درس هایی از امیرمؤمنان علی (ع)/گناهان زبان

مردم مطلبی با عنوان «درس هایی از امیرمؤمنان علی (ع)/گناهان زبان» به قلم اسدالله طاهری منتشر کرده است.

ماه رمضان ماه گسترش فیض و رحمت و مغفرت الهی است و به تعبیر رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم (خداوند ماه رمضان را میدان مسابقه ای برای آفریدگان خود قرار داده تا با طاعتش برای خشنودی از یکدیگر پیشی گیرند). این ماه به این علت رمضان نام گرفته که گناهان انسان بخشیده می شود و بنا به فرمایش پیامبر اسلام( چون در ماه رمضان گناهان سوزانده می شود به این نام خوانده شده است. بحارالانوار، جلد۵۵)

فضائل ماه مبارک رمضان

در این ماه عزیز خداوند متعادل از بندگان خود در نهایت احترام و مهربانی پذیرائی می کند گناهان انسانها را مورد آمرزش قرار می دهد. پیامبر رحمت در این باره می فرمایند (هر کس این ماه را روزه بگیرد بر خدا واجب است که همه گناهانش را ببخشد بقیه عمرش را تضمین کند و او را از تشنگی و عطش دردناک روز قیامت امان دهد. وسایل الشیعه.جلد ۲)

فضیلت های این ماه عزیز الهی بسیار زیاد است که جهت تبرک فقط به چند مورد آن از آنها به صورت مختصر اشاره می شود:

برترین ماه سال:

براساس نص قرآن کریم ( ماه رمضان ماهی است که درآن قرآن کریم نازل گردیده است قرآنی که سراسرش هدایتگر مردم و دارای دلایل روشنی از هدایت و مایه جدایی حق از باطل است. سوره مبارکه بقره،آیه ۱۸۵) این ویژگی فقط منحصر به این ماه است که باعث گردیده برترین ماه سال باشد. پیامبر اکرم نیز می فرمایند( ای مردم ماه خدا با برکت و رحمت و مغفرت به شما روی آورده و ماهی است که نزد خدا از همه ماهها برتر و روزهایش بر همه روزها و شب هایش بر همه شب ها و ساعاتش بر همه ساعات برتر است. وسایل الشیعه، جلد ۱۰)

نزول کتب آسمانی: علاوه بر قرآن کریم سایر کتب آسمانی مانند تورات، انجیل، زبور و صحف در این ماه نازل شده است امام صادق علیه السلام می فرمایند( قرآن کریم در ماه رمضان به بیت المعمور نازل شد پس در مدت بیست سال بر پیامبراکرم و صحف ابراهیم در شب اول و تورات در روز ششم و انجیل در روز سیزدهم ماه پرفیض رمضان است).

روزه دار واقعی در کلام امام سجاد علیه السلام

در یکی از دعاهای صحیفه سجادیه امام سجاد علیه السلام در دعای حلول مبارک رمضان به درگاه خداوند می فرمایند: (پروردگارا به وسیله روزه این ماه یاری مان ده تا اندام های خود را از معاصی تو نگه داریم و آنهایی را به کار گیریم که خشنودی تو را فراهم آورد تا با گوشهایمان سخنان بیهوده نشویم و با چشمانمان به دنبال لهو و لعب نشتابیم و تا دستانمان را به سوی حرام نگشائیم و با پاهایمان به سوی آنچه منع شده ره نسپاریم تا شکم هایمان جز آنچه را حلال کرده ای در خود جای ندهد و زبان هایمان جز به آنچه تو خبر داده ای و بیان فرموده ای گویا نشود. صحیفه سجادیه، دفتر نشرالهادی، صفحه ۱۸۶)

پس در واقع روزه دار حقیقی کسی است که در این ماه تمامی اعضاء و جوارحش را به میهمانی خدا برده و آنان را نیز روزه دار نماید تا بتواند به نحو اکمل فیض نماید.

