سوره اَنعام ششمین سوره و از سوره‌های مکی قرآن استسوره انعام
یکی از سوره های مکی که به عنوان ششمین سوره قرآن محسوب میشود سوره انعام است. این سوره در جزء هفتم و هشتم قرار گرفته است. بدین دلیل نام« اَنعام»،( به معنای چهارپایان) برای این سوره انتخاب شده است که در پانزده آیه ی آن از چهارپایان سخن گفته است. از محور اصلی سوره انعام می توان به اصول عقاید دین، یعنی توحید، نبوت و معاد اشاره کرد. گفت وگوی حضرت ابراهیم با کافران درباره پرستش ستارگان و خورشید در این سوره آورده شده است.
از آیات الاحکام سوره انعام می توان به دروغ بستن به خدا و پیامبر( ص)، حرام بودن قتل و دشنام دادن به کافر و خوردن از گوشت حیوانی که با ذکر نام خدا ذبح نشده است، اشاره کرد. یکی از جلسات مردمی در ایران، جلسه ختم انعام میباشد که به منظور برآوردن شدن حاجات، سوره انعام را میخوانند.
شأن نزول سوره انعام
پس از گذشت یک یا دو سال از زمانی که دعوت پیامبر( ص) آشکار شد؛ سوره انعام، نازل شد که مشرکان در همین زمان، با تعالیم جدید اسلام مواجه شده بودند و نظاره گر مردم متأثر از آن بودند. آنها به پیامبر، اتهام دروغگویی زدند. همچنین پس از مسخره کردن او و تکذیب قرآن و بیان شبهات مختلف میخواستند که با پیامبر، مبارزه کنند که در همین حین، سوره انعام نازل شد و پاسخ های منطقی را به بسیاری از شبهات کفار داد و به بیان اصول و بنیاد های دین اسلام پرداخت.
محتوای سوره انعام
بیان اصول یگانه پرستی و مبارزه با بت پرستی ، از اهداف اصلی سوره انعام به شمار می رود. محتوای هفت آیه ابتدایی سوره انعام درباره ی اثبات یگانگی خداوند با یادآوری چگونگی خلقت آسمان ها و زمین و خلقت انسان و حمد و ستایش خداوند می باشد. در ادامه به بیان انحرافات فکری و رفتاری مشرکان و شبهاتشان پرداخته است. این انحرافات در آیات ۸ الی ۱۳۵ بیان شده و بدعت های آئین حضرت ابراهیم( ع) در آیات ۱۳۶ تا ۱۵۲ شرح داده شده است. آیات انتهایی سوره انعام یعنی آیه ی ۱۵۳ تا ۱۶۵ به جمع بندی پرداخته است.
آثار و برکات سوره انعام
- در امان ماندن از آتش جهنم:
ابن عباس درخصوص سوره انعام می گوید:« هرکس در هر شب، سوره انعام را تاوت کند؛ در روز قیامت در امان است و هرگز گرفتار آتش جهنم نمیشود...»
- برآورده شدن حاجات:
فرموده ی امام صادق علیه السلام درخصوص سوره انعام اینگونه است:« هر کس محتاج نیازی به درگاه خداوند باشد و قصد حاجت روایی داشته باشد، باید ۴رکعت( ۲تا دو رکعت) نماز بخواند و سوره انعام را پس از حمد تلاوت کند و دعای زیر را پس از فراغت از نماز بخواند:
« یا کریم، یا کریم، یا کریم، یا عظیم، یا عظیم، یا عظیم، یا اعظمُ من کلُّ عظیم، یا سمیعَ الدُّعاءِ، یا من لا تُغَیّرُهُ الایّامُ و اللّیالی، صلّ علی محمدٍ و آل محمد، وارحَم ضعْفی و فقری وَ فاقَتی وَ مسْکَنَتی، فانّکَ اَعْلَمُ بها منّی، و انت اعلمُ بحاجتی، یا من رَحِمَ الشیْخَ یعقوب، حین رَدَّ علیه یوسفُ، قرّةَ عَیْنِهِ، یا منْ رَحِمَ ایّّوبَ بعد حُلُولِ بلائهِ، یا من رحم محمداً وَ منْ الْیُتْمِ آواهُ، وَ نَصَرَهُ علی جبابرةِ قریشٍ وَ طَواغیتها، وَ امْکَنَهُ منهم، یا مُغیثُ، یا مُغیثُ، یا مُغیث»
و این یا مغیث را چندین بار بگوید، سوگند به آن که جانم به دست اوست، اگر شخص باید پس از قرائت این سوره و دعا، تمامی نیازها و حوائجش را از خداوند درخواست کند که خدا، نسبت به او مضایقه نفرماید و به آن می بخشد ان شاء الله.»
طبق نقل دیگری، ۷۰ مرتبه ایه« هو الله الذی لا اله الا هو عالم الغیب و شهاده هو الرحمن الرحیم» را در روز چهارشنبه بخوانید و بر اهل علم و قلم فائق آیید تا حوائجتان براورده شود.
- بهبود بیماری:
امام باقر علیه السلام فرموده است:« هرگاه به بیماری ای دچار شدی و از آن می ترسی که به تو زیان برساند، سوره انعام را قرائت کن، زیرا با قرائت این سوره آنچه از این بیماری بیم داری به تو نخواهد رسید.»
- روزی شدن خیرکثیر:
هر کس با مشک و زعفران، سوره انعام را بنویسد و بشوید. سپس از آب آن بمدت شش روز متوالی بیاشامد؛ خیر بسیاری به او می رسد و هیچ بدی به او نمیرسد و به اذن خدای تعالی از هر درد و مرضی معاف می شود.
- زیاد شدن آب چاه:
اگر کسی سوره انعام را با ایمان بر روی کاغذی بنویسد و آن را در روز جمعه داخل چاهی که منبعش آب است؛ بیاندازد، برکت و زیادتی در آب ان چاه پیدا میشود و هر درختی که از آبش سیراب شود؛ بسیاری از میوه های خوش طعم می دهد و از همه آفات و بلایا محفوظ میشود.
جلسه ختم انعام
مجلسی با عنوان ختم انعام در منازل ایران برگزار می شود که افراد در آن مجلس، حاضر می شوند و با هدف برآورده شدن حاجاتشان سوره انعام را می خوانند. گاهی اوقات دعاها و ذکرهایی در بین آیه های سوره انعام خوانده می شود. تزئین این مجالس با سفره ای تحت عنوان سفره ختم انعام صورت می گیرد.
فضیلت سوره انعام و ختم مجرب این سوره
یکی از ختم های مجرب در روزهای پنجشنبه یا جمعه( روز یا شب) به اینصورتست که فاتحه را رو به قبله بخوانید و سپس سوره انعام را تا آیه« مثل ما اوتی رسل الله» تلاوت کنید. در این زمان ، ۲ رکعت نماز حاجت بخوانید، به این شرح که در هر رکعت باید ۷بار« حمد»، ۷بار« آیه الکرسی» و ۷بار سوره« کوثر» را تلاوت کنید و وقتی که سلام نماز را دادید؛ این سوره را از آیه« الله اعلم حیث…» تا آخر سوره بخوانید. سپس با قرار دادن سرتان بر روی سجده، ۷۰ بار ذکر:« لا اله الا الله محمد رسول الله» را بگویید و حاجتتان را ملتمسانه از ذات باری تعالی بخواهید تا برآورده شود.
ثواب خواندن سوره انعام
درادامه با ثواب های سوره انعام آشنا شوید:
> شفای بیمار:
امام باقر( ع) درخصوص فضیلت سوره انعام می فرماید:« هرگاه بیمار شدی و خوف آن داری که زیانی به تو برساند، سوره انعام را بخوان، زیرا با قرائت این سوره آنچه از این بیماری بیم داری به تو نخواهد رسید.»
> ایمنی در قیامت:
ثواب سوره انعام به نقل از ابن عباس، این چنین است:« هر کس در هر شب، سوره انعام را تلاوت کند؛ در روز قیامت در امان است و هرگز گرفتار آتش جهنم نمیشود.»
> استغفار فرشتگان برای خواننده این سوره تا قیامت:
پیامبر( ص) می فرمایند:« کسی که نماز صبحش را به جماعت بخواند و در جای نمازش، سه آیه اول سوره انعام را در حالت نشسته قرائت کند خداوند ۷۰ فرشته، را مأمور به تسبیح گفتن او تا زمان فرا رسیدن روز قیامت میکند و طلب آمرزش برای این بنده کنند.»
متن سوره انعام
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَجَعَلَ الظُّلُمَاتِ وَالنُّورَ ثُمَّ الَّذِینَ كَفَرُوا بِرَبِّهِمْ یَعْدِلُونَ ﴿۱﴾
ستایش برای خداوندی است كه آسمانها و زمین را آفرید و ظلمتها و نور را ایجاد كرد، اما كافران برای پروردگار خود شریك و شبیه قرار میدهند( با اینكه دلایل توحید و یگانگی او در آفرینش جهان آشكار است).( ۱)
هُوَ الَّذِی خَلَقَكُمْ مِنْ طِینٍ ثُمَّ قَضَى أَجَلًا وَأَجَلٌ مُسَمًّى عِنْدَهُ ثُمَّ أَنْتُمْ تَمْتَرُونَ ﴿۲﴾
او كسی است كه شما را از گل آفرید سپس مدتی مقرر داشت( تا انسان تكامل یابد) و اجل حتمی نزد او است( و او از آن آگاه است) با اینهمه شما( مشركان در توحید و یگانگی یا قدرت او) تردید میكنید.( ۲)
وَهُوَ اللَّهُ فِی السَّمَاوَاتِ وَفِی الْأَرْضِ یَعْلَمُ سِرَّكُمْ وَجَهْرَكُمْ وَیَعْلَمُ مَا تَكْسِبُونَ ﴿۳﴾
او است خداوند در آسمانها و در زمین، پنهان و آشكار شما را میداند و از آنچه( انجام میدهید و) بدست میآورید با خبر است.( ۳)
وَمَا تَأْتِیهِمْ مِنْ آیَةٍ مِنْ آیَاتِ رَبِّهِمْ إِلَّا كَانُوا عَنْهَا مُعْرِضِینَ ﴿۴﴾
هیچ نشانه و آیهای از آیات پروردگارشان به آن ها نمیرسد مگر اینكه از آن روی میگردانند!( ۴)
فَقَدْ كَذَّبُوا بِالْحَقِّ لَمَّا جَاءَهُمْ فَسَوْفَ یَأْتِیهِمْ أَنْبَاءُ مَا كَانُوا بِهِ یَسْتَهْزِئُونَ ﴿۵﴾
آنان حق را هنگامی كه سراغشان آمد، انكار كردند ولی بزودی خبر آنچه را به باد مسخره گرفتند به آنان می رسد( و از نتائج كار خود آگاه میشوند).( ۵)
أَلَمْ یَرَوْا كَمْ أَهْلَكْنَا مِنْ قَبْلِهِمْ مِنْ قَرْنٍ مَكَّنَّاهُمْ فِی الْأَرْضِ مَا لَمْ نُمَكِّنْ لَكُمْ وَأَرْسَلْنَا السَّمَاءَ عَلَیْهِمْ مِدْرَارًا وَجَعَلْنَا الْأَنْهَارَ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهِمْ فَأَهْلَكْنَاهُمْ بِذُنُوبِهِمْ وَأَنْشَأْنَا مِنْ بَعْدِهِمْ قَرْنًا آخَرِینَ ﴿۶﴾
آیا مشاهده نكردند چقدر از اقوام پیشین را هلاك كردیم؟! اقوامی كه( از شما نیرومندتر بودند و) قدرتهائی به آن ها دادیم كه به شما ندادیم، بارانهای پی در پی بر آن ها فرستادیم و نهرها از زیر( آبادیهای) آن ها جاری ساختیم( اما هنگامی كه سركشی و طغیان كردند) آن ها را بخاطر گناهانشان نابود ساختیم و جمعیت دیگری پس از آنان به وجود آوردیم( ۶)
وَلَوْ نَزَّلْنَا عَلَیْكَ كِتَابًا فِی قِرْطَاسٍ فَلَمَسُوهُ بِأَیْدِیهِمْ لَقَالَ الَّذِینَ كَفَرُوا إِنْ هَذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِینٌ ﴿۷﴾
و اگر نامهای بر روی صفحهای بر آن ها نازل كنیم و( علاوه بر دیدن) آنرا با دستهای خود لمس كنند باز كافران میگویند این چیزی جز یك سحر آشكار نیست!( ۷)
وَقَالُوا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَیْهِ مَلَكٌ وَلَوْ أَنْزَلْنَا مَلَكًا لَقُضِیَ الْأَمْرُ ثُمَّ لَا یُنْظَرُونَ ﴿۸﴾
گفتند چرا فرشتهای بر او نازل نشده( تا او را در دعوت مردم بسوی خدا همراهی كند) ولی اگر فرشتهای بفرستیم( و موضوع جنبه حسی و شهود پیدا كند) كار تمام میشود( و اگر مخالفت كنند) دیگر به آن ها مهلت داده نخواهد شد( و همگی هلاك میگردند).( ۸)
وَلَوْ جَعَلْنَاهُ مَلَكًا لَجَعَلْنَاهُ رَجُلًا وَلَلَبَسْنَا عَلَیْهِمْ مَا یَلْبِسُونَ ﴿۹﴾
و اگر او را فرشته قرار میدادیم حتماً وی را به صورت انسانی در میآوردیم باز( به پندار آنان) كار را بر آن ها مشتبه میساختیم همانطور كه آن ها كار را بر دیگران مشتبه میسازند!( ۹)
وَلَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِنْ قَبْلِكَ فَحَاقَ بِالَّذِینَ سَخِرُوا مِنْهُمْ مَا كَانُوا بِهِ یَسْتَهْزِئُونَ ﴿۱۰﴾
