آشنایی با انواع سرطان خون، علائم اولیه و روش های درمان سرطان خون

بیشتر سرطان های خونی در مغز استخوان شروع به رشد می کنند

سرطان خون بیماری پیشرونده و بدخیم اعضای خون ساز بدن است. بیماری سرطان خون در اثر تکثیر و تکامل ناقص گویچه‌های سفید خون و پیش سازهای آن در خون و مغز استخوان ایجاد می‌شود. واژه لوسمی به معنی خون سفید است. لوسمی یکی از چهار سرطان شایع در میان کودکان است. 

سرطان خون

انواع سرطان خون (Blood Cancers) بر تولید و عملکرد سلول های خونی تاثیر می گذارد. بیشتر این سرطان های خونی در مغز استخوان شروع به رشد می کنند. سلول های بنیادی درون مغز استخوان می توانند به سه نوع سلول خونی شامل سلول های قرمز خون، سلول های سفید خون و یا پلاکت ها تبدیل می شوند. در اکثر موارد سرطان خون فرآیند تولید سلول های خون توسط سرطان خون بهم ریخته و باعث می شود، مغز استخوان شروع به تولید کنترل نشده و غیرطبیعی بعضی از انواع سلول های خونی کند. این سلول های غیرطبیعی (سلول های سرطانی) باعث اختلال در عملکرد و توانایی خون شامل مبارزه با عفونت ها و یا خونریزی های شدید می گردد.

بیش‌تر زیرگونه‌‌‌های سرطان خون AML براساس میزان بلوغ (رشد) سلول‌های سرطانی هنگام تشخیص و میزان تفاوت آنها با سلول‌های طبیعی تعیین می‌‌‌شوند.

سرطان خون APL (لوسمی پرومیلوسیتیک حاد) زیرگونه‌‌‌ای از سرطان خون AML است و هنگامی روی می‌‌‌دهد که دو قسمت از دو ژن به هم می‌‌‌چسبند. معمولاً افراد میانسال به سرطان خون APL مبتلا می‌شوند. علائم سرطان خون APL هم شامل خونریزی است و هم ایجاد لخته‌‌‌های خون

کشیدن سیگار، سابقۀ درمان با شیمی‌درمانی و قرار داشتن در معرض تابش اشعه، خطر ابتلا به سرطان خون AML بزرگسالان را بيش‌تر مي‌كند.

انواع سرطان خون

سرطان های خونی به سه دسته کلی تقسیم می شوند. این دسته ها شامل:

• سرطان خون لوکمی یا لوسمی (Leukemia)، این سرطان یکی از انواع سرطان های درون مغز استخوان بوده، واژه لوسمی به معنی خون سفید است و شامل تولید غیرطبیعی سلول های خونی سفید می شود. لوسمی یکی از چهار سرطان شایع در میان کودکان است. تعداد بالای سلول های سفید باعث اختلال توانایی این سلول ها در مبارزه با عفونت ها شده و همچنین باعث نقص توانایی مغز استخوان برای ساختن سلول های قرمز و پلاکت خون می شود.

• سرطان خون لنفومی (Lymphoma)، این نوع سرطان خون سیستم لنفاوی را که وظیفه آن دفع مایعات زیادی از بدن و همچنین تولید گلبول سفید خون است، تحت تاثیر قرار می دهد. لنفوسیت ها (Lymphocytes)، نوعی گلبول سفید هستند که وظیفه مبارزه با عفونت ها را برعهده دارند. افزایش تعداد سلول های لنفاوی باعث اختلال در سیستم ایمنی بدن می شود.

• سرطان خون میلوما (Myeloma)، این نوع سرطان خون سلول های پلاسما را هدف قرار داده و مانع تولید آنتی بادی در بدن می شود و سیستم ایمنی بدن را در برابر عفونت ها ضعیف و حساس می کند.

سرطان خون لوکمی یا لوسمی

سرطان خون لوسمی شامل:

لوسمی لنفوسیتی حاد (ALL)

لوسمی میلوئیدی حاد (AML)

لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL)

لوسمی میلوئیدی مزمن (CML)

علائم سرطان لوسمی:

• خونریزی و کبودی، بخصوص خونریزی شدید
• عدم توانایی بدن در مبارزه با عفونت ها و بیماری های عفونتی متعدد و سخت
• کم خونی ناشی از سرطان خون لوسمی
• ورم کردن غدد لنفاوی
• ورم و ناراحتی در شکم
• کاهش وزن بدون هیچ دلیل خاص
• درد در استخوان ها و مفاصل
• تب، سرماخوردگی، تعریق شبانه و سایر علایم مشابه سرماخوردگی
• خستگی و ضعف
• لثه های ورم کرده و یا خونریزی لثه
• بزرگ شدن طحال و کبد

عواملی که خطر ابتلا به سرطان لوسمی را افزایش می دهند

• قرار گرفتن در برابر سطوح بالای تشعشع
• قرار گرفتن پی در پی در برابر بعضی از انواع مواد شیمیایی (همچون بنزن)
• شیمی درمانی
• سندرم دون (DOWN)
• سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان
• سیگار کشیدن

سرطان خون لنفومی (Lymphoma)

تقریبا نصف انواع سرطان خون، سرطان خون لنفومی و یا سایر سرطان های وابسته به سیستم لنفاوی می باشند. 

