بیماری ویتیلیگو:علل ، علایم و راههای درمان

علل بیماری ویتیلیگو

ویتیلیگو چیست؟

ویتیلیگو نوعی بیماری پوستی خودایمنی و غیرمسری است که ریشه ژنتیکی دارد و در میان عموم با نام لک و پیس یا برص شناخته می شود. در این بیماری پوستی بخش هایی از بدن رنگ طبیعی خود را از دست می دهند، پوستی که در این بیماری می تواند تحت تاثیر پیسی قرار بگیرد در افراد مختلف متفاوت خواهد بود. ویتیلیگو علاوه بر پوست می تواند چشم‌ها، داخل دهان و موها را نیز تحت تاثیر خود قرار دهد، در بیشتر موارد آسیب دیده تغییر رنگ تا آخر عمر باقی می ماند.

در این بیماری یک اختلال رنگ زدایی در پوست ایجاد می شود که در آن سلول های رنگدانه پوست از بین می روند و با ظهور یکسری لکه های سفید شیری کاملاً واضح در پوست نمایان می شود. افرادی که به این بیماری مبتلا می شوند به خصوص افرادی که پوست تیره دارند می توانند از لحاظ زیبایی ظاهر بسیار تحت تاثیر قرار بگیرند. محققین اعلام کرده اند این بیماری می تواند تحت تاثیر نور قرار بگیرد؛ این موضوع به معنای این است که پوست در معرض نور نسبت به سایر مناطق نسبت به نور خورشید حساس تر خواهد شد.

پیش بینی گسترش لکه های پوستی دشوار خواهد بود، این فرآیند گسترش می تواند هفته ها طول بکشد و نقاط دیگر هم می توانند تحت تاثیر قرار بگیرند، بعضی از لکه ها ممکن است برای ماه ها و سال ها ثابت بمانند، افرادی که رنگ پوستشان تیره یا برنزه است، لکه هایی با رنگ روشن تر ایجاد خواهد شد و بیشتر قابل توجه خواهند بود.

مشکل ارثی ویتیلیگو

عوامل ایجاد کننده ویتیلیگو:

با از بین رفتن یا تخریب ملانوسیت‌ها که سلول‌های تولید کننده رنگدانه ملانین در پوست است، لک و پیس ایجاد خواهد شد، ملانین رنگدانه ای است که رنگ پوست، چشم و موها را تعیین می کند. در صورتی که رنگدانه ملانین توسط سلول های تولید کننده آنها ایجاد نشود یا تعداد این سلول ها کاهش پیدا کند، رنگ پوست به طرز پیش رونده‌ای به سمت سفید شدن حرکت می کند.

دلیل اصلی که باعث ایجاد این بیماری می شود هنوز به طور قطعی شناخته نشده است، اما اینگونه که به نظر می رسد این بیماری در اثر یک اختلال خودایمنی سیستمیک ایجاد می شود و همین موضوع می تواند یک پاسخ ایمنی درونی و غیر تنظیم شده در بدن ایجاد کند. 

این بیماری ریشه ژنتیکی نیز دارد که حساسیت فرد را درمورد ابتلا به آن افزایش خواهد داد. ویتیلیگو یکی از انواع سندرم ‌های نادر ژنتیکی محسوب می شود و این احتمال وجود دارد که در بروز ویتیلیگو ژنی که آنزیم ملانوسیت یا همان تیروزیناز(TYR) رمز می کند نقش اصلی را ایفا می کند.

درگیر شدن پوست در بیماری ویتیلیگو

به طور کلی سه نظریه درباره علت ابتلا به بیماری پیسی یا لک و پیس وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره شده است:

- آسیب دیدن سلول های رنگدانه ای در اثر عملکرد غیر طبیعی سلول های عصبی

- بروز یک واکنش خودایمنی در برابر سلول های رنگدانه ای پوست و ایجاد بیماری ویتیلیگو

- از بین رفتن سلول های رنگدانه توسط خودشان که موید نظریه خود – مسمومیت (اتوتوکسیک) می باشد.

با هدف ارزیابی الگوی تغییر سایتوکین‌ها (پروتئین‌های پیغام‌بر) و نقش فولیکول‌های مو در بروز ضایعات رنگدانه ‌ای، در حال حاضر تحقیقات زیادی در حال صورت دادن است.

علائم بیماری ویتیلیگو چیست؟

مهمترین نشانه ای که می تواند برای تشخیص مبتلا شدن فرد به پیسی به کار گرفته شود؛ ایجاد لکه های روشن یا رنگ پریده روی پوست است؛ این لکه های رنگ پریده در واقع ناشی از کمبود ملانین یا بدون این رنگدانه طبیعی هستند.

لکه های این بیماری می توانند در هر جایی از بدن ایجاد شوند، البته ممکن است در ابتدا در مناطقی از بدن مانند صورت، بازوها، پاها و دست‌ها که نور زیادی به آنها می خورد، ظاهر شوند. کشاله ران، زیر بغل و اطراف ناف هم می توانند در اثر این بیماری تحت تاثیر قرار بگیرند و از لکه های سفید رنگ بی نصیب نمانند. 