( با این حال نگران نباش) جمعی از پیامبران پیش از تو را به باد استهزا گرفتند ولی سرانجام آنچه را مسخره میكردند دامانشان را گرفت( و عذاب الهی بر آنها نازل شد).( ۱۰)
قُلْ سِیرُوا فِی الْأَرْضِ ثُمَّ انْظُرُوا كَیْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِینَ ﴿۱۱﴾
بگو روی زمین گردش كنید، سپس بنگرید سرانجام آن ها كه آیات الهی را تكذیب میكردند چه شد؟( ۱۱)
قُلْ لِمَنْ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ قُلْ لِلَّهِ كَتَبَ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ لَیَجْمَعَنَّكُمْ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ لَا رَیْبَ فِیهِ الَّذِینَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فَهُمْ لَا یُؤْمِنُونَ ﴿۱۲﴾
بگو از آن كیست آنچه در آسمانها و زمین است بگو برای خدا است، رحمت( و بخشش) را بر خود حتم كرده( و به همین دلیل) همه شما را بطور قطع در روز قیامت كه در آن شك و تردیدی نیست مجتمع خواهد كرد، تنها كسانی كه سرمایه های وجود خویش را از دست دادند و گرفتار خسران شدند ایمان نمیآورند.( ۱۲)
وَلَهُ مَا سَكَنَ فِی اللَّیْلِ وَالنَّهَارِ وَهُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ ﴿۱۳﴾
و برای او است آنچه در شب و روز قرار دارد و او شنوا و دانا است.( ۱۳)
قُلْ أَغَیْرَ اللَّهِ أَتَّخِذُ وَلِیًّا فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ یُطْعِمُ وَلَا یُطْعَمُ قُلْ إِنِّی أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ وَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُشْرِكِینَ ﴿۱۴﴾
بگو آیا غیر خدا را ولی خود انتخاب كنم در حالی كه او آفریننده آسمانها و زمین است و او است كه روزی میدهد و از كسی روزی نمیگیرد، بگو من مامورم كه نخستین مسلمان باشم و( خداوند به من دستور داده كه) از مشركان نباش.( ۱۴)
سوره انعام در جزء هفتم و هشتم جای داردقُلْ إِنِّی أَخَافُ إِنْ عَصَیْتُ رَبِّی عَذَابَ یَوْمٍ عَظِیمٍ ﴿۱۵﴾
بگو من( نیز) اگر نافرمانی پروردگارم كنم از عذاب آن روز بزرگ( رستاخیز) میترسم.( ۱۵)
مَنْ یُصْرَفْ عَنْهُ یَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمَهُ وَذَلِكَ الْفَوْزُ الْمُبِینُ ﴿۱۶﴾
آن كس كه مجازات الهی در آن روز به او نرسد خداوند او را مشمول رحمت خویش ساخته و این پیروزی آشكاری است( ۱۶)
وَإِنْ یَمْسَسْكَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلَا كَاشِفَ لَهُ إِلَّا هُوَ وَإِنْ یَمْسَسْكَ بِخَیْرٍ فَهُوَ عَلَى كُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ﴿۱۷﴾
اگر خداوند زیانی به تو برساند هیچكس جز او نمیتواند آنرا برطرف سازد و اگر خیری به تو رساند او بر همه چیز توانا است( و هر نیكی از قدرت او ساخته است)( ۱۷)
وَهُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ عِبَادِهِ وَهُوَ الْحَكِیمُ الْخَبِیرُ ﴿۱۸﴾
او است كه بر تمام بندگان خود قاهر و مسلط است و او است حكیم و آگاه.( ۱۸)
قُلْ أَیُّ شَیْءٍ أَكْبَرُ شَهَادَةً قُلِ اللَّهُ شَهِیدٌ بَیْنِی وَبَیْنَكُمْ وَأُوحِیَ إِلَیَّ هَذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَكُمْ بِهِ وَمَنْ بَلَغَ أَئِنَّكُمْ لَتَشْهَدُونَ أَنَّ مَعَ اللَّهِ آلِهَةً أُخْرَى قُلْ لَا أَشْهَدُ قُلْ إِنَّمَا هُوَ إِلَهٌ وَاحِدٌ وَإِنَّنِی بَرِیءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَ ﴿۱۹﴾
بگو بالاترین گواهی، گواهی كیست؟ بگو خداوند گواه میان من و شما است و( بهترین دلیل آن این است كه) این قرآن را بر من وحی كرده تا شما و تمام كسانی را كه این قرآن به آن ها میرسد انذار كنم( و از مخالفت فرمان خدا بترسانم) آیا براستی شما گواهی میدهید كه خدایان دیگری با خدا است ؟ بگو من هرگز چنین گواهی نمیدهم او است خداوند یگانه یكتا و من از آنچه برای او شریك قرار دادهاید بیزارم.( ۱۹)
الَّذِینَ آتَیْنَاهُمُ الْكِتَابَ یَعْرِفُونَهُ كَمَا یَعْرِفُونَ أَبْنَاءَهُمُ الَّذِینَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فَهُمْ لَا یُؤْمِنُونَ ﴿۲۰﴾
آنهائی كه كتاب آسمانی به آنان دادهایم بخوبی او را( پیامبر را) میشناسند همانگونه كه فرزندان خود را میشناسند، تنها كسانی كه سرمایه وجود خود را از دست داده اند ایمان نمیآورند.( ۲۰)
وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أَوْ كَذَّبَ بِآیَاتِهِ إِنَّهُ لَا یُفْلِحُ الظَّالِمُونَ ﴿۲۱﴾
چه كسی ستمكارتر از كسی است كه بر خدا دروغ بسته( و شریك برای او قائل شده است) یا آیات او را تكذیب نموده، مسلما ظالمان روی رستگاری نخواهند دید.( ۲۱)
وَیَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِیعًا ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِینَ أَشْرَكُوا أَیْنَ شُرَكَاؤُكُمُ الَّذِینَ كُنْتُمْ تَزْعُمُونَ ﴿۲۲﴾
آن روز كه همه آن ها را محشور میكنیم، به مشركان میگوئیم:معبودهایتان كه آن ها را شریك خدا میپنداشتید كجا هستند؟( و چرا به یاری شما نمیشتابند؟).( ۲۲)
ثُمَّ لَمْ تَكُنْ فِتْنَتُهُمْ إِلَّا أَنْ قَالُوا وَاللَّهِ رَبِّنَا مَا كُنَّا مُشْرِكِینَ ﴿۲۳﴾
سپس پاسخ و عذر آن ها چیزی جز این نیست كه میگویند به خداوندی كه پروردگار ما است سوگند كه ما مشرك نبودیم.( ۲۳)
انْظُرْ كَیْفَ كَذَبُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ وَضَلَّ عَنْهُمْ مَا كَانُوا یَفْتَرُونَ ﴿۲۴﴾
ببین چگونه به خودشان( نیز) دروغ میگویند و آنچه را به دروغ شریك خدا میپنداشتند از دست میدهند.( ۲۴)
وَمِنْهُمْ مَنْ یَسْتَمِعُ إِلَیْكَ وَجَعَلْنَا عَلَى قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَنْ یَفْقَهُوهُ وَفِی آذَانِهِمْ وَقْرًا وَإِنْ یَرَوْا كُلَّ آیَةٍ لَا یُؤْمِنُوا بِهَا حَتَّى إِذَا جَاءُوكَ یُجَادِلُونَكَ یَقُولُ الَّذِینَ كَفَرُوا إِنْ هَذَا إِلَّا أَسَاطِیرُ الْأَوَّلِینَ ﴿۲۵﴾
پاره ای از آنها به تو گوش فرا میدهند ولی بر دلهای آنان پرده ها افكنده ایم تا آنرا نفهمند و در گوش آن ها سنگینی قرار داده ایم و( آن ها بقدری لجوجند) كه اگر تمام نشانه های حق را ببینند ایمان نمیآورند، تا آن جا كه وقتی به سراغ تو میآیند با تو به پرخاشگری برمی خیزند و كافران میگویند اینها افسانه های پیشینیان است.( ۲۵)
وَهُمْ یَنْهَوْنَ عَنْهُ وَیَنْأَوْنَ عَنْهُ وَإِنْ یُهْلِكُونَ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ وَمَا یَشْعُرُونَ ﴿۲۶﴾
آن ها دیگران را از آن باز میدارند و خود نیز از آن دوری میكنند، آن ها جز خود را هلاك نمیكند ولی نمیفهمند.( ۲۶)
وَلَوْ تَرَى إِذْ وُقِفُوا عَلَى النَّارِ فَقَالُوا یَا لَیْتَنَا نُرَدُّ وَلَا نُكَذِّبَ بِآیَاتِ رَبِّنَا وَنَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ ﴿۲۷﴾
اگر( حال آن ها را) ببینی هنگامی كه در برابر آتش ایستاده اند كه میگویند ای كاش( بار دیگر به دنیا) باز میگشتیم و آیات پروردگارمان را تكذیب نمیكردیم و از مؤ منان میشدیم.( ۲۷)
بَلْ بَدَا لَهُمْ مَا كَانُوا یُخْفُونَ مِنْ قَبْلُ وَلَوْ رُدُّوا لَعَادُوا لِمَا نُهُوا عَنْهُ وَإِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ ﴿۲۸﴾
( آن ها در واقع پشیمان نیستند) بلكه اعمال و نیاتی را كه قبلا پنهان میكردند، دربرابر آن ها آشكار شده( و به وحشت فرو رفته اند) و اگر باز گردند به همان اعمالی كه نهی شده اند، باز میگردند و آن ها دروغ گویند.( ۲۸)
وَقَالُوا إِنْ هِیَ إِلَّا حَیَاتُنَا الدُّنْیَا وَمَا نَحْنُ بِمَبْعُوثِینَ ﴿۲۹﴾
آن ها گفتند:چیزی جز این زندگی دنیا نیست و ما هرگز برانگیخته نخواهیم شد.( ۲۹)
وَلَوْ تَرَى إِذْ وُقِفُوا عَلَى رَبِّهِمْ قَالَ أَلَیْسَ هَذَا بِالْحَقِّ قَالُوا بَلَى وَرَبِّنَا قَالَ فَذُوقُوا الْعَذَابَ بِمَا كُنْتُمْ تَكْفُرُونَ ﴿۳۰﴾
اگر آنها را به هنگامی كه در پیشگاه( دادگاه عدل) پروردگارشان ایستاده اند به بینی كه به آن ها گفته میشود آیا این حق نیست ؟ میگویند:آری قسم به پروردگار ما( حق است)، میگوید پس مجازات را بچشید دربرابر آنچه انكار میكردید!( ۳۰)
قَدْ خَسِرَ الَّذِینَ كَذَّبُوا بِلِقَاءِ اللَّهِ حَتَّى إِذَا جَاءَتْهُمُ السَّاعَةُ بَغْتَةً قَالُوا یَا حَسْرَتَنَا عَلَى مَا فَرَّطْنَا فِیهَا وَهُمْ یَحْمِلُونَ أَوْزَارَهُمْ عَلَى ظُهُورِهِمْ أَلَا سَاءَ مَا یَزِرُونَ ﴿۳۱﴾
آنها كه لقای پروردگار را انكار كردند مسلما زیان دیدند،( و این انكار ادامه مییابد) تا هنگامی كه ناگهان قیامت فرا میرسد میگویند:ای افسوس كه درباره آن كوتاهی كردیم، و آن ها( بار سنگین) گناهانشان را بر دوش میكشند، چه بد باری بر دوش خواهند داشت.( ۳۱)
وَمَا الْحَیَاةُ الدُّنْیَا إِلَّا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَلَلدَّارُ الْآخِرَةُ خَیْرٌ لِلَّذِینَ یَتَّقُونَ أَفَلَا تَعْقِلُونَ ﴿۳۲﴾
و زندگی دنیا چیزی جز بازی و سرگرمی نیست، و سرای آخرت برای آن ها كه پرهیزگارند بهتر است آیا نمیاندیشید.( ۳۲)
قَدْ نَعْلَمُ إِنَّهُ لَیَحْزُنُكَ الَّذِی یَقُولُونَ فَإِنَّهُمْ لَا یُكَذِّبُونَكَ وَلَكِنَّ الظَّالِمِینَ بِآیَاتِ اللَّهِ یَجْحَدُونَ ﴿۳۳﴾
میدانیم كه گفتار آن ها تو را غمگین میكند ولی( غم مخور و بدان) آن ها تو را تكذیب نمیكنند بلكه ظالمان آیات خدا را انكار مینمایند!( ۳۳)
وَلَقَدْ كُذِّبَتْ رُسُلٌ مِنْ قَبْلِكَ فَصَبَرُوا عَلَى مَا كُذِّبُوا وَأُوذُوا حَتَّى أَتَاهُمْ نَصْرُنَا وَلَا مُبَدِّلَ لِكَلِمَاتِ اللَّهِ وَلَقَدْ جَاءَكَ مِنْ نَبَإِ الْمُرْسَلِینَ ﴿۳۴﴾
پیامبرانی پیش از تو نیز تكذیب شدند و دربرابر تكذیبها صبر و استقامت كردند، و( در این راه) آزار دیدند تا هنگامی كه یاری ما به آن ها رسید( تو نیز چنین باش، و این یكی از سنتهای الهی است) و هیچ چیز نمیتواند سنن خدا را تغییر دهد و اخبار پیامبران به تو رسیده( ۳۴)
وَإِنْ كَانَ كَبُرَ عَلَیْكَ إِعْرَاضُهُمْ فَإِنِ اسْتَطَعْتَ أَنْ تَبْتَغِیَ نَفَقًا فِی الْأَرْضِ أَوْ سُلَّمًا فِی السَّمَاءِ فَتَأْتِیَهُمْ بِآیَةٍ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَجَمَعَهُمْ عَلَى الْهُدَى فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الْجَاهِلِینَ ﴿۳۵﴾
