آرتروز گردن بیماری است که در آن مفاصل، استخوان و مهرههای گردن درد میکنند. از آنجا که این بیماری یکی از نشانههای طبیعی پیری است، اغلب در افراد میانسال و سالمند دیده میشود. رشد غیرطبیعی یا اسپورهای ایجاد شده در اثر پوکی استخوان نیز میتواند در موجب آسیب غضروف و دیسک گردن و در نهایت گردن درد شود.
آرتروز شایع ترین بیماری مفصلی است. به ندرت زیر ۴۰ سال اتفاق می افتد ولی ۸۰% از افراد بالای ۵۰ سال در عکس ساده رادیولوژی تغییرات آرتروز را دارند. آرتروز یک بیماری پیچیده است که با چند فاکتور خطر همراه است. این فاکتورهای خطر شامل عوامل مکانیکی مثل ضربه های مکرر و یا ضربه منفرد به مفصل، عوامل التهابی، وزن بالا، سن بالا، جنس مؤنث (زنان ۲ تا ۳ برابر شایع تر از مردان) و عوامل ژنتیک هستند. آرتروز در بعضی فامیل ها شایع تر است و بالاخره تمام موارد بالا با تخریب غضروف مفصلی باعث ایجاد این بیماری می شود.
دلایل بروز آرتروز :
ستون فقرات هم با افزایش سن دچار کهولت می شود اما برخی عوامل مانند حرکت های نامناسب و با شدت بالا، تغییر وضعیت های ناگهانی سر به جلو و عقب علی الخصوص در حوادث رانندگی ، انجام دادن کارهای سخت و سنگین، اختلالات مادرزادی که از هنگام تولد ظهور می یابند و … باعث بوجود آمدن زودهنگام و با شدت تر این تغییرات می شوند.
در بین کارمندان، محصلین و دانشجویان نیز که دائم یا با کامپیوتر کار می کنند و یا درس می خوانند، خم نگه داشتن سر و گردن طولانی مدت در روز باعث ایجاد فشار بر روی مهره های گردن شده و این امر دیسک های بین آن ها را افزایش داده و باعث بروز بیماری آرتروز گردن می شود.
عوامل ژنتیکی: در صورتی که اعضای خانواده سابقه انواع گردن درد داشته باشند.
استعمال دخانیات: با افزایش احتمال گردن درد مرتبط است.
شغل: مشاغلی که در آنها مجبور می شوید که گردن خود را زیاد حرکت دهید و سر خود را بالا بگیرید باعث افزایش احتمال ابتلا به آرتروز گردن می شود.
مسائل ذهنی روانی: افسردگی/اضطراب
آسیب دیدگی/صدمه: آسیب دیدگی ناشی از شغل یا تصادف با خودرو
علایم آرتروز گردن :
درد، سوزش و صدای مهره های گردن، در ابتدای بروز مشکل آرتروز گردن، دردهایی در این ناحیه احساس می شود. این درد زیاد نیست و با ماساژ پشت گردن از بین می رود. به خاطر اینکه عضلات این قسمت با ماساژ دادن گرم شده و درد تسکین پیدا می کند.
سردردهایی که اکثر اوقات در پشت سر بروز مییابند.
درد شانه و کتف که تا نواحی بالای کمر و پشت سر منتشر و باعث فشار روی ریشههای عصبی میشود و میتواند دردهای انتشاری در مسیر عصب تا نوک انگشتان را ایجاد کند.
سفتی و گرفتگی گردن، به ویژه پس از خواب شبانه
سوزن سوزن شدن بازو یا دست، این علامت از تحریک عصبهای نخاعی در محل خروج از ناحیه استخوانی (مهرهها) ناشی میشود و از دیگر علایم آرتروز گردن است.
