صنایع دستی گیلان به عنوان سوغات لاهیجان یا رشت شناخته میشوندصنایع دستی گیلان
استان گیلان با آب های دریای خزر، همجوار است و صنایع دستی متنوعی به غیر از جاذبه های تاریخی، طبیعت زیبا و غذاهای سنتی دارد که موجب جلب توجه گردشگران میشود.
از زیباترین استان های شمالی می توان به استان گیلان اشاره کرد که از شمال به دریای کاسپین و آذربایجان و از غرب به استان اردبیل منتهی میشود. منبع درآمد مردم بومی این منطقه، ساخت صنایع دستی میباشد و مردم بعنوان سوغات گیلان، آن ها را میخرند. در بیشتر شهرهای استان گیلان مانند رشت و لاهیجان می توانید این صنایع دستی را بخرید که به نوعی سوغات لاهیجان یا رشت می باشد.
> سرامیک وسفال:
هنر سفالگری از انتزاعی ترین هنر جهان به شمار میرود که تاریخچه ی آن به اعتقاد اکثر محققان و باستان شناسان به ایران برمی گردد و از این کشور به سایر نقاط جهان راه یافته است. اصولاً نخستین ظروفی که بشر استفاده میکرد ظروف سفالینه بود و در طول سال، محبوبیت پیدا کرد. سفالگری در تمامی مناطق استان گیلان، رواج پیدا کرده که از آن ها می توان به رودسر، لنگرود، لاهیجان، سیاهکل، رشت، صومعه سرا، تالش، آستارا و… اشاره کرد. تنوع تولیدات سفالی، زیاد است مثلا سفال سقف برای پوشش ساختمان ها در نقاط وسیعی از گیلان( مرکز، شرق و خصوصاً غرب) استفاده میشود. همچنین انواع ظروف مصرفی به جای بسیاری از تولیدات مشابه ماشینی، تهیه میشود.
از انتزاعی ترین هنر جهان هنر سفالگری میباشد که یکی از صنایع دستی گیلان بشمار میرود> بامبو بافی:
به نوعی خیزران که در زمین های مردابی و پر آب بوجود نمی آید؛ بامبو میگویند. بامبو برگرفته از یک کلمه چینی می باشد و این صنعت از زمان رواج کشت چای به وجود آمد.
یکی از خواص نی های بامبو، خاصیت ارتجاعی و شکل پذیری بالا میباشد که صنعت گران بسیاری را به خود جذب کرده است. هنرمندان در این زمینه محصولات متنوع بسیاری را با استفاده از نی بامبو تولید می کنند. درواقع مرکز اصلی تولید و بافت محصولات با بامبو، شهر لاهیجان و مناطق اطراف آن به خصوص روستای لیاستان می باشد.
> حصیر از صنایع دستی گیلان:
از دیگر صنایع دستی اصیل استان گیلان می توان به حصیر اشاره کرد. الیافی که در حصیر بافی استان گیلان مورد استفاده قرار میگیرد از ساقه ی برنج یا ساقه ی نی ها و گیاهان خودرویی می باشد. البته رونق حصیربافی در گیلان باعث شده تا قسمتی از مزارع این استان برای تهیه ی الیاف حصیربافی، به کاشت گیاه کنف اختصاص پیدا کند.
از محصولات حصیری سوغات گیلان می توان به سبد، زنبیل، زیراندازها و دیگر وسایل با بافت های زیبا، مدل دار و در رنگ های مختلف اشاره کرد. صنایع دستی زیرمجموعه ی حصیربافی مانند مرواربافی و بامبوبافی در طول سال های اخیر، در استان گیلان رواج یافته است.
حصیر از صنایع دستی اصیل استان گیلان است> مروار بافی:
از دیگر صنایع بسیار رایج و متداول استان گیلان می توان مروار بافی را نام برد که در زندگی روزمره مردم، جنبه های کاربردی بسیاری دارد. درواقع مروار بافی با استفاده از نوعی ترکه در اطراف تهران و ملایر تهیه میشود و صنعت گران زن و مرد بسیاری، انواع وسایل مصرفی و تزیینی را می بافند. کلمه ی مروار، برگرفته از نام درختان بید مروار می باشد که ساقه های متعدد و بسیار نرم و حالت پذیر و با دوام دارند. مراکز تولید این محصول در شهرستان های آستانه اشرفیه و صومعه سرا می باشد.
> نمد:
نمد از سوغات استان گیلان محسوب میشود که یک زیراندازی سنتی است و از پشم تهیه شده است. نمد در اماکن مرطوب و بارانی کاربرد بسیاری دارد و در استان های حاشیه دریای خزر و به خصوص گیلان مرسوم است. عمل بافتن در نمدمالی، انجام نمی شود و شرایط در هم تنیده شدن الیاف پشمی با ایجاد فشار، رطوبت و حرارت در محیط قلیایی مهیا می شود.
کلاه و لباس نمدی در گذشته، رواج داشته است ولی امروزه بیشتر جنبه تزیینی دارد و برای قدیمی ها به عنوان یک سوغات مناسب محسوب میشود.