و اگر اعراض آن ها بر تو سنگین است چنانچه بتوانی نقبی در زمین بزن یا نردبانی به آسمان بگذار( و اعماق زمین و آسمانها را جست و جو كن) تا آیه( و نشانه دیگری) برای آن ها بیاوری( ولی بدان این لجوجان ایمان نمیآورند) اما اگر خدا بخواهد آنها را( اجبارا) بر هدایت جمع خواهد كرد( اما هدایت اجباری چه سود دارد؟) پس هرگز از جاهلان نباش.( ۳۵)
إِنَّمَا یَسْتَجِیبُ الَّذِینَ یَسْمَعُونَ وَالْمَوْتَى یَبْعَثُهُمُ اللَّهُ ثُمَّ إِلَیْهِ یُرْجَعُونَ ﴿۳۶﴾
تنها كسانی اجابت( دعوت تو) میكنند كه گوش شنوا دارند، اما مردگان( و آن ها كه روح انسانی را از دست داده اند ایمان نمیآورند و) خدا آن ها را( در قیامت) مبعوث میكند سپس بسوی او باز میگردند( ۳۶)
وَقَالُوا لَوْلَا نُزِّلَ عَلَیْهِ آیَةٌ مِنْ رَبِّهِ قُلْ إِنَّ اللَّهَ قَادِرٌ عَلَى أَنْ یُنَزِّلَ آیَةً وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا یَعْلَمُونَ ﴿۳۷﴾
و گفتند چرا نشانه( و معجزه ای) از طرف پروردگارش بر او نازل نمیگردد، بگو خداوند قادر است كه نشانه ای نازل كند، ولی بیشتر آنها نمیدانند.( ۳۷)
وَمَا مِنْ دَابَّةٍ فِی الْأَرْضِ وَلَا طَائِرٍ یَطِیرُ بِجَنَاحَیْهِ إِلَّا أُمَمٌ أَمْثَالُكُمْ مَا فَرَّطْنَا فِی الْكِتَابِ مِنْ شَیْءٍ ثُمَّ إِلَى رَبِّهِمْ یُحْشَرُونَ ﴿۳۸﴾
هیچ جنبنده ای در زمین و هیچ پرنده ای كه با دو بال خود پرواز میكند نیست، مگر اینكه امت هائی همانند شما هستند، ما هیچ چیز را در این كتاب فروگذار نكردیم، سپس همگی به سوی پروردگارشان محشور میگردند.( ۳۸)
وَالَّذِینَ كَذَّبُوا بِآیَاتِنَا صُمٌّ وَبُكْمٌ فِی الظُّلُمَاتِ مَنْ یَشَإِ اللَّهُ یُضْلِلْهُ وَمَنْ یَشَأْ یَجْعَلْهُ عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ ﴿۳۹﴾
آنها كه آیات ما را تكذیب كردند كر و لال در تاریكی ها قرار دارند، هر كس را خدا بخواهد( و مستحق باشد) گمراه میكند و هر كس را بخواهد( و شایسته بیند) بر راه راست قرار خواهد داد.( ۳۹)
قُلْ أَرَأَیْتَكُمْ إِنْ أَتَاكُمْ عَذَابُ اللَّهِ أَوْ أَتَتْكُمُ السَّاعَةُ أَغَیْرَ اللَّهِ تَدْعُونَ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِینَ ﴿۴۰﴾
بگو آیا هیچ فكر كرده اید اگر عذاب پروردگار به سراغ شما آید یا رستاخیز بر پا شود آیا غیر خدا را( برای حل مشكلات خود) میخوانید، اگر راست میگوئید؟!( ۴۰)
بَلْ إِیَّاهُ تَدْعُونَ فَیَكْشِفُ مَا تَدْعُونَ إِلَیْهِ إِنْ شَاءَ وَتَنْسَوْنَ مَا تُشْرِكُونَ ﴿۴۱﴾
( نه) بلكه تنها او را میخوانید و او اگر بخواهد مشكلی را كه بخاطر آن او را خوانده اید بر طرف میسازد و آنچه را( امروز) شریك( خدا) قرار میدهید( آنروز) فراموش میكنید.( ۴۱)
وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا إِلَى أُمَمٍ مِنْ قَبْلِكَ فَأَخَذْنَاهُمْ بِالْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ لَعَلَّهُمْ یَتَضَرَّعُونَ ﴿۴۲﴾
ما به امتهائی كه پیش از تو بودند( پیامبرانی فرستادیم و هنگامی كه به مخالفت آن ها برخاستند) آن ها را به شدت و رنج و ناراحتی مواجه ساختیم شاید( بیدار شوند و دربرابر حق) تسلیم گردند.( ۴۲)
فَلَوْلَا إِذْ جَاءَهُمْ بَأْسُنَا تَضَرَّعُوا وَلَكِنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَزَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطَانُ مَا كَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿۴۳﴾
چرا آن ها هنگامی كه مجازات ما به آنان رسید( خضوع نكردند و) تسلیم نشدند، ولی دلهای آنها قساوت پیدا كرد و شیطان هر كاری را كه میكردند در نظرشان زینت داد.( ۴۳)
فَلَمَّا نَسُوا مَا ذُكِّرُوا بِهِ فَتَحْنَا عَلَیْهِمْ أَبْوَابَ كُلِّ شَیْءٍ حَتَّى إِذَا فَرِحُوا بِمَا أُوتُوا أَخَذْنَاهُمْ بَغْتَةً فَإِذَا هُمْ مُبْلِسُونَ ﴿۴۴﴾
هنگامی كه( اندرزها سودی نبخشید و) آنچه به آن ها یادآوری شده بود فراموش كردند درهای همه چیز( از نعمتها) را به روی آنها گشودیم تا( كاملا) خوشحال شدند( و دل به آنها بستند) ناگهان آنها را گرفتیم( و سخت مجازات كردیم) در این هنگام همه مایوس شدند( و درهای امید به روی آن ها بسته شد!)( ۴۴)
فَقُطِعَ دَابِرُ الْقَوْمِ الَّذِینَ ظَلَمُوا وَالْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ ﴿۴۵﴾
و( به این ترتیب) دنباله( زندگی) جمعیتی كه ستم كرده بودند قطع شد و ستایش مخصوص خداوند پروردگار جهانیان است( ۴۵)
قُلْ أَرَأَیْتُمْ إِنْ أَخَذَ اللَّهُ سَمْعَكُمْ وَأَبْصَارَكُمْ وَخَتَمَ عَلَى قُلُوبِكُمْ مَنْ إِلَهٌ غَیْرُ اللَّهِ یَأْتِیكُمْ بِهِ انْظُرْ كَیْفَ نُصَرِّفُ الْآیَاتِ ثُمَّ هُمْ یَصْدِفُونَ ﴿۴۶﴾
بگو آیا فكر كرده اید اگر خداوند گوش و چشمهای شما را بگیرد و بر دلهای شما مهر نهد( كه چیزی را نفهمید) چه كسی جز خدا است كه آن ها را به شما بدهد؟ ببین چگونه آیات را برای آن ها به گونه های مختلف شرح میدهیم سپس آنها روی میگردانند!( ۴۶)
قُلْ أَرَأَیْتَكُمْ إِنْ أَتَاكُمْ عَذَابُ اللَّهِ بَغْتَةً أَوْ جَهْرَةً هَلْ یُهْلَكُ إِلَّا الْقَوْمُ الظَّالِمُونَ ﴿۴۷﴾
بگو فكر كرده اید اگر عذاب خدا ناگهانی( و پنهانی) یا آشكارا به سراغ شما بیاید آیا جز جمعیت ستمكار هلاك میشوند؟( ۴۷)
وَمَا نُرْسِلُ الْمُرْسَلِینَ إِلَّا مُبَشِّرِینَ وَمُنْذِرِینَ فَمَنْ آمَنَ وَأَصْلَحَ فَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُونَ ﴿۴۸﴾
ما پیامبران را جز برای بشارت و بیم نمیفرستیم آن ها كه ایمان آورند و( خویشتن را) اصلاح كنند نه ترسی دارند و نه غمگین میشوند.( ۴۸)
وَالَّذِینَ كَذَّبُوا بِآیَاتِنَا یَمَسُّهُمُ الْعَذَابُ بِمَا كَانُوا یَفْسُقُونَ ﴿۴۹﴾
و آنها كه آیات ما را تكذیب كردند عذاب( پروردگار) به خاطر نافرمانیها به آنان میرسد.( ۴۹)
قُلْ لَا أَقُولُ لَكُمْ عِنْدِی خَزَائِنُ اللَّهِ وَلَا أَعْلَمُ الْغَیْبَ وَلَا أَقُولُ لَكُمْ إِنِّی مَلَكٌ إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا مَا یُوحَى إِلَیَّ قُلْ هَلْ یَسْتَوِی الْأَعْمَى وَالْبَصِیرُ أَفَلَا تَتَفَكَّرُونَ ﴿۵۰﴾
بگو من نمیگویم خزائن خدا نزد من است و من آگاه از غیب نیستم( جز آنچه خدا به من بیاموزد) و به شما نمیگویم من فرشته ام، من تنها از آنچه به من وحی میشود پیروی میكنم، بگو آیا نابینا و بینا مساویند؟ چرا فكر نمیكنید؟!( ۵۰)
هدف اصلی در سوره انعام بیان اصول یگانه‌پرستی و مبارزه با بت‌پرستی بوده استوَأَنْذِرْ بِهِ الَّذِینَ یَخَافُونَ أَنْ یُحْشَرُوا إِلَى رَبِّهِمْ لَیْسَ لَهُمْ مِنْ دُونِهِ وَلِیٌّ وَلَا شَفِیعٌ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ ﴿۵۱﴾
و به وسیله این[ قرآن] كسانى را كه بیم دارند كه به سوى پروردگارشان محشور شوند هشدار ده[ چرا] كه غیر او براى آنها یار و شفیعى نیست باشد كه پروا كنند( ۵۱)
وَلَا تَطْرُدِ الَّذِینَ یَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِیِّ یُرِیدُونَ وَجْهَهُ مَا عَلَیْكَ مِنْ حِسَابِهِمْ مِنْ شَیْءٍ وَمَا مِنْ حِسَابِكَ عَلَیْهِمْ مِنْ شَیْءٍ فَتَطْرُدَهُمْ فَتَكُونَ مِنَ الظَّالِمِینَ ﴿۵۲﴾
و كسانى را كه پروردگار خود را بامدادان و شامگاهان مى خوانند در حالى كه خشنودى او را مى خواهند مران از حساب آنان چیزى بر عهده تو نیست و از حساب تو[ نیز] چیزى بر عهده آنان نیست تا ایشان را برانى و از ستمكاران باشى( ۵۲)
وَكَذَلِكَ فَتَنَّا بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لِیَقُولُوا أَهَؤُلَاءِ مَنَّ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنْ بَیْنِنَا أَلَیْسَ اللَّهُ بِأَعْلَمَ بِالشَّاكِرِینَ ﴿۵۳﴾
و بدین گونه ما برخى از آنان را به برخى دیگر آزمودیم تا بگویند آیا اینانند كه از میان ما خدا بر ایشان منت نهاده است آیا خدا به[ حال] سپاسگزاران داناتر نیست( ۵۳)
وَإِذَا جَاءَكَ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِآیَاتِنَا فَقُلْ سَلَامٌ عَلَیْكُمْ كَتَبَ رَبُّكُمْ عَلَى نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ أَنَّهُ مَنْ عَمِلَ مِنْكُمْ سُوءًا بِجَهَالَةٍ ثُمَّ تَابَ مِنْ بَعْدِهِ وَأَصْلَحَ فَأَنَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ ﴿۵۴﴾
و چون كسانى كه به آیات ما ایمان دارند نزد تو آیند بگو درود بر شما پروردگارتان رحمت را بر خود مقرر كرده كه هر كس از شما به نادانى كار بدى كند و آنگاه به توبه و صلاح آید پس وى آمرزنده مهربان است( ۵۴)
وَكَذَلِكَ نُفَصِّلُ الْآیَاتِ وَلِتَسْتَبِینَ سَبِیلُ الْمُجْرِمِینَ ﴿۵۵﴾
و این گونه آیات[ خود] را به روشنى بیان مى كنیم تا راه و رسم گناهكاران روشن شود( ۵۵)
قُلْ إِنِّی نُهِیتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذِینَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ قُلْ لَا أَتَّبِعُ أَهْوَاءَكُمْ قَدْ ضَلَلْتُ إِذًا وَمَا أَنَا مِنَ الْمُهْتَدِینَ ﴿۵۶﴾
بگو من نهى شده ام كه كسانى را كه شما غیر از خدا مى خوانید بپرستم بگو من از هوسهاى شما پیروى نمى كنم و گر نه گمراه شوم و از راهیافتگان نباشم( ۵۶)
قُلْ إِنِّی عَلَى بَیِّنَةٍ مِنْ رَبِّی وَكَذَّبْتُمْ بِهِ مَا عِنْدِی مَا تَسْتَعْجِلُونَ بِهِ إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ یَقُصُّ الْحَقَّ وَهُوَ خَیْرُ الْفَاصِلِینَ ﴿۵۷﴾
بگو من از جانب پروردگارم دلیل آشكارى[ همراه] دارم و[ لى] شما آن را دروغ پنداشتید[ و] آنچه را به شتاب خواستار آنید در اختیار من نیست فرمان جز به دست خدا نیست كه حق را بیان مى كند و او بهترین داوران است( ۵۷)
قُلْ لَوْ أَنَّ عِنْدِی مَا تَسْتَعْجِلُونَ بِهِ لَقُضِیَ الْأَمْرُ بَیْنِی وَبَیْنَكُمْ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِالظَّالِمِینَ ﴿۵۸﴾
بگو اگر آنچه را با شتاب خواستار آنید نزد من بود قطعا میان من و شما كار به انجام رسیده بود و خدا به[ حال] ستمكاران داناتر است( ۵۸)
وَعِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَیْبِ لَا یَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ وَیَعْلَمُ مَا فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلَّا یَعْلَمُهَا وَلَا حَبَّةٍ فِی ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَلَا رَطْبٍ وَلَا یَابِسٍ إِلَّا فِی كِتَابٍ مُبِینٍ ﴿۵۹﴾
و كلیدهاى غیب تنها نزد اوست جز او[ كسى] آن را نمى داند و آنچه در خشكى و دریاست مى داند و هیچ برگى فرو نمى افتد مگر[ اینكه] آن را مى داند و هیچ دانه اى در تاریكیهاى زمین و هیچ تر و خشكى نیست مگر اینكه در كتابى روشن[ ثبت] است( ۵۹)
وَهُوَ الَّذِی یَتَوَفَّاكُمْ بِاللَّیْلِ وَیَعْلَمُ مَا جَرَحْتُمْ بِالنَّهَارِ ثُمَّ یَبْعَثُكُمْ فِیهِ لِیُقْضَى أَجَلٌ مُسَمًّى ثُمَّ إِلَیْهِ مَرْجِعُكُمْ ثُمَّ یُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿۶۰﴾
و اوست كسى كه شبانگاه روح شما را[ به هنگام خواب] مى گیرد و آنچه را در روز به دست آورده اید مى داند سپس شما را در آن بیدار مى كند تا هنگامى معین به سر آید آنگاه بازگشت شما به سوى اوست سپس شما را به آنچه انجام مى داده اید آگاه خواهد كرد( ۶۰)
وَهُوَ الْقَاهِرُ فَوْقَ عِبَادِهِ وَیُرْسِلُ عَلَیْكُمْ حَفَظَةً حَتَّى إِذَا جَاءَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ تَوَفَّتْهُ رُسُلُنَا وَهُمْ لَا یُفَرِّطُونَ ﴿۶۱﴾
و اوست كه بر بندگانش قاهر[ و غالب] است و نگهبانانى بر شما مى فرستد تا هنگامى كه یكى از شما را مرگ فرا رسد فرشتگان ما جانش بستانند در حالى كه كوتاهى نمى كنند( ۶۱)
ثُمَّ رُدُّوا إِلَى اللَّهِ مَوْلَاهُمُ الْحَقِّ أَلَا لَهُ الْحُكْمُ وَهُوَ أَسْرَعُ الْحَاسِبِینَ ﴿۶۲﴾
آنگاه به سوى خداوند مولاى بحقشان برگردانیده شوند آگاه باشید كه داورى از آن اوست و او سریعترین حسابرسان است( ۶۲)
قُلْ مَنْ یُنَجِّیكُمْ مِنْ ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ تَدْعُونَهُ تَضَرُّعًا وَخُفْیَةً لَئِنْ أَنْجَانَا مِنْ هَذِهِ لَنَكُونَنَّ مِنَ الشَّاكِرِینَ ﴿۶۳﴾
بگو چه كسى شما را از تاریكیهاى خشكى و دریا مى رهاند در حالى كه او را به زارى و در نهان مى خوانید كه اگر ما را از این[ مهلكه] برهاند البته از سپاسگزاران خواهیم بود( ۶۳)
قُلِ اللَّهُ یُنَجِّیكُمْ مِنْهَا وَمِنْ كُلِّ كَرْبٍ ثُمَّ أَنْتُمْ تُشْرِكُونَ ﴿۶۴﴾
بگو خداست كه شما را از آن[ تاریكیها] و از هر اندوهى مى رهاند باز شما شرك مى ورزید( ۶۴)
قُلْ هُوَ الْقَادِرُ عَلَى أَنْ یَبْعَثَ عَلَیْكُمْ عَذَابًا مِنْ فَوْقِكُمْ أَوْ مِنْ تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ یَلْبِسَكُمْ شِیَعًا وَیُذِیقَ بَعْضَكُمْ بَأْسَ بَعْضٍ انْظُرْ كَیْفَ نُصَرِّفُ الْآیَاتِ لَعَلَّهُمْ یَفْقَهُونَ ﴿۶۵﴾
بگو او تواناست كه از بالاى سرتان یا از زیر پاهایتان عذابى بر شما بفرستد یا شما را گروه گروه به هم اندازد[ و دچار تفرقه سازد] و عذاب بعضى از شما را به بعضى[ دیگر] بچشاند بنگر چگونه آیات[ خود] را گوناگون بیان مى كنیم باشد كه آنان بفهمند( ۶۵)
وَكَذَّبَ بِهِ قَوْمُكَ وَهُوَ الْحَقُّ قُلْ لَسْتُ عَلَیْكُمْ بِوَكِیلٍ ﴿۶۶﴾
و قوم تو آن[= قرآن] را دروغ شمردند در حالى كه آن بر حق است بگو من بر شما نگهبان نیستم( ۶۶)
لِكُلِّ نَبَإٍ مُسْتَقَرٌّ وَسَوْفَ تَعْلَمُونَ ﴿۶۷﴾
براى هر خبرى هنگام[ وقوع] است و به زودى خواهید دانست( ۶۷)
وَإِذَا رَأَیْتَ الَّذِینَ یَخُوضُونَ فِی آیَاتِنَا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتَّى یَخُوضُوا فِی حَدِیثٍ غَیْرِهِ وَإِمَّا یُنْسِیَنَّكَ الشَّیْطَانُ فَلَا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّكْرَى مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ ﴿۶۸﴾
و چون ببینى كسانى[ به قصد تخطئه] در آیات ما فرو مى روند از ایشان روى برتاب تا در سخنى غیر از آن درآیند و اگر شیطان تو را[ در این باره ] به فراموشى انداخت پس از توجه[ دیگر] با قوم ستمكار منشین( ۶۸)
وَمَا عَلَى الَّذِینَ یَتَّقُونَ مِنْ حِسَابِهِمْ مِنْ شَیْءٍ وَلَكِنْ ذِكْرَى لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ ﴿۶۹﴾
و چیزى از حساب آنان[= ستمكاران] بر عهده كسانى كه پروا[ ى خدا] دارند نیست لیكن تذكر دادن[ لازم] است باشد كه[ از استهزا] پرهیز كنند( ۶۹)
وَذَرِ الَّذِینَ اتَّخَذُوا دِینَهُمْ لَعِبًا وَلَهْوًا وَغَرَّتْهُمُ الْحَیَاةُ الدُّنْیَا وَذَكِّرْ بِهِ أَنْ تُبْسَلَ نَفْسٌ بِمَا كَسَبَتْ لَیْسَ لَهَا مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلِیٌّ وَلَا شَفِیعٌ وَإِنْ تَعْدِلْ كُلَّ عَدْلٍ لَا یُؤْخَذْ مِنْهَا أُولَئِكَ الَّذِینَ أُبْسِلُوا بِمَا كَسَبُوا لَهُمْ شَرَابٌ مِنْ حَمِیمٍ وَعَذَابٌ أَلِیمٌ بِمَا كَانُوا یَكْفُرُونَ ﴿۷۰﴾
و كسانى را كه دین خود را به بازى و سرگرمى گرفتند و زندگى دنیا آنان را فریفته است رها كن و[ مردم را] به وسیله این[ قرآن] اندرز ده مبادا كسى به[ كیفر] آنچه كسب كرده به هلاكت افتد در حالى كه براى او در برابر خدا یارى و شفاعتگرى نباشد و اگر[ براى رهایى خود] هر گونه فدیه اى دهد از او پذیرفته نگردد اینانند كه به[ سزاى] آنچه كسب كرده اند به هلاكت افتاده اند و به[ كیفر] آنكه كفر مى ورزیدند شرابى از آب جوشان و عذابى پر درد خواهند داشت( ۷۰)
قُلْ أَنَدْعُو مِنْ دُونِ اللَّهِ مَا لَا یَنْفَعُنَا وَلَا یَضُرُّنَا وَنُرَدُّ عَلَى أَعْقَابِنَا بَعْدَ إِذْ هَدَانَا اللَّهُ كَالَّذِی اسْتَهْوَتْهُ الشَّیَاطِینُ فِی الْأَرْضِ حَیْرَانَ لَهُ أَصْحَابٌ یَدْعُونَهُ إِلَى الْهُدَى ائْتِنَا قُلْ إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الْهُدَى وَأُمِرْنَا لِنُسْلِمَ لِرَبِّ الْعَالَمِینَ ﴿۷۱﴾
بگو آیا به جاى خدا چیزى را بخوانیم كه نه سودى به ما مى رساند و نه زیانى و آیا پس از اینكه خدا ما را هدایت كرده از عقیده خود بازگردیم مانند كسى كه شیطانها او را در بیابان از راه به در برده اند و حیران[ بر جاى مانده] است براى او یارانى است كه وى را به سوى هدایت مى خوانند كه به سوى ما بیا بگو هدایت خداست كه هدایت[ واقعى] است و دستور یافته ایم كه تسلیم پروردگار جهانیان باشیم( ۷۱)
وَأَنْ أَقِیمُوا الصَّلَاةَ وَاتَّقُوهُ وَهُوَ الَّذِی إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ ﴿۷۲﴾
و اینكه نماز برپا دارید و از او بترسید و هم اوست كه نزد وى محشور خواهید گردید( ۷۲)
وَهُوَ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَیَوْمَ یَقُولُ كُنْ فَیَكُونُ قَوْلُهُ الْحَقُّ وَلَهُ الْمُلْكُ یَوْمَ یُنْفَخُ فِی الصُّورِ عَالِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ وَهُوَ الْحَكِیمُ الْخَبِیرُ ﴿۷۳﴾
و او كسى است كه آسمانها و زمین را به حق آفرید و هر گاه كه مى گوید باش بى درنگ موجود شود سخنش راست است و روزى كه در صور دمیده شود فرمانروایى از آن اوست داننده غیب و شهود است و اوست حكیم آگاه( ۷۳)
وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِیمُ لِأَبِیهِ آزَرَ أَتَتَّخِذُ أَصْنَامًا آلِهَةً إِنِّی أَرَاكَ وَقَوْمَكَ فِی ضَلَالٍ مُبِینٍ ﴿۷۴﴾
و[ یاد كن] هنگامى را كه ابراهیم به پدر خود آزر گفت آیا بتان را خدایان[ خود] مى گیرى من همانا تو و قوم تو را در گمراهى آشكارى مى بینم( ۷۴)
وَكَذَلِكَ نُرِی إِبْرَاهِیمَ مَلَكُوتَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلِیَكُونَ مِنَ الْمُوقِنِینَ ﴿۷۵﴾
و این گونه ملكوت آسمانها و زمین را به ابراهیم نمایاندیم تا از جمله یقین كنندگان باشد( ۷۵)
فَلَمَّا جَنَّ عَلَیْهِ اللَّیْلُ رَأَى كَوْكَبًا قَالَ هَذَا رَبِّی فَلَمَّا أَفَلَ قَالَ لَا أُحِبُّ الْآفِلِینَ ﴿۷۶﴾
پس چون شب بر او پرده افكند ستاره اى دید گفت این پروردگار من است و آنگاه چون غروب كرد گفت غروب كنندگان را دوست ندارم( ۷۶)
فَلَمَّا رَأَى الْقَمَرَ بَازِغًا قَالَ هَذَا رَبِّی فَلَمَّا أَفَلَ قَالَ لَئِنْ لَمْ یَهْدِنِی رَبِّی لَأَكُونَنَّ مِنَ الْقَوْمِ الضَّالِّینَ ﴿۷۷﴾
و چون ماه را در حال طلوع دید گفت این پروردگار من است آنگاه چون ناپدید شد گفت اگر پروردگارم مرا هدایت نكرده بود قطعا از گروه گمراهان بودم( ۷۷)
فَلَمَّا رَأَى الشَّمْسَ بَازِغَةً قَالَ هَذَا رَبِّی هَذَا أَكْبَرُ فَلَمَّا أَفَلَتْ قَالَ یَا قَوْمِ إِنِّی بَرِیءٌ مِمَّا تُشْرِكُونَ ﴿۷۸﴾
پس چون خورشید را برآمده دید گفت این پروردگار من است این بزرگتر است و هنگامى كه افول كرد گفت اى قوم من من از آنچه[ براى خدا] شریك مى سازید بیزارم( ۷۸)
إِنِّی وَجَّهْتُ وَجْهِیَ لِلَّذِی فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ حَنِیفًا وَمَا أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِینَ ﴿۷۹﴾
من از روى اخلاص پاكدلانه روى خود را به سوى كسى گردانیدم كه آسمانها و زمین را پدید آورده است و من از مشركان نیستم( ۷۹)
وَحَاجَّهُ قَوْمُهُ قَالَ أَتُحَاجُّونِّی فِی اللَّهِ وَقَدْ هَدَانِ وَلَا أَخَافُ مَا تُشْرِكُونَ بِهِ إِلَّا أَنْ یَشَاءَ رَبِّی شَیْئًا وَسِعَ رَبِّی كُلَّ شَیْءٍ عِلْمًا أَفَلَا تَتَذَكَّرُونَ ﴿۸۰﴾
و قومش با او به ستیزه پرداختند گفت آیا با من در باره خدا محاجه مى كنید و حال آنكه او مرا راهنمایى كرده است و من از آنچه شریك او مى سازید بیمى ندارم مگر آنكه پروردگارم چیزى بخواهد علم پروردگارم به هر چیزى احاطه یافته است پس آیا متذكر نمى شوید( ۸۰)
وَكَیْفَ أَخَافُ مَا أَشْرَكْتُمْ وَلَا تَخَافُونَ أَنَّكُمْ أَشْرَكْتُمْ بِاللَّهِ مَا لَمْ یُنَزِّلْ بِهِ عَلَیْكُمْ سُلْطَانًا فَأَیُّ الْفَرِیقَیْنِ أَحَقُّ بِالْأَمْنِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿۸۱﴾
و چگونه از آنچه شریك[ خدا] مى گردانید بترسم با آنكه شما خود از اینكه چیزى را شریك خدا ساخته اید كه[ خدا] دلیلى در باره آن بر شما نازل نكرده است نمى هراسید پس اگر میدانید كدام یك از[ ما] دو دسته به ایمنى سزاوارتر است( ۸۱)
