سفری به موزه هنرهای تزیینی اصفهان؛ گنجینه ای از هنر و تاریخ

موزه هنرهای تزیینی اصفهان

موزه هنرهای تزیینی اصفهان

موزه هنرهای تزیینی اصفهان یکی از گنجینه‌های ارزشمند هنر و فرهنگ ایرانی است. این موزه در قلب تاریخی شهر اصفهان، در عمارت باشکوه رکیب‌خانه قرار دارد که یادگاری از دوران صفویه و شاه عباس اول است. موزه هنرهای تزیینی اصفهان با بیش از ۳۰۰۰ اثر نفیس، سفری را برای شما رقم می‌زند به دل هنرهای سنتی و تزئینی ایران، از دوران صفویه تا دوره معاصر.

تاریخچه موزه هنرهای تزیینی اصفهان

عمارت رکیب‌خانه که در نزدیکی بناهایی همچون، تالار اشرف ـ کاخ چهلستون ـ عالی قاپو و توحیدخانه قرار دارد، محل فعلی موزه هنرهای تزیینی اصفهان، در دوران صفویه به عنوان مکانی برای نگهداری وسایل و تجهیزات اصطبل سلطنتی مورد استفاده قرار می‌گرفت. کلمه "رکیب" به معنای "رکاب و یراق اسب" است و نام این عمارت نیز برگرفته از کاربری اولیه آن می‌باشد. پس از پایان دوران صفویه، عمارت رکیب‌خانه برای مدتی متروکه شد تا اینکه در دوران قاجار، ظل السلطان، حاکم وقت اصفهان، از آن به عنوان محل سکونت خود استفاده کرد.

سرانجام بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تغییراتی در ساختمان آن ایجاد شد و با انتقال حدود ۴۰۰۰ قطعه شیء تاریخی از موزه هنرهای تزیینی ایران در تهران به اصفهان، موزه هنرهای تزیینی اصفهان در این عمارت باشکوه افتتاح گردید.

عمارت رکیب خانه دارای یک فضای سبز دلنشین و زیبا است و درختان زیبایی را نیز در خود جای داده، اطراف آن تالارهایی مشاهده می شوند که اتاق های بسیاری دارند. این عمارت طبقات فوقانی دارد و می توان برجی را از گوشه شرقی مشاهده کرد؛ که علاوه بر کلاه فرنگی، کاربردهای گوناگون دیگری نیز داشته است.

در شاه نشین این مجموعه می توان دفتر موزه را مشاهده کرد که گچبری خاصی به خصوص آیینه کاری آن نظر همه را به خود جلب می کند. طبقات بالایی نیز اکنون به‌عنوان بخش اداری این موزه مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌ اند.

موزه هنرهای تزیینی اصفهان در عمارت رکیب خانه

مجموعه آثار موزه هنرهای تزیینی اصفهان

موزه هنرهای تزیینی اصفهان مجموعه‌ای غنی و متنوع از آثار هنری را در خود جای داده است که هر بخش از آن، گوشه‌ای از هنر ناب ایرانی را به نمایش می‌گذارد. برخی از مهم‌ترین بخش‌های موزه هنرهای تزیینی اصفهان عبارتند از:

آثار فلزی:

در این بخش می‌توانید انواع ظروف و اشیاء فلزی از جمله سلاح‌های مزین شده، قفل و کلیدهای تاریخی، ظروف قلم‌زنی و میناکاری شده، زیورآلات و ابزارآلات فلزی را مشاهده کنید. زیورآلات طلا و نقره، کمربند و قلاب کمر، قاب دعا، انواع قوطی، قفل و قلمدان، سرقلیان، قاب آینه، باروت‌دان، انفیه‌دان، آفتابه و لگن، عود سوز، جام‌های چهل کلید، خنجر، قیچی و چاقو و…  از جمله آثار این بخش هستند.

آثار میناکاری:

هنر میناکاری یکی از هنرهای اصیل ایرانی است که در موزه هنرهای تزیینی اصفهان مجموعه‌ای درخشان از ظروف میناکاری شده، تابلوهای میناکاری و زیورآلات میناکاری به نمایش گذاشته شده است.