در موارد نسبتاً پیشرفته آرتروز گردن ، معمولاً بیمار به صورت گشادگشاد و نامتعادل راه می رود. برای نوشتن مطالب مشکل دارد و کنترل کافی بر عضلات دستانش ندارد. به ویژه حرکات ظریف دارای اختلال هستند. در برخی از موارد بیمار اصلاً درد گردن ندارد.
سرگیجه در حین حرکت های شدید، در حالت کلی سرگیجه جزو علائم اصلی آرتروز گردن محسوب نمی شود. این علامت بسیار نادر است، اما می تواند در نتیجه تشکیل اوستئوفیت یا همان خارهای استخوانی لبه ی مهره ها بروز کند.
تشخیص آرتروز گردن :
پزشک در ابتدا بیمار را کاملاً معاینه میکند و موارد زیر را بررسی و ارزیابی میکند تا علت آرتروز گردن را دریابد:
دامنه حرکتی گردن
واکنشها و قدرت عضلات به منظور اطلاع از تحت فشار بودن عصبهای نخاعی یا نخاع
راه رفتن بیمار جهت بررسی وجود فشردگی نخاع تأثیرگذار بر شیوه گام برداشتن
آزمایشهای تصویربرداری :آزمایشهای تصویربرداری اطلاعات کامل و جامعی از آرتروز گردن را جهت کمک به تشخیص و درمان در اختیار پزشک میگذارد. پزشک معمولاً از روشهای زیر بهره میگیرد:
پرتونگاری (اشعه ایکس) گردن: در این تصویر ناهنجاریهایی مانند زائدههای استخوانی نشان دهنده ابتلا به اسپوندیلوز گردن مشخص میشود و از این روش تصویربرداری جهت تشخیص افتراقی و حذف احتمال ابتلا به عارضههای جدیتری مانند تومور، عفونت یا شکستگی استفاده میشود که آنها نیز درد و گرفتگی گردن را به دنبال دارند.
سی تی اسکن: در سی تی اسکن جزییات بیشتری، به ویژه از قسمتهای استخوانی، دیده میشود.
ام.آر.آی.: در این تصاویر ناحیههای تحت فشار قرار گرفتن عصبها مشخص میشود.
میلوگرافی: ماده حاجب درون مجرای نخاع تزریق میشود تا سی. تی یا اشعه ایکس با جزییات بیشتر به دست آید.
آزمایشهای عملکرد عصب: پزشک گاهی به منظور تعیین شیوه انتقال صحیح پیامها توسط عصبها دستور انجام آزمایشهایی را میدهد که به آزمایشهای عملکرد عصب موسوماند .
راههای پیشگیری از بروز آرتروز گردن:
نباید کیف یا بارهای سنگین را روی یک دوش بیاندازید، چون این کار باعث به هم زدن تعادل بدن شده و برای گردن مشکل ایجاد می کند. در واقع تحمل وزن زیاد باعث بروز درد، فشار عضلانی و تورتیکولیز یا همان کجی گردن می شود.
از خوابیدن روی بالش های بلند بپرهیزید. این مسئله باعث بروز فشار در ناحیه ی مهره های گردن می شود.
اگر کارتان نشسته است و مجبور به خم کردن گردن هستید، حتما با یکی از دستانتان از وزن سرتان و فشار آن بر روی مهره های گردنی بکاهید تا کمتر دچار صدمات گردنی شوید.
بهتر است از میزهایی استفاده کنید که شبیه میز تحریر مدارس است و پایه های جلویی آن، کمی بلندتر از پایه های عقبی است. به این ترتیب کمتر ناچار می شوید گردنتان را خم کنید.
موقع مطالعه سعی کنید کتاب یا روزنامه را بالا نگهدارید. نه اینکه گردنتان را خم کنید. مدت های طولانی اینگونه مطالعه کردن ممکن است به گردن شما آسیب بزند.
در موقع رانندگی تا آنجا که می توانید به فرمان نزدیکتر بنشینید تا مجبور نباشید دستهایتان را دراز کنید و به فرمان برسانید. چرا که به طور مستقیم و غیر مستقیم ایجاد گردن درد می کند.