الَّذِینَ آمَنُوا وَلَمْ یَلْبِسُوا إِیمَانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولَئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَهُمْ مُهْتَدُونَ ﴿۸۲﴾
كسانى كه ایمان آورده و ایمان خود را به شرك نیالوده اند آنان راست ایمنى و ایشان راهیافتگانند( ۸۲)
وَتِلْكَ حُجَّتُنَا آتَیْنَاهَا إِبْرَاهِیمَ عَلَى قَوْمِهِ نَرْفَعُ دَرَجَاتٍ مَنْ نَشَاءُ إِنَّ رَبَّكَ حَكِیمٌ عَلِیمٌ ﴿۸۳﴾
و آن حجت ما بود كه به ابراهیم در برابر قومش دادیم درجات هر كس را كه بخواهیم فرا مى بریم زیرا پروردگار تو حكیم داناست( ۸۳)
وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَیَعْقُوبَ كُلًّا هَدَیْنَا وَنُوحًا هَدَیْنَا مِنْ قَبْلُ وَمِنْ ذُرِّیَّتِهِ دَاوُودَ وَسُلَیْمَانَ وَأَیُّوبَ وَیُوسُفَ وَمُوسَى وَهَارُونَ وَكَذَلِكَ نَجْزِی الْمُحْسِنِینَ ﴿۸۴﴾
و به او اسحاق و یعقوب را بخشیدیم و همه را به راه راست درآوردیم و نوح را از پیش راه نمودیم و از نسل او داوود و سلیمان و ایوب و یوسف و موسى و هارون را[ هدایت كردیم] و این گونه نیكوكاران را پاداش مى دهیم( ۸۴)
وَزَكَرِیَّا وَیَحْیَى وَعِیسَى وَإِلْیَاسَ كُلٌّ مِنَ الصَّالِحِینَ ﴿۸۵﴾
و زكریا و یحیى و عیسى و الیاس را كه همه از شایستگان بودند( ۸۵)
وَإِسْمَاعِیلَ وَالْیَسَعَ وَیُونُسَ وَلُوطًا وَكُلًّا فَضَّلْنَا عَلَى الْعَالَمِینَ ﴿۸۶﴾
و اسماعیل و یسع و یونس و لوط كه جملگى را بر جهانیان برترى دادیم( ۸۶)
وَمِنْ آبَائِهِمْ وَذُرِّیَّاتِهِمْ وَإِخْوَانِهِمْ وَاجْتَبَیْنَاهُمْ وَهَدَیْنَاهُمْ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ ﴿۸۷﴾
و از پدران و فرزندان و برادرانشان برخى را[ بر جهانیان برترى دادیم] و آنان را برگزیدیم و به راه راست راهنمایى كردیم( ۸۷)
ذَلِكَ هُدَى اللَّهِ یَهْدِی بِهِ مَنْ یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَلَوْ أَشْرَكُوا لَحَبِطَ عَنْهُمْ مَا كَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿۸۸﴾
این هدایت خداست كه هر كس از بندگانش را بخواهد بدان هدایت مى كند و اگر آنان شرك ورزیده بودند قطعا آن چه انجام مى دادند از دستشان مى رفت( ۸۸)
أُولَئِكَ الَّذِینَ آتَیْنَاهُمُ الْكِتَابَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ فَإِنْ یَكْفُرْ بِهَا هَؤُلَاءِ فَقَدْ وَكَّلْنَا بِهَا قَوْمًا لَیْسُوا بِهَا بِكَافِرِینَ ﴿۸۹﴾
آنان كسانى بودند كه كتاب و داورى و نبوت بدیشان دادیم و اگر اینان[= مشركان] بدان كفر ورزند بى گمان گروهى[ دیگر] را بر آن گماریم كه بدان كافر نباشند( ۸۹)
أُولَئِكَ الَّذِینَ هَدَى اللَّهُ فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهْ قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرَى لِلْعَالَمِینَ ﴿۹۰﴾
اینان كسانى هستند كه خدا هدایتشان كرده است پس به هدایت آنان اقتدا كن بگو من از شما هیچ مزدى بر این[ رسالت] نمىطلبم این[ قرآن] جز تذكرى براى جهانیان نیست( ۹۰)
وَمَا قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ إِذْ قَالُوا مَا أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَى بَشَرٍ مِنْ شَیْءٍ قُلْ مَنْ أَنْزَلَ الْكِتَابَ الَّذِی جَاءَ بِهِ مُوسَى نُورًا وَهُدًى لِلنَّاسِ تَجْعَلُونَهُ قَرَاطِیسَ تُبْدُونَهَا وَتُخْفُونَ كَثِیرًا وَعُلِّمْتُمْ مَا لَمْ تَعْلَمُوا أَنْتُمْ وَلَا آبَاؤُكُمْ قُلِ اللَّهُ ثُمَّ ذَرْهُمْ فِی خَوْضِهِمْ یَلْعَبُونَ ﴿۹۱﴾
و آنگاه كه[ یهودیان] گفتند خدا چیزى بر بشرى نازل نكرده بزرگى خدا را چنانكه باید نشناختند بگو چه كسى آن كتابى را كه موسى آورده است نازل كرده[ همان كتابى كه] براى مردم روشنایى و رهنمود است[ و] آن را به صورت طومارها درمى آورید[ آنچه را] از آن[ مى خواهید] آشكار و بسیارى را پنهان مى كنید در صورتى كه چیزى كه نه شما مى دانستید و نه پدرانتان[ به وسیله آن] به شما آموخته شد بگو خدا[ همه را فرستاده] آنگاه بگذار تا در ژرفاى[ باطل] خود به بازى[ سرگرم] شوند( ۹۱)
وَهَذَا كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ مُبَارَكٌ مُصَدِّقُ الَّذِی بَیْنَ یَدَیْهِ وَلِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُرَى وَمَنْ حَوْلَهَا وَالَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ یُؤْمِنُونَ بِهِ وَهُمْ عَلَى صَلَاتِهِمْ یُحَافِظُونَ ﴿۹۲﴾
و این خجسته كتابى است كه ما آن را فرو فرستادیم[ و] كتابهایى را كه پیش از آن آمده تصدیق مى كند و براى اینكه[ مردم] امالقرى[= مكه] و كسانى را كه پیرامون آنند هشدار دهى و كسانى كه به آخرت ایمان مى آورند به آن[ قرآن نیز] ایمان مى آورند و آنان بر نمازهاى خود مراقبت مى كنند( ۹۲)
وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أَوْ قَالَ أُوحِیَ إِلَیَّ وَلَمْ یُوحَ إِلَیْهِ شَیْءٌ وَمَنْ قَالَ سَأُنْزِلُ مِثْلَ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ وَلَوْ تَرَى إِذِ الظَّالِمُونَ فِی غَمَرَاتِ الْمَوْتِ وَالْمَلَائِكَةُ بَاسِطُو أَیْدِیهِمْ أَخْرِجُوا أَنْفُسَكُمُ الْیَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذَابَ الْهُونِ بِمَا كُنْتُمْ تَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ غَیْرَ الْحَقِّ وَكُنْتُمْ عَنْ آیَاتِهِ تَسْتَكْبِرُونَ ﴿۹۳﴾
و كیست ستمكارتر از آن كس كه بر خدا دروغ مى بندد یا مى گوید به من وحى شده در حالى كه چیزى به او وحى نشده باشد و آن كس كه مى گوید به زودى نظیر آنچه را خدا نازل كرده است نازل مى كنم و كاش ستمكاران را در گردابهاى مرگ مى دیدى كه فرشتگان[ به سوى آنان] دستهایشان را گشوده اند[ و نهیب مى زنند] جانهایتان را بیرون دهید امروز به[ سزاى] آنچه بناحق بر خدا دروغ مى بستید و در برابر آیات او تكبر میکردید به عذاب خواركننده كیفر مى یابید( ۹۳)
وَلَقَدْ جِئْتُمُونَا فُرَادَى كَمَا خَلَقْنَاكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَتَرَكْتُمْ مَا خَوَّلْنَاكُمْ وَرَاءَ ظُهُورِكُمْ وَمَا نَرَى مَعَكُمْ شُفَعَاءَكُمُ الَّذِینَ زَعَمْتُمْ أَنَّهُمْ فِیكُمْ شُرَكَاءُ لَقَدْ تَقَطَّعَ بَیْنَكُمْ وَضَلَّ عَنْكُمْ مَا كُنْتُمْ تَزْعُمُونَ ﴿۹۴﴾
و همان گونه كه شما را نخستین بار آفریدیم[ اكنون نیز] تنها به سوى ما آمده اید و آنچه را به شما عطا كرده بودیم پشت سر خود نهاده اید و شفیعانى را كه در[ كار] خودتان شریكان[ خدا] مى پنداشتید با شما نمى بینیم به یقین پیوند میان شما بریده شده و آنچه را كه مى پنداشتید از دست شما رفته است( ۹۴)
إِنَّ اللَّهَ فَالِقُ الْحَبِّ وَالنَّوَى یُخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَمُخْرِجُ الْمَیِّتِ مِنَ الْحَیِّ ذَلِكُمُ اللَّهُ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ ﴿۹۵﴾
خدا شكافنده دانه و هسته است زنده را از مرده و مرده را از زنده بیرون مى آورد چنین ست خداى شما پس چگونه[ از حق] منحرف مى شوید( ۹۵)
فَالِقُ الْإِصْبَاحِ وَجَعَلَ اللَّیْلَ سَكَنًا وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ حُسْبَانًا ذَلِكَ تَقْدِیرُ الْعَزِیزِ الْعَلِیمِ ﴿۹۶﴾
[ هموست كه] شكافنده صبح است و شب را براى آرامش و خورشید و ماه را وسیله حساب قرار داده این اندازه گیرى آن تواناى داناست( ۹۶)
وَهُوَ الَّذِی جَعَلَ لَكُمُ النُّجُومَ لِتَهْتَدُوا بِهَا فِی ظُلُمَاتِ الْبَرِّ وَالْبَحْرِ قَدْ فَصَّلْنَا الْآیَاتِ لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ ﴿۹۷﴾
و اوست كسى كه ستارگان را براى شما قرار داده تا به وسیله آنها در تاریكیهاى خشكى و دریا راه یابید به یقین ما دلایل[ خود] را براى گروهى كه مى دانند به روشنى بیان كرده ایم( ۹۷)
وَهُوَ الَّذِی أَنْشَأَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ فَمُسْتَقَرٌّ وَمُسْتَوْدَعٌ قَدْ فَصَّلْنَا الْآیَاتِ لِقَوْمٍ یَفْقَهُونَ ﴿۹۸﴾
و او همان كسى است كه شما را از یك تن پدید آورد پس[ براى شما] قرارگاه و محل امانتى[ مقرر كرد] بى تردید ما آیات[ خود] را براى مردمى كه مى فهمند به روشنى بیان كرده ایم( ۹۸)
وَهُوَ الَّذِی أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ نَبَاتَ كُلِّ شَیْءٍ فَأَخْرَجْنَا مِنْهُ خَضِرًا نُخْرِجُ مِنْهُ حَبًّا مُتَرَاكِبًا وَمِنَ النَّخْلِ مِنْ طَلْعِهَا قِنْوَانٌ دَانِیَةٌ وَجَنَّاتٍ مِنْ أَعْنَابٍ وَالزَّیْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُشْتَبِهًا وَغَیْرَ مُتَشَابِهٍ انْظُرُوا إِلَى ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَیَنْعِهِ إِنَّ فِی ذَلِكُمْ لَآیَاتٍ لِقَوْمٍ یُؤْمِنُونَ ﴿۹۹﴾
و اوست كسى كه از آسمان آبى فرود آورد پس به وسیله آن از هر گونه گیاه برآوردیم و از آن[ گیاه] جوانه سبزى خارج ساختیم كه از آن دانه هاى متراكمى برمى آوریم و از شكوفه رخت خرما خوشه هایى است نزدیك به هم و[ نیز] باغهایى از انگور و زیتون و انار همانند و غیر همانند خارج نمودیم به میوه آن چون ثمر دهد و به[ طرز] رسیدنش بنگرید قطعا در اینها براى مردمى كه ایمان مى آورند نشانه هاست( ۹۹)
وَجَعَلُوا لِلَّهِ شُرَكَاءَ الْجِنَّ وَخَلَقَهُمْ وَخَرَقُوا لَهُ بَنِینَ وَبَنَاتٍ بِغَیْرِ عِلْمٍ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا یَصِفُونَ ﴿۱۰۰﴾
و براى خدا شریكانى از جن قرار دادند با اینكه خدا آنها را خلق كرده است و براى او بى هیچ دانشى پسران و دخترانى تراشیدند او پاك و برتر است از آنچه وصف مى كنند( ۱۰۰)
بَدِیعُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَنَّى یَكُونُ لَهُ وَلَدٌ وَلَمْ تَكُنْ لَهُ صَاحِبَةٌ وَخَلَقَ كُلَّ شَیْءٍ وَهُوَ بِكُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ ﴿۱۰۱﴾
پدیدآورنده آسمانها و زمین است چگونه او را فرزندى باشد در صورتى كه براى او همسرى نبوده و هر چیزى را آفریده و اوست كه به هر چیزى داناست( ۱۰۱)
ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ خَالِقُ كُلِّ شَیْءٍ فَاعْبُدُوهُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَیْءٍ وَكِیلٌ ﴿۱۰۲﴾
