سرطان معده، دومین سرطان‌ کشنده در دنیا

به گزارش باشگاه خبرنگاران، سرطان معده یکی از شایعترین سرطان‌های دستگاه گوارش است که به تنهایی در بین تمام سرطان‌های بدن انسان، سهمی نزدیک به ۱۰ درصد دارد. این سرطان شایع‌ترین مورد در بین مردان در ایرانی است و همچنین بعد از سرطان سینه رتبه دوم را در بین زنان ایرانی دارد.

اگرچه طبق تقسیم بندی سازمان بهداشت جهانی، ایرانیان با کسب رتبه ۴ از ۵ برای شیوع سرطان، کمتر از متوسط جهانی مبتلا به این بیماری دارد اما بنا بر اعلام وزارت بهداشت تا سال ۲۰۳۰ آمار ابتلای سالانه حدود ۹۰ هزار نفر به بیماری سرطان در کشور  با هفتاد درصد افزایش به ۱۵۵ هزار نفر خواهد رسید.

سرطان بیماری سنین پیری است و در کشور ما به دلیل افزایش امید به زندگی، بالا رفتن جمعیت سالمند، کاهش نرخ باروری و درنتیجه سالمند شدن جمعیت، افزایش رفاه، کاهش تحرک و تغییر فرهنگ تغذیه مردم شاهد افزایش بروز این بیماری هستیم.

برای درمان بیماری سرطان مراجعه زودهنگام و تشخیص به موقع بسیار مهم است، آگاهی بیشتر درباره سرطان‌ها به این موضوع کمک بسیاری می‌کند و با مراجعه و تشخیص سرطان در مراحل اولیه امید به درمان آن بشدت افزایش پیدا می‌کند.

سرطان معده، دومین سرطان‌ کشنده در دنیا

سرطان معده پس از سرطان ریه، دومین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در جهان است و همچنین این سرطان پس از سرطان‌های ریه، سینه و روده‌بزرگ، چهارمین سرطان شایع در دنیا محسوب می‌شود؛ این سرطان ساليانه باعث مرگ حدود يک ميليون نفر در سرتاسر جهان مي‌شود.

مردان دو برابر زنان به سرطان معده مبتلا می‌شوند

این بیماری که قبل از ۴۰ سالگی به ندرت دیده می‌شود احتمال ابتلا به آن با افزایش سن بیشتر می‌شود. همچنین مردان دو برابر زنان به سرطان معده مبتلا می‌شوند.

دهه ششم زندگی زمان بیشترین بروز سرطان معده

بروز سرطان معده بیشتر در دهه ششم زندگی است و تشخیص زود هنگام آن روند درمان را موفق آمیزتر می‌کند؛ در ایران ۵۰ درصد سرطان‌های شایع کشور مربوط به دستگاه گوارش است و در بین سرطان‌های دستگاه گوارش نیز، سرطان معده شیوع بالایی دارد.

سرطان معده عامل بیشترین مرگ و میر در شمال غرب کشور

میزان مرگ و میر سرطان معده بسیار بالا است و مرگ و میر این سرطان در ناحیه شمال غرب کشور بیشتر است، هرچه به سمت جنوب کشور می‌رویم از مقدار آن کاسته می‌شود.

به طور کلی در نوار شمالی ایران سرطان دستگاه گوارش همانند معده، روده بزرگ و مری شایع‌تر و بالعکس در نوار جنوبی ایران آمار شیوع این نوع سرطان‌ها پایین‌تر است؛ بر اساس تحقیقات انجام شده، سرطان معده در استان خراسان به همراه استان‌های اردبيل، مازندران، کردستان، کهکلويه و بويراحمد و آذربايجان غربي شايع‌تر است.

 عواملی که باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان معده می‌شوند

سرطان معده مانند بسیاری از سرطان‌های دیگر، یک علت ثابت ندارد؛ این سرطان به دلیل ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی، فردی و  غیره ایجاد می‌شود که سهم هرکدام از این عوامل در ایجاد سرطان می‌تواند متفاوت باشد. آنچه به عنوان علل سرطان معده مطرح می‌شود، به بیان درست‌تر، عواملی هستند که باعث "افزایش خطر ابتلا" به سرطان معده می‌شود، اثر هریک از این عوامل که با عنوان "عوامل خطرزا" یاد می‌شود می‌تواند بیشتر یا کمتر از سایر عوامل باشد.