علائم سرطان لنفومی:

• ورم کردن غدد لنفاوی در گردن، زیر بقل و ران
• تب 
• خستگی و ضعف
• کاهش وزن غیرقابل توجیه
• عرق کردن
• مشکل در نفس کشیدن و یا درد قفسه سینه
• خارش پوست و کهیر

تب،کاهش وزن غیرقابل توجیه،عرق کردن و...از علائم سرطان خون می باشد

عواملی که خطر ابتلا به سرطان لنفوم را افزایش می دهند:

• افزایش سن
• مرد بودن و سفید پوست بودن
• ابتلا به بیماری های خود ایمنی
• ابتلا به اچ ای وی/ ایدز
• رژیم غذایی پر از گوشت و چربی
• قرار گرفتن در برابر سموم خاص و آفت کش ها

سرطان خون میلوما  (Myeloma)

میلوما سرطان سلول های پلاسمای خون می باشد. سلول های پلاسما، سلول های سفیدی هستند که آنتی بادی های ضد بیماری و عفونت ترشح می کنند.

علائم سرطان میلوما:

• هیپرکلسمی (کلسیم زیاد در خون)
• کم خونی (کمبود سلول قرمز و یا کاهش عملکردشان)
• نارسایی کلیه
• آسیب پذیری در برابر عفونت
• پوکی استخوان، درد استخوان، ورم و یا شکستگی استخوان
• پروتئین زیاد در خون و یا ادرار
• کاهش وزن

عواملی که خطر ابتلا به سرطان خون میلوما را افزایش می دهند:

• آفریقایی – آمریکایی بودن
• سن بالای ۵۰ سال
• مرد بودن
• چاقی
• قرار گرفتن در برابر رادیو اکتیو
• کار در صنایع مرتبط با پتروشیمی

درمان سرطان خون

روش درمان سرطان خون

در سالهای اخیر، با به کارگیری داروهای ضد سرطان موثرتر، طول عمر بیماران مبتلا به لوکمی افزایش پیدا کرده است. این داروها موجب فروکش کردن نشانه‌های بیماری می‌گردند به طوریکه نشانه‌ها در جریان درمان بیماری بدتر نمی‌شود و حتی بیماران تا اندازه‌ای درمان می‌شوند. درمان لوسمی بستگی به نوع لوسمی، وضعیت بیماری در شروع درمان، سن، سلامت عمومی و چگونگی واکنش بیمار به نوع درمان دارد که گاهی منجر به سلامت کامل این بیماران می‌شود. از مهمترین عوامل در بهبود بیماری برخوردار بودن بیمار از روحیه بالا جهت مقابله با این بیماری است.

شیوه درمان سرطان خون می‌تواند شامل موارد زیر نیز باشد:

• شیمی درمانی
• پرتو درمانی
• پیوند مغز استخوان و پیوند سلول‌های بنیادی که در این روش مغز استخوان فرد بیمار با مغز استخوان سالم جایگزین می‌شود تا بیمار بتواند مقادیر بالای داروهای شیمی درمانی و یا پرتودرمانی را دریافت کند.

یافته‌های اخیر محققان دانشگاه کرنل نشان داد که با استفاده از فناوری نانولوله می‌توان سلول‌های سرطانی موجود در جریان خون را به دام انداخت. آزمایشگاه مایل کینگ این دانشگاه روی سلول‌های سرطانی تحقیق می‌کند و اخیراً از نانولوله‌های هالویسایت (HNT) به عنوان نانوساختاری برای به دام اندازی سلول‌های تومور موجود در خون استفاده کرده است، این سلول‌ها موجب گسترش سرطان در بدن می‌شوند. این دستاورد علمی موجب شده است تا امیدهای زیادی برای درمان انواع مختلف سرطان ایجاد شود.

نشریه نیچر نتایج یک مطالعه پزشکی در مورد لوسمی میلوئید مزمن (CML) که از نادرترین انواع سرطان خون است را منتشر و اعلام کرد که ترکیب یکی از داروهای دیابت با داروهای استاندارد درمان سرطان خون، در درمان بهتر بیماران مؤثر است. در این مطالعه ۲۴ بیمار مبتلا به CML که به درمان‌های رایج پاسخ نداده بودند، با ترکیب داروی ضد دیابت پیوگلیتازون و داروهای رایج شیمی درمانی، مجدداً درمان شدند. پس از ۱۲ ماه بیش از ۵۰ درصد داوطلبان بهبود یافتند و بیماری ۳ نفر پس از گذشت ۵ سال عود مجدد نداشت و ظاهراً درمان شده بود.

بتازگی سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) داروی جدید درمان سرطان خون را تأیید کرد. این دارو Empliciti نام دارد و محصول شرکت‌های دارویی Bristol-Myers و AbbVie است و سیستم ایمنی بدن را به گونه‌ای تربیت می‌کند که با سخت‌ترین نوع بیماری سرطان خون مبارزه کند.

البته بنیامین حمید دانش آموز یکی از مدارس سمپاد نیز ادعا کرده که در سال جاری و به وأسطه تحقیقات گشترده اش در این رابطه، درمان قطعی برای این بیماری ارائه خواهد داد.