این است خدا پروردگار شما هیچ معبودى جز او نیست آفریننده هر چیزى است پس او را بپرستید و او بر هر چیزى نگهبان است( ۱۰۲)
لَا تُدْرِكُهُ الْأَبْصَارُ وَهُوَ یُدْرِكُ الْأَبْصَارَ وَهُوَ اللَّطِیفُ الْخَبِیرُ ﴿۱۰۳﴾
چشمها او را درنمى یابند و اوست كه دیدگان را درمى یابد و او لطیف آگاه است( ۱۰۳)
قَدْ جَاءَكُمْ بَصَائِرُ مِنْ رَبِّكُمْ فَمَنْ أَبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ وَمَنْ عَمِیَ فَعَلَیْهَا وَمَا أَنَا عَلَیْكُمْ بِحَفِیظٍ ﴿۱۰۴﴾
به راستى رهنمودهایى از جانب پروردگارتان براى شما آمده است پس هر كه به دیده بصیرت بنگرد به سود خود او و هر كس از سر بصیرت ننگرد به زیان خود اوست و من بر شما نگهبان نیستم( ۱۰۴)
وَكَذَلِكَ نُصَرِّفُ الْآیَاتِ وَلِیَقُولُوا دَرَسْتَ وَلِنُبَیِّنَهُ لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ ﴿۱۰۵﴾
و این گونه آیات[ خود] را گوناگون بیان مى كنیم تا مبادا بگویند تو درس خوانده اى و تا اینكه آن را براى گروهى كه مى دانند روشن سازیم( ۱۰۵)
اتَّبِعْ مَا أُوحِیَ إِلَیْكَ مِنْ رَبِّكَ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَأَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكِینَ ﴿۱۰۶﴾
از آنچه از پروردگارت به تو وحى شده پیروى كن هیچ معبودى جز او نیست و از مشركان روى بگردان( ۱۰۶)
وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا أَشْرَكُوا وَمَا جَعَلْنَاكَ عَلَیْهِمْ حَفِیظًا وَمَا أَنْتَ عَلَیْهِمْ بِوَكِیلٍ ﴿۱۰۷﴾
و اگر خدا مى خواست آنان شرك نمى آوردند و ما تو را بر ایشان نگهبان نكرده ایم و تو وكیل آنان نیستى( ۱۰۷)
وَلَا تَسُبُّوا الَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ فَیَسُبُّوا اللَّهَ عَدْوًا بِغَیْرِ عِلْمٍ كَذَلِكَ زَیَّنَّا لِكُلِّ أُمَّةٍ عَمَلَهُمْ ثُمَّ إِلَى رَبِّهِمْ مَرْجِعُهُمْ فَیُنَبِّئُهُمْ بِمَا كَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿۱۰۸﴾
و آنهایى را كه جز خدا مى خوانند دشنام مدهید كه آنان از روى دشمنى[ و] به نادانى خدا را دشنام خواهند داد این گونه براى هر امتى كردارشان را آراستیم آنگاه بازگشت آنان به سوى پروردگارشان خواهد بود و ایشان را از آنچه انجام مى دادند آگاه خواهد ساخت( ۱۰۸)
وَأَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَیْمَانِهِمْ لَئِنْ جَاءَتْهُمْ آیَةٌ لَیُؤْمِنُنَّ بِهَا قُلْ إِنَّمَا الْآیَاتُ عِنْدَ اللَّهِ وَمَا یُشْعِرُكُمْ أَنَّهَا إِذَا جَاءَتْ لَا یُؤْمِنُونَ ﴿۱۰۹﴾
و با سخت ترین سوگندهایشان به خدا سوگند خوردند كه اگر معجزه اى براى آنان بیاید حتما بدان مى گروند بگو معجزات تنها در اختیار خداست و شما چه میدانید كه اگر[ معجزه هم] بیاید باز ایمان نمى آورند( ۱۰۹)
وَنُقَلِّبُ أَفْئِدَتَهُمْ وَأَبْصَارَهُمْ كَمَا لَمْ یُؤْمِنُوا بِهِ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَنَذَرُهُمْ فِی طُغْیَانِهِمْ یَعْمَهُونَ ﴿۱۱۰﴾
و دلها و دیدگانشان را برمى گردانیم[ در نتیجه به آیات ما ایمان نمى آورند] چنانكه نخستین بار به آن ایمان نیاوردند و آنان را رها مى كنیم تا در طغیانشان سرگردان بمانند( ۱۱۰)
وَلَوْ أَنَّنَا نَزَّلْنَا إِلَیْهِمُ الْمَلَائِكَةَ وَكَلَّمَهُمُ الْمَوْتَى وَحَشَرْنَا عَلَیْهِمْ كُلَّ شَیْءٍ قُبُلًا مَا كَانُوا لِیُؤْمِنُوا إِلَّا أَنْ یَشَاءَ اللَّهُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ یَجْهَلُونَ ﴿۱۱۱﴾
و اگر ما فرشتگان را به سوى آنان مى فرستادیم و اگر مردگان با آنان به سخن مى آمدند و هر چیزى را دسته دسته در برابر آنان گرد مى آوردیم باز هم ایمان نمى آوردند جز اینكه خدا بخواهد ولى بیشترشان نادانى مى كنند( ۱۱۱)
وَكَذَلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نَبِیٍّ عَدُوًّا شَیَاطِینَ الْإِنْسِ وَالْجِنِّ یُوحِی بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُورًا وَلَوْ شَاءَ رَبُّكَ مَا فَعَلُوهُ فَذَرْهُمْ وَمَا یَفْتَرُونَ ﴿۱۱۲﴾
و بدین گونه براى هر پیامبرى دشمنى از شیطانهاى انس و جن برگماشتیم بعضى از آنها به بعضى براى فریب[ یكدیگر] سخنان آراسته القا مى كنند و اگر پروردگار تو مى خواست چنین نمیکردند پس آنان را با آنچه به دروغ مى سازند واگذار( ۱۱۲)
وَلِتَصْغَى إِلَیْهِ أَفْئِدَةُ الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ وَلِیَرْضَوْهُ وَلِیَقْتَرِفُوا مَا هُمْ مُقْتَرِفُونَ ﴿۱۱۳﴾
و[ چنین مقرر شده است] تا دلهاى كسانى كه به آخرت ایمان نمى آورند به آن[ سخن باطل] بگراید و آن را بپسندد و تا اینكه آنچه را باید به دست بیاورند به دست آورند( ۱۱۳)
أَفَغَیْرَ اللَّهِ أَبْتَغِی حَكَمًا وَهُوَ الَّذِی أَنْزَلَ إِلَیْكُمُ الْكِتَابَ مُفَصَّلًا وَالَّذِینَ آتَیْنَاهُمُ الْكِتَابَ یَعْلَمُونَ أَنَّهُ مُنَزَّلٌ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِینَ ﴿۱۱۴﴾
پس آیا داورى جز خدا جویم با اینكه اوست كه این كتاب را به تفصیل به سوى شما نازل كرده است و كسانى كه كتاب[ آسمانى] بدیشان داده ایم مى دانند كه آن از جانب پروردگارت به حق فرو فرستاده شده است پس تو از تردیدكنندگان مباش( ۱۱۴)
وَتَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ صِدْقًا وَعَدْلًا لَا مُبَدِّلَ لِكَلِمَاتِهِ وَهُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ ﴿۱۱۵﴾
و سخن پروردگارت به راستى و داد سرانجام گرفته است و هیچ تغییردهنده اى براى كلمات او نیست و او شنواى داناست( ۱۱۵)
وَإِنْ تُطِعْ أَكْثَرَ مَنْ فِی الْأَرْضِ یُضِلُّوكَ عَنْ سَبِیلِ اللَّهِ إِنْ یَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلَّا یَخْرُصُونَ ﴿۱۱۶﴾
و اگر از بیشتر كسانى كه در[ این سر] زمین مى باشند پیروى كنى تو را از راه خدا گمراه مى كنند آنان جز از گمان[ خود] پیروى نمى كنند و جز به حدس و تخمین نمى پردازند( ۱۱۶)
إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ مَنْ یَضِلُّ عَنْ سَبِیلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِینَ ﴿۱۱۷﴾
بارى پروردگار تو به[ حال] كسى كه از راه او منحرف مى شود داناتر است و او به[ حال] راهیافتگان[ نیز] داناتر است( ۱۱۷)
فَكُلُوا مِمَّا ذُكِرَ اسْمُ اللَّهِ عَلَیْهِ إِنْ كُنْتُمْ بِآیَاتِهِ مُؤْمِنِینَ ﴿۱۱۸﴾
پس اگر به آیات او ایمان دارید از آنچه نام خدا بر آن برده شده است بخورید( ۱۱۸)
وَمَا لَكُمْ أَلَّا تَأْكُلُوا مِمَّا ذُكِرَ اسْمُ اللَّهِ عَلَیْهِ وَقَدْ فَصَّلَ لَكُمْ مَا حَرَّمَ عَلَیْكُمْ إِلَّا مَا اضْطُرِرْتُمْ إِلَیْهِ وَإِنَّ كَثِیرًا لَیُضِلُّونَ بِأَهْوَائِهِمْ بِغَیْرِ عِلْمٍ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُعْتَدِینَ ﴿۱۱۹﴾
و شما را چه شده است كه از آنچه نام خدا بر آن برده شده است نمى خورید با اینكه[ خدا] آنچه را بر شما حرام كرده جز آنچه بدان ناچار شده اید براى شما به تفصیل بیان نموده است و به راستى بسیارى[ از مردم دیگران را] از روى نادانى با هوسهاى خود گمراه مى كنند آرى پروردگار تو به[ حال] تجاوزكاران داناتر است( ۱۱۹)
وَذَرُوا ظَاهِرَ الْإِثْمِ وَبَاطِنَهُ إِنَّ الَّذِینَ یَكْسِبُونَ الْإِثْمَ سَیُجْزَوْنَ بِمَا كَانُوا یَقْتَرِفُونَ ﴿۱۲۰﴾
و گناه آشكار و پنهان را رها كنید زیرا كسانى كه مرتكب گناه مى شوند به زودى در برابر آنچه به دست مى آوردند كیفر خواهند یافت( ۱۲۰)
وَلَا تَأْكُلُوا مِمَّا لَمْ یُذْكَرِ اسْمُ اللَّهِ عَلَیْهِ وَإِنَّهُ لَفِسْقٌ وَإِنَّ الشَّیَاطِینَ لَیُوحُونَ إِلَى أَوْلِیَائِهِمْ لِیُجَادِلُوكُمْ وَإِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّكُمْ لَمُشْرِكُونَ ﴿۱۲۱﴾
و از آنچه نام خدا بر آن برده نشده است مخورید چرا كه آن قطعا نافرمانى است و در خفا شیطانها به دوستان خود وسوسه مى كنند تا با شما ستیزه نمایند و اگر اطاعتشان كنید قطعا شما هم مشركید( ۱۲۱)
أَوَمَنْ كَانَ مَیْتًا فَأَحْیَیْنَاهُ وَجَعَلْنَا لَهُ نُورًا یَمْشِی بِهِ فِی النَّاسِ كَمَنْ مَثَلُهُ فِی الظُّلُمَاتِ لَیْسَ بِخَارِجٍ مِنْهَا كَذَلِكَ زُیِّنَ لِلْكَافِرِینَ مَا كَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿۱۲۲﴾
آیا كسى كه مرده[ دل] بود و زنده اش گردانیدیم و براى او نورى پدید آوردیم تا در پرتو آن در میان مردم راه برود چون كسى است كه گویى گرفتار در تاریكیهاست و از آن بیرون آمدنى نیست این گونه براى كافران آنچه انجام مى دادند زینت داده شده است( ۱۲۲)
وَكَذَلِكَ جَعَلْنَا فِی كُلِّ قَرْیَةٍ أَكَابِرَ مُجْرِمِیهَا لِیَمْكُرُوا فِیهَا وَمَا یَمْكُرُونَ إِلَّا بِأَنْفُسِهِمْ وَمَا یَشْعُرُونَ ﴿۱۲۳﴾
و بدین گونه در هر شهرى گناهكاران بزرگش را مى گماریم تا در آن به نیرنگ پردازند و[ لى] آنان جز به خودشان نیرنگ نمى زنند و درك نمى كنند( ۱۲۳)
وَإِذَا جَاءَتْهُمْ آیَةٌ قَالُوا لَنْ نُؤْمِنَ حَتَّى نُؤْتَى مِثْلَ مَا أُوتِیَ رُسُلُ اللَّهِ اللَّهُ أَعْلَمُ حَیْثُ یَجْعَلُ رِسَالَتَهُ سَیُصِیبُ الَّذِینَ أَجْرَمُوا صَغَارٌ عِنْدَ اللَّهِ وَعَذَابٌ شَدِیدٌ بِمَا كَانُوا یَمْكُرُونَ ﴿۱۲۴﴾
و چون آیتى برایشان بیاید مى گویند هرگز ایمان نمى آوریم تا اینكه نظیر آنچه به فرستادگان خدا داده شده است به ما[ نیز] داده شود خدا بهتر مى داند رسالتش را كجا قرار دهد به زودى كسانى را كه مرتكب گناه شدند به[ سزاى] آنكه نیرنگ میکردند در پیشگاه خدا خوارى و شكنجه اى سخت خواهد رسید( ۱۲۴)
فَمَنْ یُرِدِ اللَّهُ أَنْ یَهْدِیَهُ یَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ وَمَنْ یُرِدْ أَنْ یُضِلَّهُ یَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَیِّقًا حَرَجًا كَأَنَّمَا یَصَّعَّدُ فِی السَّمَاءِ كَذَلِكَ یَجْعَلُ اللَّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ ﴿۱۲۵﴾
پس كسى را كه خدا بخواهد هدایت نماید دلش را به پذیرش اسلام مى گشاید و هر كه را بخواهد گمراه كند دلش را سخت تنگ مى گرداند چنانكه گویى به زحمت در آسمان بالا مى رود این گونه خدا پلیدى را بر كسانى كه ایمان نمى آورند قرار مى دهد( ۱۲۵)