 سیگار، الکل، سوسیس و کالباس از عوامل افزایش خطر ابتلا به سرطان معده

تحقیقات بسیاری درباره ارتباط بین رژیم غذایی و سرطان معده انجام شده است، رژیم غذایی حاوی غذاهای دودی، گوشتی نمک اندود (مثل سوسیس و کالباس)، ترشی‌ها و غذاهای حاوی نشاسته بالا و فيبر پايين با افزایش خطر ابتلا به سرطان معده همراه هستند؛ در حالی که رژیم غذایی حاوی غلات زیاد، میوه و سبزيجات تازه محتوی ويتامين A، C و فیبر احتمال ابتلا به سرطان معده را کاهش می‌دهند. تحقیقات اخیر نشان می‌دهند مصرف توتون (سیگار) و الکل نیز با افزایش خطر ابتلا به سرطان معده همراه است.

 عفونت شایعی که خطر ابتلا به سرطان معده را بالا می‌برد

یگی از عوامل مهم دیگر ابتلا به سرطان، عفونت با نوعی باکتری به نام هلیکوباکترپیلوری است که باعث بروز زخم معده و ورم معده می‌شود؛ البته این طور نیست که هر فرد مبتلا به عفونت هلیکوباکتر دچار سرطان معده شود؛ در اين صورت بايد بيش از ۵۵ درصد مردم جهان در اثر سرطان معده جان خود را از دست مي‌دادند. با وجود اینکه بيش از نيمی از جمعيت جهان به اين عفونت مبتلا هستند فقط ۳ درصد از اين افراد ممكن است به سرطان معده مبتلا شوند، بنابراين بيمارانی كه عفونت هليكوباكترپيلوری دارند حتما بايد درمان شوند و تحت نظر متخصص قرار گيرند تا خطر ابتلا به سرطان معده در آینده را از خود دور کنند.

از دیگر عوامل افزایش خطر ابتلا به سرطان معده داشتن مشاغل خاص مانند کار در معدن زغال سنگ، پالایش نیکل، کارخانه‌های پلاستیک و چوب‌سازی است.

تماس‌های طولانی با داروهایی که ترشح اسید معده را می‌کاهند (مثل H2بلاکرها)، کاهش اسیدیته معده، انجام جراحی معده به شکل قدیمی، زخم‌های معده و برخی پولیپ‌ها (پولیپ‌هایی که استعداد بدخیمی دارند)، ورم مزمن معده، سابقه سرطان معده در افراد درجه يک فاميل، داشتن سن بالاتر از ۵۰ سال و مرد بودن (احتمال ایجاد سرطان معده در مردان دو برابر زنان است) از دیگر عوامل افزایش احتمال سرطان معده است، همچنین تحقیقات نشان می‌دهد ۵ تا ۱۰ درصد سرطان ها دلایل ژنتیکی دارند.

شباهت علائم سرطان معده با بقیه بیماری‌های معده

علائم سرطان معده شباهت زیادی با دیگر بیماری‌های معده دارد و بسیاری از بیماران زمانی متوجه بیماری خود می‌شوند که پیشرفت کرده است؛ سرطان معده، زمانی كه در مراحل ابتدایی قرار دارد و با عمل جراحی درمان‌پذیر باشد، علامتی ایجاد نمی‌كند اما وقتی كه تومور کم کم پیشرفت می‌كند، علائم ظاهر می‌شوند.

علائمی به ظاهر ساده که ممکن است ناشی از سرطان باشند

کاهش اشتها و کاهش وزن، درد معده، علائم سوءهاضمه مانند آروغ زدن و تهوع، احساس پری معده حتی پس از خوردن مقادیر کم غذا، تهوع و استفراغ، سوزش سردل و علائم شبیه به زخم معده، ورم معده، مدفوع سیاه، کم خونی و توده قابل لمس در بالای شکم ازجمله علائم بروز سرطان معده است، البته ممکن است همه این علائم در بیمار مبتلا به سرطان هم مشاهده نشود.