برای پیشگیری از آرتروز گردن، ورزش هایی مانند ایروبیک، ورزش های کششی و جلسات ریلکسیشن توصیه می شود.
درمان آرتروز گردن :
نوع درمان آرتروز گردن با توجه به عوامل متعددی تعیین می شود. برای مثال، در مراحل اولیه و خفیف تر سعی می شود با کاهش فشار های وارده بر گردن و ستون فقرات، مثلاً با استفاده از گردن بندهای مخصوص برای مدت کوتاه، پرهیز از ورزش های غیر اصولی، عدم استفاده از بالش های بلند، نخوابیدن روی شکم، اصلاح روش مطالعه و کار با رایانه، کاهش مدت رانندگی و … همچنین استفاده ی کوتاه مدت و کنترل شده از داروهای ضد التهاب معمولی مانند Celebrex، ایندومتاسین، ایبوپروفن، استامینوفن و همچنین داروهای شل کننده ی عضلانی مثل متوکاربامول، وضعیت بیمار مبتلا به آرتروز گردن را تحت کنترل در آورده، از پیشرفت آسیب جلوگیری کرد.
استفاده از کیسه های آب یخ یا گرم و ماساژ هم از جمله دیگر درمان ها برای تسکین درد ناشی از آرتروز گردن است.
درمان بیماری آرتروز گردن به روش های مختلفی صورت می گیرد که بسته به نوع و شدت بیماری فرد مراجعه کننده، پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی درمان آرتروز گردن متناسب با نوع و درجه بیماری تجویز می نماید.
لیزر درمانی با لیزرهای پرتوان نسل جدید که انقلابی را در فرایند کنترل درد ایجاد کرده است. این لیزرها با تمرکز بر بافت هدف و با دوز مناسب که توسط پزشک متخصص طب فیزیکی داده می شود می تواند به شیوه بسیار موثر و سریعی التهاب ناشی از آرتروز گردن را خوابانده و درد را کاهش دهد.
تزریق مواد ضد التهابی که موجب کاهش درد،تورم و التهاب و سپس افزایش جریان خون می شوند. تغذیه بافت ها با استفاده از ویتامین و مواد معدنی و در نتیجه کمک به بازسازی بافتها. پس از تزریق اوزون که یک اکسیژن غیر فعال است بافت، این عنصر به صورت فعال در آمده و باعث اکسیژن رسانی به ناحیه آسیب دیده می شود.تاثیر ازن درمانی از یک تا سه روز پس از انجام تزریق شروع شده و و تا زمان دستیابی به بهبودی، هر یک تا دو هفته این عمل تکرار می شود. روند بهبودی در بیماران بسته به شدت آسیب دیدگی متفاوت است. با این حال بیشتر بیماران به سه تا پنج جلسه درمان نیاز دارند.
در صورتی که دردهای بیمار مبتلا به آرتروز گردن شدید و ناتوان کننده باشند و به درمان طبی پاسخ مناسبی ندهند، همچنین در صورت بروز علائم عصبی مثل اختلالات حرکتی، کاهش قدرت عضلانی در یک یا چند اندام که با MRI گردن مطابقت و هم خوانی داشته باشد، به ویژه در موارد پیش رونده، پیدایش اختلالات عملکرد اسفنکترهای ادراری (شایع تر) به صورت بی اختیاری یا احتباس ادرار و مدفوعی (کمتر)، اختلال در راه رفتن و عدم تعادل و یا وجود یافته های خاصی مثل مشاهده ی تخریب نسج نخاع در MRI و یا وجود یک قطعه دیسک پاره شده ی بزرگ در داخل کانال نخاعی یا سوراخ بین مهره ای، با صلاحدید پزشک متخصص، پیشنهاد عمل جراحی صورت می گیرد.
- 19
- 1