وَهَذَا صِرَاطُ رَبِّكَ مُسْتَقِیمًا قَدْ فَصَّلْنَا الْآیَاتِ لِقَوْمٍ یَذَّكَّرُونَ ﴿۱۲۶﴾
و راه راست پروردگارت همین است ما آیات[ خود] را براى گروهى كه پند مى گیرند به روشنى بیان نموده ایم( ۱۲۶)
لَهُمْ دَارُ السَّلَامِ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَهُوَ وَلِیُّهُمْ بِمَا كَانُوا یَعْمَلُونَ ﴿۱۲۷﴾
براى آنان نزد پروردگارشان سراى عافیت است و به[ پاداش] آنچه انجام مى دادند او یارشان خواهد بود( ۱۲۷)
وَیَوْمَ یَحْشُرُهُمْ جَمِیعًا یَا مَعْشَرَ الْجِنِّ قَدِ اسْتَكْثَرْتُمْ مِنَ الْإِنْسِ وَقَالَ أَوْلِیَاؤُهُمْ مِنَ الْإِنْسِ رَبَّنَا اسْتَمْتَعَ بَعْضُنَا بِبَعْضٍ وَبَلَغْنَا أَجَلَنَا الَّذِی أَجَّلْتَ لَنَا قَالَ النَّارُ مَثْوَاكُمْ خَالِدِینَ فِیهَا إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ إِنَّ رَبَّكَ حَكِیمٌ عَلِیمٌ ﴿۱۲۸﴾
و[ یاد كن] روزى را كه همه آنان را گرد مى آورد[ و مى فرماید] اى گروه جنیان از آدمیان[ پیروان] فراوان یافتید و هواخواهان آنها از[ نوع] انسان مى گویند پروردگارا برخى از ما از برخى دیگر بهره بردارى كرد و به پایانى كه براى ما معین كردى رسیدیم[ خدا] مى فرماید جایگاه شما آتش است در آن ماندگار خواهید بود مگر آنچه را خدا بخواهد[ كه خود تخفیف دهد] آرى پروردگار تو حكیم داناست( ۱۲۸)
وَكَذَلِكَ نُوَلِّی بَعْضَ الظَّالِمِینَ بَعْضًا بِمَا كَانُوا یَكْسِبُونَ ﴿۱۲۹﴾
و این گونه برخى از ستمكاران را به[ كیفر] آنچه به دست مى آوردند سرپرست برخى دیگر مى گردانیم( ۱۲۹)
یَا مَعْشَرَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ أَلَمْ یَأْتِكُمْ رُسُلٌ مِنْكُمْ یَقُصُّونَ عَلَیْكُمْ آیَاتِی وَیُنْذِرُونَكُمْ لِقَاءَ یَوْمِكُمْ هَذَا قَالُوا شَهِدْنَا عَلَى أَنْفُسِنَا وَغَرَّتْهُمُ الْحَیَاةُ الدُّنْیَا وَشَهِدُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ أَنَّهُمْ كَانُوا كَافِرِینَ ﴿۱۳۰﴾
اى گروه جن و انس آیا از میان شما فرستادگانى براى شما نیامدند كه آیات مرا بر شما بخوانند و از دیدار این روزتان به شما هشدار دهند گفتند ما به زیان خود گواهى دهیم[ كه آرى آمدند] و زندگى دنیا فریبشان داد و بر ضد خود گواهى دادند كه آنان كافر بوده اند( ۱۳۰)
ذَلِكَ أَنْ لَمْ یَكُنْ رَبُّكَ مُهْلِكَ الْقُرَى بِظُلْمٍ وَأَهْلُهَا غَافِلُونَ ﴿۱۳۱﴾
این[ اتمام حجت] بدان سبب است كه پروردگار تو هیچ گاه شهرها را به ستم نابوده نكرده در حالى كه مردم آن غافل باشند( ۱۳۱)
وَلِكُلٍّ دَرَجَاتٌ مِمَّا عَمِلُوا وَمَا رَبُّكَ بِغَافِلٍ عَمَّا یَعْمَلُونَ ﴿۱۳۲﴾
و براى هر یك[ از این دو گروه] از آنچه انجام داده اند[ در جزا] مراتبى خواهد بود و پروردگارت از آنچه مى كنند غافل نیست( ۱۳۲)
وَرَبُّكَ الْغَنِیُّ ذُو الرَّحْمَةِ إِنْ یَشَأْ یُذْهِبْكُمْ وَیَسْتَخْلِفْ مِنْ بَعْدِكُمْ مَا یَشَاءُ كَمَا أَنْشَأَكُمْ مِنْ ذُرِّیَّةِ قَوْمٍ آخَرِینَ ﴿۱۳۳﴾
و پروردگار تو بى نیاز و رحمتگر است اگر بخواهد شما را مى برد و پس از شما هر كه را بخواهد جانشین[ شما] مى كند همچنانكه شما را از نسل گروهى دیگر پدید آورده است( ۱۳۳)
إِنَّ مَا تُوعَدُونَ لَآتٍ وَمَا أَنْتُمْ بِمُعْجِزِینَ ﴿۱۳۴﴾
قطعا آنچه به شما وعده داده مى شود آمدنى است و شما درمانده كنندگان[ خدا] نیستید( ۱۳۴)
قُلْ یَا قَوْمِ اعْمَلُوا عَلَى مَكَانَتِكُمْ إِنِّی عَامِلٌ فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ مَنْ تَكُونُ لَهُ عَاقِبَةُ الدَّارِ إِنَّهُ لَا یُفْلِحُ الظَّالِمُونَ ﴿۱۳۵﴾
بگو اى قوم من هر چه مقدور شما هست انجام دهید من[ هم] انجام مى دهم به زودى خواهید دانست كه فرجام[ نیكوى] آن سراى از آن كیست آرى ستمكاران رستگار نمى شوند( ۱۳۵)
وَجَعَلُوا لِلَّهِ مِمَّا ذَرَأَ مِنَ الْحَرْثِ وَالْأَنْعَامِ نَصِیبًا فَقَالُوا هَذَا لِلَّهِ بِزَعْمِهِمْ وَهَذَا لِشُرَكَائِنَا فَمَا كَانَ لِشُرَكَائِهِمْ فَلَا یَصِلُ إِلَى اللَّهِ وَمَا كَانَ لِلَّهِ فَهُوَ یَصِلُ إِلَى شُرَكَائِهِمْ سَاءَ مَا یَحْكُمُونَ ﴿۱۳۶﴾
و[ مشركان] براى خدا از آنچه از كشت و دامها كه آفریده است سهمى گذاشتند و به پندار خودشان گفتند این ویژه خداست و این ویژه بتان ما پس آنچه خاص بتانشان بود به خدا نمى رسید و[ لى] آنچه خاص خدا بود به بتانشان مى رسید چه بد داورى مى كنند( ۱۳۶)
وَكَذَلِكَ زَیَّنَ لِكَثِیرٍ مِنَ الْمُشْرِكِینَ قَتْلَ أَوْلَادِهِمْ شُرَكَاؤُهُمْ لِیُرْدُوهُمْ وَلِیَلْبِسُوا عَلَیْهِمْ دِینَهُمْ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا فَعَلُوهُ فَذَرْهُمْ وَمَا یَفْتَرُونَ ﴿۱۳۷﴾
و این گونه براى بسیارى از مشركان بتانشان كشتن فرزندانشان را آراستند تا هلاكشان كنند و دینشان را بر آنان مشتبه سازند و اگر خدا مى خواست چنین نمیکردند پس ایشان را با آنچه به دروغ مى سازند رها كن( ۱۳۷)
وَقَالُوا هَذِهِ أَنْعَامٌ وَحَرْثٌ حِجْرٌ لَا یَطْعَمُهَا إِلَّا مَنْ نَشَاءُ بِزَعْمِهِمْ وَأَنْعَامٌ حُرِّمَتْ ظُهُورُهَا وَأَنْعَامٌ لَا یَذْكُرُونَ اسْمَ اللَّهِ عَلَیْهَا افْتِرَاءً عَلَیْهِ سَیَجْزِیهِمْ بِمَا كَانُوا یَفْتَرُونَ ﴿۱۳۸﴾
و به زعم خودشان گفتند اینها دامها و كشتزار[ هاى] ممنوع است كه جز كسى كه ما بخواهیم نباید از آن بخورد و دامهایى است كه[ سوار شدن بر] پشت آنها حرام شده است و دامهایى[ داشتند] كه[ هنگام ذبح] نام خدا را بر آن[ ها] نمى بردند به صرف افترا بر[ خدا] به زودى[ خدا] آنان را به خاطر آنچه افترا مى بستند جزا مى دهد( ۱۳۸)
وَقَالُوا مَا فِی بُطُونِ هَذِهِ الْأَنْعَامِ خَالِصَةٌ لِذُكُورِنَا وَمُحَرَّمٌ عَلَى أَزْوَاجِنَا وَإِنْ یَكُنْ مَیْتَةً فَهُمْ فِیهِ شُرَكَاءُ سَیَجْزِیهِمْ وَصْفَهُمْ إِنَّهُ حَكِیمٌ عَلِیمٌ ﴿۱۳۹﴾
و گفتند آنچه در شكم این دامهاست اختصاص به مردان ما دارد و بر همسران ما حرام شده است و اگر[ آن جنین] مرده باشد همه آنان[ از زن و مرد] در آن شریكند به زودى[ خدا] توصیف آنان را سزا خواهد داد زیرا او حكیم داناست( ۱۳۹)
قَدْ خَسِرَ الَّذِینَ قَتَلُوا أَوْلَادَهُمْ سَفَهًا بِغَیْرِ عِلْمٍ وَحَرَّمُوا مَا رَزَقَهُمُ اللَّهُ افْتِرَاءً عَلَى اللَّهِ قَدْ ضَلُّوا وَمَا كَانُوا مُهْتَدِینَ ﴿۱۴۰﴾
كسانى كه از روى بى خردى و نادانى فرزندان خود را كشته اند و آنچه را خدا روزیشان كرده بود از راه افترا به خدا حرام شمرده اند سخت زیان كردند آنان به راستى گمراه شده و هدایت نیافته اند( ۱۴۰)
وَهُوَ الَّذِی أَنْشَأَ جَنَّاتٍ مَعْرُوشَاتٍ وَغَیْرَ مَعْرُوشَاتٍ وَالنَّخْلَ وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُكُلُهُ وَالزَّیْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُتَشَابِهًا وَغَیْرَ مُتَشَابِهٍ كُلُوا مِنْ ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَآتُوا حَقَّهُ یَوْمَ حَصَادِهِ وَلَا تُسْرِفُوا إِنَّهُ لَا یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ ﴿۱۴۱﴾
و اوست كسى كه باغهایى با داربست و بدون داربست و خرمابن و كشتزار با میوه هاى گوناگون آن و زیتون و انار شبیه به یكدیگر و غیر شبیه پدید آورد از میوه آن چون ثمر داد بخورید و حق[ بینوایان از] آن را روز بهره بردارى از آن بدهید و[ لى] زیاده روى مكنید كه او اسرافكاران را دوست ندارد( ۱۴۱)
وَمِنَ الْأَنْعَامِ حَمُولَةً وَفَرْشًا كُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ ﴿۱۴۲﴾
و[ نیز] از دامها حیوانات باركش و حیوانات كرك و پشمدهنده را[ پدید آورد] از آنچه خدا روزیتان كرده است بخورید و از پى گامهاى شیطان مروید كه او براى شما دشمنى آشكار است( ۱۴۲)
ثَمَانِیَةَ أَزْوَاجٍ مِنَ الضَّأْنِ اثْنَیْنِ وَمِنَ الْمَعْزِ اثْنَیْنِ قُلْ آلذَّكَرَیْنِ حَرَّمَ أَمِ الْأُنْثَیَیْنِ أَمَّا اشْتَمَلَتْ عَلَیْهِ أَرْحَامُ الْأُنْثَیَیْنِ نَبِّئُونِی بِعِلْمٍ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِینَ ﴿۱۴۳﴾
هشت فرد[ آفرید و بر شما حلال كرد] از گوسفند دو تا و از بز دو تا بگو آیا[ خدا] نرها[ ى آنها] را حرام كرده یا ماده را یا آنچه را كه رحم آن دو ماده در بر گرفته است اگر راست مى گویید از روى علم به من خبر دهید( ۱۴۳)
وَمِنَ الْإِبِلِ اثْنَیْنِ وَمِنَ الْبَقَرِ اثْنَیْنِ قُلْ آلذَّكَرَیْنِ حَرَّمَ أَمِ الْأُنْثَیَیْنِ أَمَّا اشْتَمَلَتْ عَلَیْهِ أَرْحَامُ الْأُنْثَیَیْنِ أَمْ كُنْتُمْ شُهَدَاءَ إِذْ وَصَّاكُمُ اللَّهُ بِهَذَا فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِبًا لِیُضِلَّ النَّاسَ بِغَیْرِ عِلْمٍ إِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ ﴿۱۴۴﴾
و از شتر دو و از گاو دو بگو آیا[ خدا] نرها[ ى آنها] را حرام كرده یا ماده ها را یا آنچه را كه رحم آن دو ماده در بر گرفته است آیا وقتى خداوند شما را به این[ تحریم] سفارش كرد حاضر بودید پس كیست ستمكارتر از آنكس كه بر خدا دروغ بندد تا از روى نادانى مردم را گمراه كند آرى خدا گروه ستمكاران را راهنمایى نمى كند( ۱۴۴)
قُلْ لَا أَجِدُ فِی مَا أُوحِیَ إِلَیَّ مُحَرَّمًا عَلَى طَاعِمٍ یَطْعَمُهُ إِلَّا أَنْ یَكُونَ مَیْتَةً أَوْ دَمًا مَسْفُوحًا أَوْ لَحْمَ خِنْزِیرٍ فَإِنَّهُ رِجْسٌ أَوْ فِسْقًا أُهِلَّ لِغَیْرِ اللَّهِ بِهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَیْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَإِنَّ رَبَّكَ غَفُورٌ رَحِیمٌ ﴿۱۴۵﴾
بگو در آنچه به من وحى شده است بر خورنده اى كه آن را مى خورد هیچ حرامى نمى یابم مگر آنكه مردار یا خون ریخته یا گوشت خوك باشد كه اینها همه پلیدند یا[ قربانیى كه] از روى نافرمانى[ به هنگام ذبح] نام غیر خدا بر آن برده شده باشد پس كسى كه بدون سركشى و زیاده خواهى[ به خوردن آنها] ناچار گردد قطعا پروردگار تو آمرزنده مهربان است( ۱۴۵)