نمد از جمله سوغات صنایع دستی گیلان بوده که زیراندازی سنتی تولید شده از پشم است> دستبافت های پشمی رشت:
از فرآورده های حاصل از دامداری می توان به پشم اشاره کرد. دامداری در مناطقی از گیلان مانند ماسوله رواج پیدا کرده و در این مناطق، پشم مرغوبی تولید می شود. دستگاه های ریسندگی در ابتدا پشم را می چینند و آنرا به نخ تبدیل می کنند. سپس آن ها را با استفاده از روش های مختلف شیمیایی یا طبیعی رنگ می کنند. معمولاً این نخ توسط زنان مناطق کوهستانی در بافت لباس‌های پشمی مانند دستکش، شال گردن، بلوز و جوراب مورد استفاده قرار میگیرد. از قدیمی ترین هنرهای گیلان می توان به هنر بافندگی اشاره کرد که زنان این خطه به آن مشغول هستند و هنرهای دیگر گیلان به غیر از پشم بافی، نساجی و شالبافی می باشد.
> چادر شب بافی از صنایع دستی گیلان:
چادر شب، یکی از صنایع دستی بسیاری از شهر ها و روستاهای گیلان میباشد که پارچه ای ۲×۲ متری است. جنس چادر شب در زمان گذشته از ابریشم خالص است درحالیکه امروزه از الیاف پشم و نخ مصنوعی برای بافت آن بر روی نوعی دستگاه چوبی به نام پاچال استفاده می کنند.
رنگ و طرح های استفاده شده برای چادر شب، همیشه باعث جذب نظر دیگران می شود که سوغات خوبی از شهر رشت محسوب میشود.
چادر شب بافی از صنایع دستی گیلان میباشد که از جنس ابریشم خالص بافته می شود > سفالگری گیلان:
قدمت سفالگری گیلان در ایران، زیاد است. از این رو افراد بسیاری، مشغول به فعالیت در این عرصه در گیلان هستند.
کاربرد این هنر در گیلان برای ظروف غذا، معماری خانه های روستایی و سقف های شیروانی ها می باشد. سفالگرهای بسیاری در شهرهای مختلف گیلان به فعالیت می پردازند اما اصلی ترین تولید کنندگان محصولات سفالی در این استان، شهرهای لنگرود، رودسر، سیاهکل، لاهیجان و... می باشد.
> عروسک بافی از صنایع دستی گیلان:
یکی از دستبافت های فانتزی در استان گیلان و شهر ماسوله، عروسک های کاموایی هستند کـه بانوان، آن را قلاب بافی میکنند. گردشگران، این عروسکها را بـه عنوان سمبل و یادبودی از استان گیلان میخرند.
عروسک های کاموایی یکی از دستبافت های فانتزی استان گیلان میباشد > شال بافی از صنایع دستی گیلان:
از هنرهای غرب گیلان میتوان به شال بافی اشاره کرد که از پشم گوسفند تهیه می شود. برای بافت این شال های ساده از رنگ اصلی استفاده می شود. مراکز اصلی تهیه این شال ها، شامل ماسال، شاندرمن و هشتپر است.
> رشتی دوزی هنر اصیل گیلانی:
به قلاب دوزی های تولید شده در رشت، رشتی دوزی می گویند که به عنوان هنر اصیل زنان این شهر در استان گیلان محسوب میشود. از قدیمی ترین و اصیل ترین صنایع دستی گیلان می توان هنر رشتی دوزی را نام برد کـه شامل تزیین پارچه های ارزشمند ضخیم با استفاده از رودوزی است. به این ترتیب با استفاده از نخ ابریشم بر روی پارچه ها نقش های بسیار زیبایی را قلاب بافی میکنند.
رشتی دوزی هنر اصیل زنان رشت در استان گیلان میباشد> دست بافته های پشمی:
یکی از فرآورده های حاصل از دامداری، پشم میباشد و در مناطقی از گیلان، نوع مرغوب آن یافت می شود. پشم چیده شده، توسط دستگاه های ریسندگی به نخ تبدیل می شود و با روش های مختلف شیمیایی یا طبیعی، رنگ میشود. زنان معمولاً این نخ ها را در مناطق کوهستانی منطقه، در بافت لباس‌های پشمی نظیر جوراب، دستکش، شال گردن و بلوز استفاده می کنند. این نوع دست بافته ها در ماسوله، رشت، انزلی و غیره تولید میشود.
> چموش دوزی:
چموش به نوعی پاپوش بدون پاشنه و هنر دست مردم گیلان اطلاق میشود. درواقغ به این هنر در زبان گیلکی، چوموش میگویند که از پوست دباغی شده گاو تولید می شود. این پاپوش ها در سرما، قابلیت گرم نگه داشتن پاها و در گرما قابلیت خنک کردن پاها را دارند.
همچنین از هیچ نوع چسب یا میخی در چموش دوزی استفاده نمی شود و کل روند کار را با دوخت انجام می دهند. اصلی ترین مرکز چموش دوزی در گیلان، منطقه فومن و شهر ماسوله می باشد.
چموش دوزی از صنایع دستی گیلان است که از پوست دباغی شده گاو میباشدگردآوری: بخش فرهنگ و اندیشه سرپوش
- 14
- 2
