تاریخچه و تالارهای موزه آبگینه تهران (+ آدرس)

موزه آبگینه خانه‌ای تاریخی مربوط به دوره قاجار است

موزه آبگینه

موزه آبگینه یکی از موزه های شهر تهران است. این بنا خانه ای تاریخی مربوط به دوره قاجار است. این اثر در تاریخ ۷ اردیبهشت ماه ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۰۱۴ بعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. موزه آبگینه تهران موزه تخصصی شیشه و سفال است. این موزه یکی از پربازدیدکننده ترین موزه های شهر تهران است و بیشتر بازدیدکنندگان آن گردشگران خارجی هستند. سالانه بطور متوسط بیش از ۲ میلیون نفر از این موزه بازدید می کنند.

تاریخچه موزه آبگینه

در موزه آبگینه آثار باارزشی را خواهید دید که از معبد چغازنبیل کشف شده اند و پیشینه آنها به دوران هزاره دوم قبل از میلاد باز می گردد. ملک و عمارتی که امروزه آنرا با نام موزه شیشه و سفال می شناسیم، در حدود سال ۱۳۰۷ ه.ش به دستور احمد قوام، مشهور به قوام السلطنه ساخته شد. احمد قوام (۱۲۵۲ تا ۱۳۳۴ ه.ش) سیاستمداری کارکشته و با نفوذ بود که در فاصله سالهای پایانی دوران قاجار و ابتدای سلطنت رضاشاه پهلوی، پنج مرتبه بعنوان نخست وزیر ایران انتخاب شد. خانه مجلل قوام تا سال ۱۳۳۱ محل سکونت و کارهای اداری و سیاسی وی بود؛ ولی در این سال این خانه و سایر اموال او توسط مجلس وقت مصادره شد و در اختیار دولت درآمد.  

پس از این ماجرا عمارت قوام به مصری ها فروخته شد و آن ها این ملک را به سفارت خود در تهران تبدیل کردند. این خانه برای هفت سال تحت تملک مصری ها بود؛ اما زمانی که رابطه ایران و مصر در زمان جمال عبدالناصر (یکی از رییس جمهوران مصر) تیره شد، این سفارت در اختار افغان ها قرار گرفت. مدت کوتاهی افغانستان سفارت خود را در خانه قوام برگزار کرد؛ ولی کمی بعد این خانه به بانک بازرگانی فروخته شد. در سال ۱۳۵۴ دفتر فرح پهلوی پیشنهاد خرید این خانه را به بانک بازرگانی داد و با موافقت آن ها مالکیت خانه به این دفتر رسید. طراحی موزه آبگینه به مهندسان ایرانی و طراحی ویترین ها و معماری داخلی آن به هانس هولاین، معمار برجسته اتریشی سپرده شد.

هولاین در طراحی موزه آبگینه از آثار برجسته تاریخی ایران مانند کاخ تچر، ستونهای تخت جمشید، قوس های صفوی و کعبه زرتشت الهام گرفته و با این که ویترینها و فضای کلی موزه آبگینه تهران به روش مدرن طراحی شده است، ولی این طراحی مدرن به فضای کلی ساختمان آسیب نزده و در هماهنگی کامل با آن است و درهای آن در سال ۱۳۵۸ به روی علاقه مندان به تاریخ و هنر ایران باز شد. 

موزه آبگینه یکی از پربازدیدکننده‌ترین موزه‌های شهر تهران

معماری موزه آبگینه و سفالینه تهران

نوع معماری خود ساختمان موزه آبگینه که در واقع منزل قوام السلطنه بوده، تلفیقی از معماری ایرانی و اروپایی است. به جای استفاده از درهای چوبی در این ساختمان، پنجره های دو جداره جهت تنظیم نور و دما بکار برده شده است. همچنین پله های چوبی و زیبایی طبقه ی اول ساختمان را به طبقه ی دوم مرتبط ساخته است. خانه ی قوام علاوه بر آنکه به صورت یک هشت ضلعی زیبا است، در آن از هنر های فراوانی استفاده شده است. از جمله هنر هایی که در خانه قوام به چشم می خورد عبارتند از: گچ بری، آینه کاری، جواهر کاری، مینا کاری، منبت کاری، کار های آجری.