آثار موزه هنرهای تزیینی اصفهان

آثار لاکی:

در این بخش می توان مجموعه ای زیبا از انواع اشیا لاکی و مذهبی،  قلمدان، جای طومار، جعبه، قاب آینه، ترازو، سرچسبدان، جلد آلبوم و... را مشاهده کرد که آثار استادان بزرگی مانند آقا صادق، میرزا بابای شیرازی سمیرمی، فتح الله شیرازی، آقا نجفعلی اصفهانی و… هستند. آثار لاکی با نقش هایی نظیر گل و مرغ تک‌چهره، صورت‌سازی، ترنج سر ترنج ، شکارگاه و فرهنگ عامه تزئین شده اند. 

قلمکاری:

هنر قلمکاری روی چوب، یکی دیگر از هنرهای سنتی ایران است که در موزه هنرهای تزیینی اصفهان می‌توانید نمونه‌های زیبایی از قاب‌های قلمکاری شده، میزهای منبت‌کاری شده، درهای چوبی تزیین شده و سایر اشیاء قلمکاری شده را ببینید.

نسج سنتی:

در این بخش انواع پارچه‌های سنتی ایرانی مانند ترمه، زربفت، مخمل، قلمکار و شال با نقش‌ها و رنگ‌های متنوع به نمایش گذاشته شده است. اين آثار اغلب در مركزی‌های مهم بافندگی ايران يعنی اصفهان، يزد، كرمان و كاشان بافته شده‌اند و انواع زری، ترمه، شال، مخمل ،اطلس، تافته و... را شامل می‌شود.

آثار این بخش شامل تابلو، لباس،كيسه پول، سفره قند، جای شانه، قلمدان، جای تربت، چارقد، سوزنی، سجاده، پرده ، روميزی و... هستند که با روش های مختلفی مانند گلابتون‌دوزی، قلاب‌دوزی، پولک‌دوزی، زغره‌دوزی، مشبک‌دوزی، گل خامه‌دوزی، نقده دوزی و... تزئین شده اند.

آثار نسجی موزه هنرهای تزیینی اصفهان

سفال و سرامیک:

موزه هنرهای تزیینی اصفهان مجموعه‌ای غنی از ظروف سفالی و سرامیکی از دوره‌های مختلف تاریخی را در خود جای داده است که هر کدام معرف سبک و ویژگی‌های آن دوره می‌باشد. در اين بخش آثار زيبايی از كريستال‌های تراش‌دار با نقش افزوده و انواع شيشه (عطردان، پياله) مربوط به سده‌های ۳ تا ۶ قمری ساخت گرگان به معرض نمايش گذاشته شده است.

آثار خوشنویسی و نگارگری:

در این بخش می‌توانید نمونه‌هایی از آثار ارزشمند خوشنویسی و نگارگری ایرانی را مشاهده کنید که بر روی کاغذ، پارچه و اشیاء دیگر خلق شده‌اند. تابلوی ارزشمند و نفیس «چوگان» اثر استاد حاج میرزا آقا امامی اصفهانی که به شیوه سوخت و معرق و مینیاتور روی چرم خلق شده است، از دیگر آثار این بخش به شمار می‌رود.

آثار نگارگری موزه هنرهای تزیینی اصفهان

مکان دقیق موزه هنرهای تزیینی اصفهان

موزه هنرهای تزیینی اصفهان در مرکز شهر قرار دارد و نزدیک به تعدادی از مشهورترین مکان های اصفهان نظیر تالار اشرف، کاخ چهلستون، عالی قاپو و توحيدخانه قرار می گیرد. مکان دقیق این موضوع در خیابان استانداری و روبروی دانشگاه پردیس می باشد. برای دسترسی به این موزه می توانید از مترو استفاده کنید، بدین صورت که در ایستگاه امام حسین پیاده شده و باقی مسیر را با استفاده از تاکسی طی کنید. 

اگر قصد استفاده از خودروی شخصی را دارید، می‌توانید در پارکینگ‌های پیرامون نقش جهان خودرو خود را پارک کنید.

ورود به موزه هنرهای تزئینی اصفهان

قیمت بلیط برای ورود به موزه هنرهای تزیینی اصفهان برای ایرانیان بسیار کم است و اقشار مختلف نیز می توانند از زیبایی آن استفاده کنند. باید توجه کرد که چندین هزار قطعه در این موزه قرار دارد و خود ساختمان نیز اثری بسیار فاخر محسوب می شود، آشنایی با تمامی جوانب موزه‌های هنرهای تزئینی حتی می‌تواند بیش از ۳ تا ۴ ساعت باشد.

گردآوری: بخش فرهنگ و اندیشه سرپوش