحالیکه این مشکل در موقعیت خوابیده رفع میشود و به آن sliding گفته میشود. گاهی وقت ها در داخل کیسه فتق، اجزاء روده گیر می کند و علاائه بر این که خونرسانی را قطع میکند؛ در محل فتق باعث ایجاد درد شدیدی می شود که حتی در موقعیت خوابیده نیز برطرف نمیشود. فراموش نکنید که این حالت از اورژانس های عالم پزشکی به شمار میرود و باید سریعا نسبت به جراحی بیمار اقدام شود درغیر این صورت روده ها سیاه میشود و بیمار به عفونت و مرگ مبتلا می شود.
بزرگی پروستات در سنین بالا، شایعترین علت هرنی در قسمت تحتانی شکم به شمار می رود. بیمار، ناچارا به خاطر بزرگی پروستات، جهت خارج کردن ادرارش از زور زدن استفاده می کند که همین زور زدن مزمن، مشکلات دیگری را بوجود می آورد که از آن ها می توان به ایجاد فتق اینگوینال و ناباروری بالای بیضه ها اشاره کرد.
درمان فتق بیضه
با توجه به اندازه فتق و شدت علایم آن، درمان این بیماری برای هر شخصی متفاوت است که پزشک متخصص، آن را تشخیص می دهد. پزشک ممکن است برای نشانه های احتمالی، فتق شکمی بیمار را تحت نظر بگیرد. در ادامه شما را با انواع روشهای درمان فتق بیضه اشنا می کنیم:
>> تغییر سبگ زندگی:
علائم فتق در اثر تغییرات در تغذیه تا حدودی رفع میشود ولی بطور کامل، درمان نمی شود. بیمار باید علاوه بر رعایت غذایی، پس از خوردن غذایش، از دراز کشیدن و خم شدن بپرهیزد و وزنش را کنترل کند. ماهیچه های اطراف فتق با انجام بعضی از ورزش ها تقویت میشود و همچنین این ورزشها موجب کاهش علایم آزار دهنده فتق میشود.
>> مصرف برخی دارو ها:
ناراحتی و درد حاصل از فتق با مصرف بعضی از مسکن ها مانند استامینوفن، بهبود می یابد.
>> جراحی:
۱. جراحی باز:
پزشک شما ممکن است درصورت بزرگ شدن فتق یا احساس درد، تصمیم به انجام عمل جراحی بگیرد. جراحی فتق به دو روش باز یا لاپاروسکوپی، قابل انجام است. با استفاده از بی حسی موضعی و یا بیهوشی عمومی، جراحی باز را انجام میدهند ، به این صورت که جراح در ناحیه کشاله ران، یک برش ایجاد می کند و اقدام به بازگرداندن بافت بیرون زده به شکم می نماید. گاهی پزشک از مش برای تقویت ضعف عضلات( بستری مصنوعی برای افزایش استحکام بافت شکم) استفاده می کند. پزشکتان پس ازانجام عمل جراحی، مشوق شما برای حرکت کردنتان در اسرع وقت میشود، ولی ممکن است که برای از سرگیری فعالیت های معمولتان به چند هفته زمان نیاز داشته باشید.
۲. روش لاپاروسکوپی:
تکنیک درون بینی شکم به اینصورتست که بر روی پوست نواحی اطراف فتق، چند برش کوچک( چند سانتی) ایجاد میشود. فتق ایجاد شده از طریق جراحی به روش لاپاراسکوپی به راحتی قابل ترمیم است. احتمال ابتلا به انواع عفونتها، خونریزی مداوم و درد های مزمن با استفاده از این روش جراحی کاهش می یابد ولی ریسک اسیب به سایر نواحی بدن با انجام لاپاراسکوپی افزایش می یابد و نیاز است که یک پزشک متخصص و مجرب، این عمل را انجام دهد که حداقل ۲۰۰ عمل به روش لاپاراسکوپی در طول سال، انجام داده باشد.
درصورت دو طرفه بودن فتق، بهتر است برای جراحی از روش لاپاراسکوپ استفاده شود؛ بدین دلیل که در این روش، بدون نیاز به باز کردن شکم بطور هم زمان، عمل ترمیم فتق را انجام می دهند. همچنین این روش برای فتق هایی که مرتباً تکرار می شوند؛ مناسب است. پزشک شما پس از بیهوشی کامل، این روش جراحی را انجام می دهد.
بیمار بمدت ۲۴ الی ۴۸ ساعت پس از عمل جراحی می تواند دوش بگیرد و نیازی به بانداژ کردن مجدد، پس از آن نیست و در ترمیم زخم، استفاده از صابون و شوینده ها بی تاثیر است. برای بازگشت به محل کارتان بمدت چند روز پس از انجام عمل جراحی میتوانید اقدام کنید. این عمل جراحی، اگر به روش لاپاراسکوپی انجام شود؛ زودتر می تواند به کارتان بروید و فعالیت های سبک مانند پیاده روی انجام دهید ولی نباید اشیا سنگین را جابجا کنید.
عوارض فتق
فتق کشاله ران، عوارض زیر را بهمراه دارد:
* اعمال فشار بر بافت های اطراف:
درصورت عدم اصلاح بیشتر فتق های اینگوینال با جراحی، این فتق با گذشت زمان بزرگ میشود. فتق بزرگ شده در مردان میتواند به داخل کیسه بیضه کشیده شود و بیضه ها را با درد و تورم رو به رو کند.
* فتق حبس شده:
گیر کردن محتویات فتق در نقطه ضعیف شده در دیواره شکم، باعث مسدود شدن روده می گردد که این امر، عوارضی را بهمراه دارد که از آن ها می توان به درد شدید، استفراغ، حالت تهوع و ناتوانی در دفع مدفوع یا خارج کردن گاز معده اشاره کرد.
* فتق مسدود شده:
یکی از عوارض فتق مسدود شده، قطع جریان خون در روده است. فتق مسدود شده، بافت روده مسدود شده را از بین میبرد. یکی از بیماری های خطرناکی که نیازمند جراحی سریعتر می باشد؛ فتق مسدود شده نام دارد.
گردآوری: بخش سلامت سرپوش
- 15
- 2