 طراح ویترین های موزه مهندسی اتریشی به نام هانس هولاین است. تزئینات بنا شامل منبت كاری چهارچوب درها و پله ها است و آجر كاری نما در ۵۰ نوع است. گچ بری موزه آبگینه شامل دو دوره است: دوران قوام و سبك غربی در زمان سفارت مصر و آینه كاری های طبقه دوم، كه مربوط به دوره قاجار است. قدیمی ترین شیشه ها لوله های شیشه ای به نام سیلندر شیشه است. شیشه ها و سفال های طبقه اول موزه آبگینه هم مربوط به دوره های قبل از تاریخ است كه قدیمی ترین سفال دست ساز از دوران اشكانی، هزاره های اول به دست آمده است. 

تالارهای موزه آبگینه تهران

موزه  آبگینه دو طبقه و ۶ تالار دارد که در جای جای این موزه نمونه های نادر از شیشه و سفال مناطق گوناگون ایران و جهان به چشم می خورد. از جمله تالار های موزه آبگینه و سفالینه تهران عبارتند از:

- تالار بلور موزه آبگینه:

آثار شیشه ای مربوط به دوران هخامنشیان، ساسانیان و ابتدای دوره ی اسلامی در این تالار موزه آبگینه به چشم می خورد.

- تالار مینا موزه آبگینه:

آثار شیشه ای مات و براق در تالار مینا موزه آبگینه به چشم می خورد.

 تالار مینا در طبقه اول موزه آبگینه است

- تالار راهنمای دیداری- شنیداری موزه آبگینه:

اسلاید ها و فیلم های آثار موزه آبگینه در این تالار به نمایش گذاشته می شود.

- تالار صدف موزه آبگینه:

تالار صدف موزه آبگینه به دلیل شباهت شکل آن به صدف نیمه باز به این نام خوانده می شود و شامل انواع سفال های قرن سوم و چهارم شهر نیشابور است.

- تالار زرین فام موزه آبگینه:

تالار چهار (زرین) موزه آبگینه كه بخاطر ظروف زرین فام كه از دوران سلجوقی بجامانده چنین نامی گرفته است، شامل ظروفی است كه دور تا دور با خط نسخ و نستعلیق تزیین شده است. همچنین چهره های مغولی روی این ظروف خودنمایی می كنند كه با توجه به شهر منشا، نقوش آنها فرق می كند.

- تالار لاجورد یک موزه آبگینه:

تالار پنج (لاجورد) موزه آبگینه بخاطر لعاب های یك رنگ فیروزه به این نام خوانده می شود و از قرن هفتم و هشتم (دوره ایلخانی) بجامانده است. با نزدیک شدن آثار به دوران صفویه، اشیاء مصرفی تر می شود. تزئینات این بخش شامل گلاب پاش و صراحی است. همچنین میزی که از دوران قاجار بجامانده با لعاب هفت رنگ و آذین بندی شده به نقش چهره های شخصیت های شاهنامه است که نام هر شخص بالای چهره نوشته شده است.

- تالار لاجورد دو موزه آبگینه:

آثار شیشه ای مربوط به قرون ۱۱ تا ۱۳ در این تالار موزه آبگینه به چشم می خورد.

موزه آبگینه و سفالینه‌های ایران یکی از موزه های تخصصی شیشه و سفال

لازم به ذکر است که تالار بلور، تالار مینا و تالار راهنمای دیداری – شنیداری در طبقه ی اول موزه آبگینه و بقیه تالار های ذکر شده در طبقه ی دوم موزه آبگینه و سفالینه قرار دارد. همینطور از سایر امکانات این موزه میتوان فروشگاه موزه، گالری های موقت، کتاب خانه و برگزاری دوره های آموزشی گوناگون را نام برد.

آدرس موزه آبگینه

* آدرس: خیابان جمهوری، خیابان سی‏ام تیر، موزه آبگینه تهران

*مسیر دسترسی به موزه آبگینه با مترو: به علت قرار گیری موزه در منطقه زوج و فرد بهترین راه برای دسترسی به موزه آبگینه از طریق مترو می باشد. چنانچه قصد دارید با مترو خودتان را به موزه آبگینه تهران برسانید باید سوار قطار خط ۲ مترو (صادقیه- فرهنگسرا) شوید. در ایستگاه حسن آباد از قطار پیاده شده و بعد از خروج از ایستگاه مترو با ۲۰۰ متر پیاده روی در خلاف جهت حرکت اتومبیل ها به خیابان سی تیر خواهید رسید.

ساختمان موزه آبگینه در دو طبقه و پنج تالار ساخته شده است

گردآوری: بخش فرهنگ و اندیشه سرپوش