وَعَلَى الَّذِینَ هَادُوا حَرَّمْنَا كُلَّ ذِی ظُفُرٍ وَمِنَ الْبَقَرِ وَالْغَنَمِ حَرَّمْنَا عَلَیْهِمْ شُحُومَهُمَا إِلَّا مَا حَمَلَتْ ظُهُورُهُمَا أَوِ الْحَوَایَا أَوْ مَا اخْتَلَطَ بِعَظْمٍ ذَلِكَ جَزَیْنَاهُمْ بِبَغْیِهِمْ وَإِنَّا لَصَادِقُونَ ﴿۱۴۶﴾
و بر یهودیان هر[ حیوان] چنگالدارى را حرام كردیم و از گاو و گوسفند پیه آن دو را بر آنان حرام كردیم به استثناى پیه هایى كه بر پشت آن دو یا بر روده هاست یا آنچه با استخوان درآمیخته است این[ تحریم] را به سزاى ستم كردنشان به آنان كیفر دادیم و ما البته راستگوییم( ۱۴۶)
فَإِنْ كَذَّبُوكَ فَقُلْ رَبُّكُمْ ذُو رَحْمَةٍ وَاسِعَةٍ وَلَا یُرَدُّ بَأْسُهُ عَنِ الْقَوْمِ الْمُجْرِمِینَ ﴿۱۴۷﴾
[ اى پیامبر] پس اگر تو را تكذیب كردند بگو پروردگار شما داراى رحمتى گسترده است و[ با این حال] عذاب او از گروه مجرمان بازگردانده نخواهد شد( ۱۴۷)
سَیَقُولُ الَّذِینَ أَشْرَكُوا لَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا أَشْرَكْنَا وَلَا آبَاؤُنَا وَلَا حَرَّمْنَا مِنْ شَیْءٍ كَذَلِكَ كَذَّبَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ حَتَّى ذَاقُوا بَأْسَنَا قُلْ هَلْ عِنْدَكُمْ مِنْ عِلْمٍ فَتُخْرِجُوهُ لَنَا إِنْ تَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنْ أَنْتُمْ إِلَّا تَخْرُصُونَ ﴿۱۴۸﴾
كسانى كه شرك آوردند به زودى خواهند گفت اگر خدا مى خواست نه ما و نه پدرانمان شرك نمى آوردیم و چیزى را[ خودسرانه] تحریم نمیکردیم كسانى هم كه پیش از آنان بودند همین گونه[ پیامبران خود را] تكذیب كردند تا عقوبت ما را چشیدند بگو آیا نزد شما دانشى هست كه آن را براى ما آشكار كنید شما جز از گمان پیروى نمى كنید و جز دروغ نمى گویید( ۱۴۸)
قُلْ فَلِلَّهِ الْحُجَّةُ الْبَالِغَةُ فَلَوْ شَاءَ لَهَدَاكُمْ أَجْمَعِینَ ﴿۱۴۹﴾
بگو برهان رسا ویژه خداست و اگر[ خدا] مى خواست قطعا همه شما را هدایت میکرد( ۱۴۹)
قُلْ هَلُمَّ شُهَدَاءَكُمُ الَّذِینَ یَشْهَدُونَ أَنَّ اللَّهَ حَرَّمَ هَذَا فَإِنْ شَهِدُوا فَلَا تَشْهَدْ مَعَهُمْ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَ الَّذِینَ كَذَّبُوا بِآیَاتِنَا وَالَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ وَهُمْ بِرَبِّهِمْ یَعْدِلُونَ ﴿۱۵۰﴾
بگو گواهان خود را كه گواهى مى دهند به اینكه خدا اینها را حرام كرده بیاورید پس اگر هم شهادت دادند تو با آنان شهادت مده و هوسهاى كسانى را كه آیات ما را تكذیب كردند و كسانى كه به آخرت ایمان نمى آورند و[ معبودان دروغین را] با پروردگارشان همتا قرار مى دهند پیروى مكن( ۱۵۰)
قُلْ تَعَالَوْا أَتْلُ مَا حَرَّمَ رَبُّكُمْ عَلَیْكُمْ أَلَّا تُشْرِكُوا بِهِ شَیْئًا وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا وَلَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَكُمْ مِنْ إِمْلَاقٍ نَحْنُ نَرْزُقُكُمْ وَإِیَّاهُمْ وَلَا تَقْرَبُوا الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ ذَلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ ﴿۱۵۱﴾
بگو بیایید تا آنچه را پروردگارتان بر شما حرام كرده براى شما بخوانم چیزى را با او شریك قرار مدهید و به پدر و مادر احسان كنید و فرزندان خود را از بیم تنگدستى مكشید ما شما و آنان را روزى مى رسانیم و به كارهاى زشت چه علنى آن و چه پوشیده[ اش] نزدیك مشوید و نفسى را كه خدا حرام گردانیده جز بحق مكشید اینهاست كه[ خدا] شما را به[ انجام دادن] آن سفارش كرده است باشد كه بیندیشد( ۱۵۱)
وَلَا تَقْرَبُوا مَالَ الْیَتِیمِ إِلَّا بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ حَتَّى یَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَأَوْفُوا الْكَیْلَ وَالْمِیزَانَ بِالْقِسْطِ لَا نُكَلِّفُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا وَإِذَا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوا وَلَوْ كَانَ ذَا قُرْبَى وَبِعَهْدِ اللَّهِ أَوْفُوا ذَلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ ﴿۱۵۲﴾
و به مال یتیم جز به نحوى[ هر چه نیكوتر] نزدیك مشوید تا به حد رشد خود برسد و پیمانه و ترازو را به عدالت تمام بپیمایید هیچ كس را جز به قدر توانش تكلیف نمى كنیم و چون[ به داورى یا شهادت] سخن گویید دادگرى كنید هر چند[ در باره] خویشاوند[ شما] باشد و به پیمان خدا وفا كنید اینهاست كه[ خدا] شما را به آن سفارش كرده است باشد كه پند گیرید( ۱۵۲)
وَأَنَّ هَذَا صِرَاطِی مُسْتَقِیمًا فَاتَّبِعُوهُ وَلَا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَنْ سَبِیلِهِ ذَلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ﴿۱۵۳﴾
و[ بدانید] این است راه راست من پس از آن پیروى كنید و از راه ها[ ى دیگر] كه شما را از راه وى پراكنده مى سازد پیروى مكنید اینهاست كه[ خدا] شما را به آن سفارش كرده است باشد كه به تقوا گرایید( ۱۵۳)
ثُمَّ آتَیْنَا مُوسَى الْكِتَابَ تَمَامًا عَلَى الَّذِی أَحْسَنَ وَتَفْصِیلًا لِكُلِّ شَیْءٍ وَهُدًى وَرَحْمَةً لَعَلَّهُمْ بِلِقَاءِ رَبِّهِمْ یُؤْمِنُونَ ﴿۱۵۴﴾
آنگاه به موسى كتاب دادیم براى اینكه[ نعمت را] بر كسى كه نیكى كرده است تمام كنیم و براى اینكه هر چیزى را بیان نماییم و هدایت و رحمتى باشد امید كه به لقاى پروردگارشان ایمان بیاورند( ۱۵۴)
وَهَذَا كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ مُبَارَكٌ فَاتَّبِعُوهُ وَاتَّقُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ ﴿۱۵۵﴾
و این خجسته كتابى است كه ما آن را نازل كردیم پس از آن پیروى كنید و پرهیزگارى نمایید باشد كه مورد رحمت قرار گیرید( ۱۵۵)
أَنْ تَقُولُوا إِنَّمَا أُنْزِلَ الْكِتَابُ عَلَى طَائِفَتَیْنِ مِنْ قَبْلِنَا وَإِنْ كُنَّا عَنْ دِرَاسَتِهِمْ لَغَافِلِینَ ﴿۱۵۶﴾
تا نگویید كتاب[ آسمانى] تنها بر دو طایفه پیش از ما نازل شده و ما از آموختن آنان بى خبر بودیم( ۱۵۶)
أَوْ تَقُولُوا لَوْ أَنَّا أُنْزِلَ عَلَیْنَا الْكِتَابُ لَكُنَّا أَهْدَى مِنْهُمْ فَقَدْ جَاءَكُمْ بَیِّنَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ كَذَّبَ بِآیَاتِ اللَّهِ وَصَدَفَ عَنْهَا سَنَجْزِی الَّذِینَ یَصْدِفُونَ عَنْ آیَاتِنَا سُوءَ الْعَذَابِ بِمَا كَانُوا یَصْدِفُونَ ﴿۱۵۷﴾
یا نگویید اگر كتاب بر ما نازل مى شد قطعا از آنان هدایت یافته تر بودیم اینك حجتى از جانب پروردگارتان براى شما آمده و رهنمود و رحمتى است پس كیست ستمكارتر از آن كس كه آیات خدا را دروغ پندارد و از آنها روى گرداند به زودى كسانى را كه از آیات ما روى مى گردانند به سبب [ همین] اعراضشان به عذابى سخت مجازات خواهیم كرد( ۱۵۷)
هَلْ یَنْظُرُونَ إِلَّا أَنْ تَأْتِیَهُمُ الْمَلَائِكَةُ أَوْ یَأْتِیَ رَبُّكَ أَوْ یَأْتِیَ بَعْضُ آیَاتِ رَبِّكَ یَوْمَ یَأْتِی بَعْضُ آیَاتِ رَبِّكَ لَا یَنْفَعُ نَفْسًا إِیمَانُهَا لَمْ تَكُنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ كَسَبَتْ فِی إِیمَانِهَا خَیْرًا قُلِ انْتَظِرُوا إِنَّا مُنْتَظِرُونَ ﴿۱۵۸﴾
آیا جز این انتظار دارند كه فرشتگان به سویشان بیایند یا پروردگارت بیاید یا پاره اى از نشانه هاى پروردگارت بیاید[ اما] روزى كه پاره اى از نشانه هاى پروردگارت[ پدید] آید كسى كه قبلا ایمان نیاورده یا خیرى در ایمان آوردن خود به دست نیاورده ایمان آوردنش سود نمى بخشد بگو منتظر باشید كه ما[ هم] منتظریم( ۱۵۸)
إِنَّ الَّذِینَ فَرَّقُوا دِینَهُمْ وَكَانُوا شِیَعًا لَسْتَ مِنْهُمْ فِی شَیْءٍ إِنَّمَا أَمْرُهُمْ إِلَى اللَّهِ ثُمَّ یُنَبِّئُهُمْ بِمَا كَانُوا یَفْعَلُونَ ﴿۱۵۹﴾
كسانى كه دین خود را پراكنده ساختند و فرقه فرقه شدند تو هیچ گونه مسؤول ایشان نیستى كارشان فقط با خداست آنگاه به آنچه انجام مى دادند آگاهشان خواهد كرد( ۱۵۹)
مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا وَمَنْ جَاءَ بِالسَّیِّئَةِ فَلَا یُجْزَى إِلَّا مِثْلَهَا وَهُمْ لَا یُظْلَمُونَ ﴿۱۶۰﴾
هر كس كار نیكى بیاورد ده برابر آن[ پاداش] خواهد داشت و هر كس كار بدى بیاورد جز مانند آن جزا نیابد و بر آنان ستم نرود( ۱۶۰)
قُلْ إِنَّنِی هَدَانِی رَبِّی إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ دِینًا قِیَمًا مِلَّةَ إِبْرَاهِیمَ حَنِیفًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِینَ ﴿۱۶۱﴾
بگو آرى پروردگارم مرا به راه راست هدایت كرده است دینى پایدار آیین ابراهیم حقگراى و او از مشركان نبود( ۱۶۱)
قُلْ إِنَّ صَلَاتِی وَنُسُكِی وَمَحْیَایَ وَمَمَاتِی لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ ﴿۱۶۲﴾
بگو در حقیقت نماز من و[ سایر] عبادات من و زندگى و مرگ من براى خدا پروردگار جهانیان است( ۱۶۲)
لَا شَرِیكَ لَهُ وَبِذَلِكَ أُمِرْتُ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِینَ ﴿۱۶۳﴾
[ كه] او را شریكى نیست و بر این[ كار] دستور یافته ام و من نخستین مسلمانم( ۱۶۳)
قُلْ أَغَیْرَ اللَّهِ أَبْغِی رَبًّا وَهُوَ رَبُّ كُلِّ شَیْءٍ وَلَا تَكْسِبُ كُلُّ نَفْسٍ إِلَّا عَلَیْهَا وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى ثُمَّ إِلَى رَبِّكُمْ مَرْجِعُكُمْ فَیُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ فِیهِ تَخْتَلِفُونَ ﴿۱۶۴﴾
بگو آیا جز خدا پروردگارى بجویم با اینكه او پروردگار هر چیزى است و هیچ كس جز بر زیان خود[ گناهى] انجام نمى دهد و هیچ باربردارى بار[ گناه] دیگرى را برنمى دارد آنگاه بازگشت شما به سوى پروردگارتان خواهد بود پس ما را به آنچه در آن اختلاف میکردید آگاه خواهد كرد( ۱۶۴)
وَهُوَ الَّذِی جَعَلَكُمْ خَلَائِفَ الْأَرْضِ وَرَفَعَ بَعْضَكُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجَاتٍ لِیَبْلُوَكُمْ فِی مَا آتَاكُمْ إِنَّ رَبَّكَ سَرِیعُ الْعِقَابِ وَإِنَّهُ لَغَفُورٌ رَحِیمٌ ﴿۱۶۵﴾
و اوست كسى كه شما را در زمین جانشین[ یكدیگر] قرار داد و بعضى از شما را بر برخى دیگر به درجاتى برترى داد تا شما را در آنچه به شما داده است بیازماید آرى پروردگار تو زودكیفر است و[ هم] او بس آمرزنده مهربان است( ۱۶۵)
گردآوری: بخش مذهبی سرپوش
- 18
- 5
