خشکی دهانخشکی دهان چیست؟
خشکی دهان زمانی اتفاق می افتد که غدد بزاقی در دهان بزاق کافی برای مرطوب نگه داشتن دهان تولید نمی کنند. خشکی دهان اغلب به دلیل افزایش سن، عوارض جانبی برخی داروها یا پرتودرمانی برای سرطان است. در موارد کمتر، وضعیتی که مستقیماً بر غدد بزاقی تأثیر می گذارد، می تواند باعث خشکی دهان شود. همچنین اگر تشنه هستید یا نسبت به چیزی مضطربید، ممکن است به طور موقت خشکی دهان را تجربه کنید.
برای برخی افراد، خشکی دهان فقط آزاردهنده است. برای برخی دیگر، خشکی دهان می تواند تا حد زیادی بر سلامت عمومی و سلامت دندان ها و لثه ها تأثیر بگذارد. همچنین، می تواند بر میزان تغذیه افراد و کیفیت زندگی آنها تاثیر بگذارد.
علائم خشکی دهان
اگر بزاق کافی در دهان شما تولید نمی شود، امکان دارد در همه یا بیشتر اوقات متوجه این علائم شوید:
- خشکی یا احساس چسبندگی در دهان
- بزاق غلیظ و رشته ای به نظر می رسد
- بوی بد دهان
- سختی در جویدن، صحبت کردن و بلعیدن
- خشکی یا گلودرد و گرفتگی صدا
- زبان خشک یا شیاردار
- تغییر حس چشایی
- مشکلات پوسیدگی دندان
- رژ لب به دندان چسبیده
بزاق با شستن قند و ذرات غذا همچنین خنثی کردن باکتری ها و کم ضرر کردن آنها از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند. هنگامی که بزاق کافی ندارید، ممکن است چشیدن، جویدن و قورت دادن آن برای شما سخت تر شود. همچنین ممکن است در هضم غذا مشکل پیدا کنید.
علائم و نشانه های خشکی دهاندلایل خشکی دهان
خشکی دهان زمانی ایجاد می شود که غدد بزاقی در دهان بزاق کافی برای مرطوب نگه داشتن دهان تولید نمی کنند. گاهی اوقات ممکن است این غدد به دلایل زیر به درستی کار نکنند:
داروها:
صدها دارو، از جمله بسیاری از داروهایی که بدون نسخه در دسترس هستند، می توانند باعث خشکی دهان شوند. از جمله داروهایی که بیشتر باعث ایجاد مشکل می شوند، داروهای افسردگی، کنترل فشار خون و اضطراب، همچنین برخی از آنتی هیستامین ها، ضد احتقان ها، شل کننده های عضلانی و مسکن ها هستند.
افزایش سن:
بسیاری از افراد مسن با افزایش سن علائم خشکی دهان را دارند. تغییرات خاصی در نحوه پردازش دارو توسط بدن، تغذیه نامناسب و مشکلات طولانی مدت سلامتی می تواند باعث خشکی دهان شود.
سرطان:
داروهایی که برای درمان سرطان، به نام شیمی درمانی استفاده می شوند، می توانند ماهیت بزاق و مقدار تولید شده را تغییر دهد. این ممکن است برای مدت زمان محدودی باشد، البته جریان معمولی بزاق پس از پایان درمان باز می گردد. پرتو درمانی سر و گردن می تواند به غدد بزاقی آسیب برساند و تولید بزاق را تا حد زیادی کاهش دهد. این موضوع ممکن است برای مدت زمان محدودی باشد، یا بسته به دوز پرتو و ناحیه تحت درمان ممکن است دوام پیدا کند.
آسیب عصبی:
آسیب یا جراحی که باعث آسیب عصبی به ناحیه سر و گردن می شود می تواند یکی از دلایل خشکی دهان باشد.
خروپف و تنفس دهان:
خروپف و تنفس با دهان باز می تواند منجر به خشکی دهان شود.
مصرف دخانیات و الکل:
نوشیدن الکل و سیگار کشیدن یا جویدن تنباکو می تواند منجر به علائم خشکی دهان شود. استفاده از داروهای قانونی یا غیرقانونی که ممکن است در خیابان ها فروخته شود. استفاده از مت آمفتامین می تواند باعث خشکی جدی دهان شود و به دندان ها آسیب برساند. مصرف ماری جوانا همچنین می تواند باعث خشکی دهان شود.
کم آبی بدن:
یکی از عوامل اصلی خشکی دهان، کم‌آبی بدن است. وقتی بدن به مقدار کافی آب دریافت نمی‌کند، تولید ترشحات بدن از جمله ترشح آب دهان کاهش می‌یابد و خشکی دهان ایجاد می‌شود. بنابراین، مصرف آب کافی و نوشیدن مایعات به طور منظم می‌تواند به کاهش خشکی دهان کمک کند.