علائم دیگر ویتیلیگو می توانند شامل موارد زیر باشند:

- ایجاد تغییر رنگ در شبکیه چشم

- رنگ‌پریدگی مخاط نواحی درون بینی و دهان

- تغییر رنگ و سفید شدن مژه‌ها یا ابروها

درگیر شدن مژه‌ و ابروها در بیماری ویتیلیگو

- تغییر رنگ در شبکیه چشم

- التهاب گوش یا چشم که منجر به کاهش شنوایی و مشکلات بینایی می‌شود

- خاکستری یا سفید شدن زودرس موها

- به طور معمول سرعت شیوع لکه از یک فرد به فرد دیگر در مکان‌هایی که لکه‌های پوستی ظاهر می‌شوند متفاوت است.

هر لکه ی پوستی سفیدی نشانه ویتیلیگو است؟

نمی توان گفت هر لکه پوستی با ظاهر سفید نشانه ای برای بیماری ویتیلیگو است زیرا دلایل زیادی می توانند سبب ایجاد این عارضه شوند که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- بیماری پیتریازیس آلبا

- هیپوملانوز قطره‌ای ایدیوپاتیک

- اگزما

- بیماری لیکن اسکلروز

- بیماری تینه آ ورسیکالر

- تاثیر آفتاب شدید روی پوست

آیا ویتیلیگو مسری است؟

بیماران مبتلا به بیماری برص یا پیسی به طور معمول افرادی گوشه گیر و انزوا طلب هستند زیرا واکنش های ناشایست مردم و برخی افراد در اجتماعات از قبیل؛ تمسخر کردن، صحبت‌های درگوشی آنها را از حضور در اجتماع به سمت خانه نشینی و جامعه گریزی سوق می دهد. علاوه بر این موضوع تعدادی از افراد ناآگاه گمان می کنند این بیماری می تواند به دیگران منتقل شوند و از ترس مبتلا شدن به آن از تعامل با این بیماران خودداری می کنند، اما باید اشاره کرد ویتیلیگو به هیچ وجه قابل سرایت نیست و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود.

درگیری افراد در بیماری ویتیلیگو

درمان ویتیلیگو چگونه است؟

روش های متفاوتی برای درمان این بیماری وجود دارد که این بیماری را به یک اختلال قابل درمان تبدیل می کند، البته نمی توان با قاطعیت کامل از این موضوع صحبت کرد زیرا درمانی که بتواند رنگ های از دست رفته را مجددا بازگرداند، در عین حال از پیشرفت بیماری و بروز مجدد آن جلوگیری کند دشوار است و هر لحظه ممکن است لکه های پوستی در اثر عوامل بیماری زایی که فرد را مستعد ویتیلیگو کرده اند، مجددا تاثیر خود را بگذارند. در ادامه به برخی از روش های مرسوم کنترل و درمان ویتلیگو خواهیم پرداخت:

پوشاندن ناحیه آسیب دیده:

استفاده از کرم های ضد آفتابی که دارای SPF بالا تر از ۳۰ هستند یا کرم هایی که در برابر اشعه های فرابنفش خاصیت محافظتی دارند، همچنین کرم های ضد آفتاب برنزه شدن می تواند تضاد بین پوست سالم و آسیب دیده را به حداقل برساند، همین استتار به نواحی فاقد رنگدانه کمک می کند.

در صورتی که بیماری ویتیلیگو به شکل گسترده خود را نشان دهد. می توان از درمان دپیگمانتاسیون استفاده کرد، با استفاده از این داروها می توان روی سایر رنگدانه های پوست تاثیر گذاشت و آنها را نیز با نواحی مبتلا به ویتیلیگو مطابقت داد.

رپیگمانتاسیون:

این روش درمانی که با استفاده از کورتیکواستروئیدها صورت می گیرد، هم به شکل خوراکی است و هم به شکل موضعی. نتیجه بیماری تا ۳ ماه بعد ممکن است خود را نشان دهند و پزشک بیمار را از هرگونه عوارض جانبی آن که شامل؛ نازک شدن پوست یا استریا (علامت کشش) در صورت استفاده طولانی مدت باشد، آگاه می سازد.

تاثیر درمان ویتیلیگو

آنالوگ های موضعی ویتامین دی:

این داروها می توانند از پیشرفت مشکل خودایمنی به شکل موضعی پیشگیری کنند.

نور درمانی:

به دو تا سه جلسه درمانی در هفته برای چندین ماه ممکن است نیاز باشد که با استفاده از اشعه ماوراء بنفش باند باریک صورت می گیرد.

میکروپیگمنتیشن:

در این روش رنگدانه را به نوعی وارد پوست آسیب دیده می کنند که این روش به تجربه و مهارت بالایی نیاز دارد، زیرا برند پیگمنتی که مورد استفاده قرار می گیرد بسیار حائز اهمیت است تا نواحی آسیب دچار مشکل نشوند.

گردآوری: بخش پزشکی سرپوش