زبان نعمت بزرگ خداوند

یکی از اعضایی که بسیار در این ماه باید مراقب آن بود زبان است. زبان یکی از بزرگترین نعمت های بی شماری است که خداوند متعال در اختیار بشر قرار داده است. نعمت بزرگ زبان زمینه را برای خلافت و ربوبیت انسان فراهم می نماید و براساس فرموده علی علیه السلام( زبان وسیله سنجش انسان است. غررالحکم، صفحه ۴۶)

بنابراین اگر بخواهیم ارزش هر انسانی را بسنجیم قطعاً به سخنانش توجه می کنیم زیرا سخنان هر کس بیان گر شخصیت او است. مرحوم شهید مطهری بیان می دارد( یکی از نعمت های بزرگ پروردگار نسبت به ما آدمیان نعمت زبان و نطق و بیان است. حکما بیشترین ممیز انسان را از سایر جانداران همان نطق و بیان دانسته اند زیرا سخن گفتن انسان که از روی فهم و درک بهترین مظهر و نیکوترین نماینده تعقل و فکر انسان است. حکمت ها و اندرزها، جلد ۱)

زبان شمشیر دوم

اگر چه این نعمت بزرگ الهی ودیعه ای است که خداوند در وجود انسانها برای بیان و گسترش معارف الهی قرار داده است اما اگر محافظت نشود و کنترل نگردد تبدیل به بزرگترین بلای انسان می شود. شخصی به حضرت رسول صل الله علیه و آله و سلم عرض کرد راه نجات چیست؟( فرمود زبان خود را نگه دار، جامع العادات، جلد ۲)

شخص دیگری خدمت ایشان عرض کرد از چه چیزی بر من ترسیده می شود (بترسم) حضرت زبان او را گرفت و فرمود (بیشتر چیزی که مردم را داخل جهنم می کند زبان است و شهوت. احیاء العلوم غزالی، جلد ۳)

رسول مکرم اسلام هشدار می دهد ( هر که مستعد شود محافظت کند آنچه میان دو کف است که زبان باشد و آنچه که میان دو پای او است من از برای او بهشت را متعهد می شوم. کنزالعمال، جلد ۱۵)

امیرمؤمنان علی علیه السلام بیشترین خطر را برای بندگان خدا در عدم حفط زبان ذکر فرموده و هشدار می دهد( زبان سگی گزنده و درنده است که اگر رهایش کنی می درد. نهج البلاغه،حکمت ۵۷)

امام همچنین تأکید می فرمایند: (آن کس که زبانش را حفظ کند دچار ندامت و پشیمانی نمی شود. میزان الحکمه ری شهری، صفحه ۴۹۹)

بنابراین اگر زبان کنترل شود و در مسیر تربیت صحیح و هدایت الهی و سیره معصومین قرار گیرد سراسر خیر و نیکی است و اگر کنترل نشود همه اش ضرر و زیان و خطر است و انسان را تا ورطه نابودی می کشاند و به همین علت است که پیامبر اکرم فتنه زبان را شدیدتر از ضربه شمشیر دانسته و می فرمایند بلای انسان از زبان است.

آفات و گناهان زبان

در یک بررسی اجمالی به این نکته پی می بریم که اگر چه سایر اعضاء بدن مانند چشم، گوش و … نیز دارای خطاها و گناهان هستند اما آفات و گناهان زبان بیش از همه اعضای بدن است. در این ماه با عظمت که تأکید شده که روزه دار واقعی باید اعضاء و جوارحش هم روزه باشند قصد آن دارم که گناهان و آفت های زبان را بصورت اجمالی تبیین و معرفی کنم. این گناهان و آفات را برخی تا هشتاد گناه برخی کمتر و بیشتر ذکر نموده اند که به یاری خداوند منان در طول ماه مبارک به عمده ترین این گناهان اشاره می نمایم.