عفونت و بیماری ها:
بعضی از عفونت‌ها و بیماری‌ها می‌توانند خشکی دهان را تحریک کنند. به عنوان مثال، عفونت‌های دهان و گلو، سینوزیت، آبسه‌های دهان، آفت و بیماری‌هایی مانند دیابت باعث خشکی دهان می‌شوند. در صورتی که خشکی دهان شما به علت عفونت یا بیماری است، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا درمان مناسب را برای شما تجویز کند.
سایر موارد:
شرایط سلامتی خشکی دهان می تواند به دلیل برخی شرایط سلامتی مانند دیابت، سکته مغزی، عفونت قارچی در دهان یا بیماری آلزایمر باشد. یا خشکی دهان می تواند به دلیل بیماری های خود ایمنی مانند سندرم شوگرن یا HIV/AIDS باشد.
دلایل خشکی دهانراههای مقابله با خشکی دهان
وقتی با خشکی دهان مواجه می‌شوید، ممکن است این تجربه آزاردهنده باشد. اما از طریق اقدامات ساده می‌توانید با خشکی دهان مقابله کنید. در ادامه به برخی از روش‌های موثر مقابله با خشکی دهان می‌پردازیم:
مصرف آب و مایعات به میزان کافی:
مصرف آب به میزان کافی می‌تواند به رفع خشکی دهان کمک کند. همچنین، مصرف مایعات طبیعی مانند آب، آب‌نبات‌ها و آب‌میوه‌ها می‌تواند ترشح آب دهان را افزایش داده و خشکی را کاهش دهد. سعی کنید در طول روز به طور منظم مایعات بنوشید و از نوشیدنی‌هایی مانند قهوه و الکلی که ممکن است خشکی دهان را بیشتر کنند، خودداری کنید.
جویدن آدامس بدون شکر:
جویدن آدامس بدون شکر می‌تواند به تولید بیشتر ترشح آب دهان کمک کند و خشکی دهان را کاهش دهد. جویدن آدامس به طور موقتی می‌تواند ترشح آب دهان را افزایش داده و احساس خشکی را تسکین دهد. اما بهتر است از آدامس‌های بدون شکر استفاده کنید تا از آسیب دندان‌ها جلوگیری شود.
استفاده از روغن‌های طبیعی:
استفاده از روغن‌های طبیعی مانند روغن نارگیل، روغن زیتون و روغن بادام می‌تواند به تولید بزاق کمک کند. این روغن‌ها دارای خواص آنتی‌باکتریالی و ضد التهابی هستند و می‌توانند خشکی دهان را کاهش دهند. برای استفاده، یک قاشق از روغن مورد نظر خود را برداشته و به آرامی آن را در دهان خود بچکانید. سپس به مدت چند دقیقه آن را در دهان خود حرکت دهید و آن را ببلعید یا با آب دهانتان آبکشی کنید.
اجتناب از مواد محرک:
بعضی از مواد مانند قهوه، الکل، سیگار و محصولات نیکوتینی می‌توانند خشکی دهان را تشدید کنند. اگر ممکن است، سعی داشته باشید از مصرف این مواد خودداری کنید یا مصرف آنها را به حداقل برسانید.
حفظ بهداشت دهان و دندان:
حفظ بهداشت دهان و دندان می‌تواند از خشکی دهان جلوگیری کند. رعایت بهداشت دهانی منظم شامل شستشوی دندان‌ها و استفاده از نخ دندان و آب دهان ضدباکتریال می‌تواند ترشح آب دهان را افزایش داده و خشکی را کاهش دهد.
از غذاهای تند و شور پرهیز کنید:
غذاهای تند و شور می توانند آب دهان شما را بیشتر کنند. مصرف این غذاها را محدود کنید یا سعی داشته باشید آنها را با غذاهای آبرسان مانند میوه ها و سبزیجات متعادل کنید.
راه های مقابله با خشکی دهانعوارض خشکی دهان
نداشتن بزاق کافی و خشکی دهان می تواند منجر به مشکلات زیر شود:
- افزایش پلاک، پوسیدگی دندان و بیماری لثه
- زخم های دهانی
- عفونت قارچی در دهان که به نام برفک نیز شناخته می شود
- زخم یا شکاف پوست در گوشه های دهان یا ترک لب
- تغذیه نامناسب ناشی از مشکلات جویدن و بلعیدن
- ناراحتی هنگام صحبت کردن
- خواب آلودگی
- کاهش کیفیت زندگی
زمان مراجعه به پزشک
اگر خشکی دهان شما مزمن است و با تغییراتی در رژیم غذایی و سبک زندگی مقابله نمی‌کند، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک می‌تواند علت خشکی دهان شما را تشخیص دهد و درمان مناسب را تجویز کند.
زمان مراجعه به پزشک برای خشکی دهانسخن پایانی درباره خشکی دهان
سخن پایانی مقاله خیس بودن دهان خشکی دهان یک مشکل شایع است که می تواند باعث ناراحتی زیادی شود. اگر شما از خشکی دهان رنج می برید، با پزشک خود صحبت کنید تا علت آن را تشخیص دهد و درمان مناسب را دریافت کنید.
گردآوری: بخش سلامت سرپوش
- 14
- 2