مراجعه زودهنگام تنها راهکار موفق برای درمان سرطان معده

مراجعه زودهنگام و جدی گرفتن علائم تنها راهکار درمان برای بیماری سرطان معده است تا از پیشرفت بیماری و رسیدن به مراحل انتهایی و بدون علاج جلوگیری شود. در حال حاضر شیوع سرطان در تمام دنیا درحال افزایش است اما مرگ و میر ناشی از سرطان با پیشرفت‌هایی که در زمینه تشخیص در مراحل اولیه و درمان انجام شده کاهش یافته است.

 ابزارهای مختلفی برای تشخیص سرطان معده

در تشخیص بیماری سرطان معده از روش‌های عکس‌برداری از مری و معده، آندوسکوپی و نمونه برداری از ضایعات معده بسته به صلاحدید پزشک استفاده می‌شود.

انواع  سرطانی معده

سرطان معده نیز همچون باقی سرطان‌ها ناشی از رشد بیش از اندازه و غیرطبیعی سلول‌ها است، انواع سرطان معده بر اساس نوع سلول‌هایی که بی‌رویه رشد می‌کنند و سرطان از آن‌ها به وجود می‌آید، توصیف می‌شوند. سرطان معده در اکثر موارد از سلولی شروع می‌شود که روی لایه مخاطی داخلی (پوشش داخلی) معده قرار دارد؛ این نوع سرطان را آدنوکارسینوم معده می‌گویند و سرطانی بدخیم است. پس از بوجود آمدن تومور، همین‌طور که سلول‌های سرطانی تکثیر می‌شوند، پیشروی تومور در دیواره معده عمیق‌تر می‌شود و به مرور زمان از دیواره معده می‌گذرد و به اندام‌های مجاور، مانند لوزالمعده (پانکراس) یا کبد نفوذ می‌کند؛ تومور گاهی رو به بالا (مری) و گاهی رو به پایین (روده کوچک) منتشر می‌شود.

گاهی تومور از طریق دیگری منتشر می‌شود و چند سلول از آن جدا شده و به درون جریان خون یا مجاری لنفاوی راه می‌یابد؛ سپس سرطان در گره‌های لنفاوی نزدیک یا در دیگر نواحی بدن مستقر می‌شود، که به این انتشار سلول‌های سرطانی از جای خود به مکان دیگر، متاستاز می‌گویند.

 به غیر از سرطان پوشش داخلی معده (آدنوکارسینوم)، سرطان‌های دیگری نیز در معده مانند لنفوم (ناشی از بافت لنفاوی معده)، لیومیوسارکوما (ناشی از بافت عضلانی معده) و کارسینوم سلول سنگفرشی (ناشی از پوشش بدون غدد معده) ایجاد می‌شوند.

روش‌های درمان سرطان معده

درمان اصلی سرطان معده در مراحل اوليه جراحی، یعنی برداشتن تومور است؛ پرتودرمانی و شيمی درمانی در صورت نياز بصورت تکميلی انجام مي‌شود. روش درمان سرطان معده با توجه به عوامل گوناگونی مانند میزان پیشرفت سرطان و بزرگی تومور، مرحله سرطان (میزان انتشار سرطان به بقیه بخش‌های بدن) و وضعیت سلامت عمومی بیمار انتخاب می‌شود. هرچقدر سرطان بیشتر به دیواره معده نفوذ كرده باشد و گره‌های لنفاوی اطراف را بیشتر درگیر بکند، احتمال شکست درمان نیز بیشتر است.

بايد توجه کرد که ميزان دقیق بهبودی و پاسخ هر فرد به درمان را نمی‌توان پیش بینی کرد چرا که نوع سرطان و نحوه پاسخ بدن به درمان می‌تواند در هر فرد با فرد دیگر متفاوت باشد. همچنین در درمان سرطان‌ها حالات روحی و روانی مناسب و روحیه جنگندگی تاثیرگذار است و نبايد آن را فراموش کرد.