پاسخ به سوالات متداول 'ارتودنسی'

ارتودنسی دندان

ارتودنسی چیست؟

ارتودنسی، روشی است برای صاف کردن و حرکت دادن دندان ها برای بهبود ظاهر و کارکرد آنها همچنین باعث کمک به سلامتی طولانی مدت دندانها، لثه و مفاصل فک با وارد کردن فشار کمی به کل دندانها میشود.

ارتودنسی علم تصحیح روابط نامناسب فک و دندان و جفت شدن آن ها و ردیف کردن دندان های نامرتب است. درصورتی که دندان ها درست در کنار هم واقع نمی شوند، باعث ایجاد درد و فشار بر روی ماهیچه های فک شده و سبب بوجود آمدن ، مشکلاتی در مفاصل فک و همچنین سر درد میشود درمان ارتودنسی به قرار گرفتن صاف دو فک بالا و پائین و کاهش درد در این منطقه کمک می کند . 

کار ارتودنسی دندان اغلب تصحیح مال اکلوژن یا جفت شدن نامطلوب دندان هاست. این امر میتواند ناشی از موقعیت اشتباه دندان ها یا دو فک نسبت به هم باشد، یا امکان دارد درجاتی از هر دو مشکل در یک شخص موجود باشد. درمانهای ارتودنسی ممکن است تنها بر تصحیح موقعیت دندان ها یا تغییر الگو و جهت رشد دو فک( درمانهای ارتوپدیک) متمرکز باشد.

بهترین سن برای ارتودنسی

توصیه می شود به محض این که متوجه هرگونه ناهنجاری فک و دندان در بچه شدید او را به نزد متخصص ارتودنسی ببرید. چه بسا در صورتیکه کودک شما زیر ۸ سال است. با مراجعه زود هنگام میتوانید امادگی لازم برای شروع یک درمان ارتودنسی حساب شده را کسب کنید. بهترین سن برای ارتودنسی از شروع ۸ سالگی تا پیش از بلوغ کودک است.

درمان ناهنجاری دندان کودکان با اردتودنسی

بدین ترتیب حوالی سن ۹سالگی برای دختر خانم ها و حوالی سن ۱۱سالگی برای پسرها توصیه می شود. در خصوص مشکلاتی که صرفاً مربوط به دندان ها می شود محدودیت سنی وجود نداشته ولی زمان طلایی برای درمان حوالی ۱۲سالگی است.

کودکانی که دچار شکاف لب و کام هستند( لب شکری) ممکن است پیش از این که دندانهای دائمی به طور کامل رشد کنند، احتیاج به درمان ارتودنسی داشته باشند.

سازمان دندانپزشکان ایالت متحده آمریکا بهترین زمان برای معاینات دندان پزشکی را سن ۷ سالگی و بهترین زمان برای آغاز ارتودنسی البته پس از تشخیص به نیاز ۸- ۹ سالگی می دانند به دلیل آن که در این سن طیف رشد مجدد و تغییرات دندان ها قابل تشخیص است و در صورتی که مشکلی در شکل دندان ها و یا حتی سلامت آن ها وجود داشته باشد در بهترین زمان تشخیص داده می شود. 

اما این بدان مفهوم نیست که افراد بالای ۱۴ یا ۱۸ سال نمی توانند از درمان ارتودنسی بهره ببرند. درمان ارتودنسی بزرگسالان ممکن است در مقایسه با ارتودنسی بچه ها زمان بیشتری ببرد. ولی در آخر به نتیجه دلخواه خواهند رسید.

منظم شدن و جفت شدن مناسب دندان ها، عادت دندان قروچه را هم کاهش می دهد یا چه بسا از بین می برد. ارتودنسی بزرگسالان ممکن است اختلال های مفصل گیجگاهی فکی مثل درد یا صدا دادن فک را هم بهبود بخشد.

تفاوت ارتودنسی بزرگسالان و کودکان

اختلاف اصلی ارتودنسی بزرگسالان با ارتودنسی کودکان یا نوجوانان این است که استخوان های فک بچه ها هنوز در حال رشد است در حالیکه رشد استخوان ها در بیماران بزرگ سال متوقف شده است؛ لذا درصورتی که بیمار بزرگ سالی ناهنجاری اسکلتی و فکی داشته باشد جهت اصلاح شرایط فک ها باید جراحی فک یا جراحی ارتوگناتیک انجام شود.

برخی از بزرگسالان در اثر ابتلا به بیماری های لثه در معرض تحلیل رفتن لثه یا چه بسا تحلیل استخوان می باشند؛ لذا مرتب کردن دندان ها در آن ها باید با احتیاط بیشتر و تحت نظارت و مراقبت متخصص بیماری های لثه انجام شود. همچنين در درمان بزرگسالان مبتلا به بیماریهای سیستمیک مثل بیماری قند یا پوکی استخوان باید ملاحظات خاص درمانی در نظر گرفته شود.

اهداف ارتودنسی

ارتودنسی روشی درمانی برای ردیف و مرتب کردن دندان‌ها است

ارتودنسی یک روش درمانی بسیار کارامد و مؤثر است که میتواند برای اهداف زیر مورد استفاده قرار گیرد:

• یکی از اصلی ترین وظایف ارتودنسی، تشخیص، پیش گیری و علاج ناهنجاری های دندانی فکی است.
• درمان و بستن فاصله دندان
• رفع مشکل عقب و جلو بودن فک ها
• صاف کردن دندان های کج

انواع ارتودنسی

ارتودنسی برای صاف و مرتب کردن دندان ها و همچنین بهبود ظاهر وسلامت دندان ها و لثه ها انجام می شود که روش های درمان مختلفی دارد.

• ارتودنسی با بریس های ثابت
• ارتودنسی با لوازم متحرک
• ارتودنسی نامرئی
• دیمون

فواید ارتودنسی

ردیف و مرتب بودن دندان ها، مزایای بسیار زیادی بهمراه دارد که ازجمله میتوان به توانایی پاک کردن راحت تر دندان ها، ارتقای بهداشت دهان و دندان، تکلم واضح و رسا و داشتن لبخند زیباتر اشاره کرد.

• جلوگیری از سایش بیش از حد و یا ترومای دندان ها
• صاف کردن دندان های کج شده بهبود حرف زدن و یا خوردن( عملکرد دهان)

عوارض ارتودنسی

معایب ارتودنسی دندان

عوارض و معایب ارتودنسی به سادگی و با عمل به دستورات ارتودنتیست و هم رعایت بهداشت دهان و دندان در زمان ارتودنسی توسط فرد قابل پیش گیری می­باشد.

• دندان درد و آزردگی
• خطر بازگشت درمان ارتودنسی
• تغییر رنگ دندان ها
• عود کردن نقص های ارتودنسی
• مشکل کوتاه شدن طول ریشه پس از اردتودنسی( تحلیل ریشه)
• پوسیده شدن دندان
• از بین رفتن مواد معدنی مینای دندان
• زخم و خراش دهان
• واکنش های آلرژیک به نیکل

طول درمان ارتودنسی

طول درمان با استفاده ارتودنسی در هر بیمار متفاوت میباشد و به موارد بسیاری بستگی دارد. در بیماری هدف از ارتودنسی فقط از بین بردن فاصله میان دندان ها میباشد که این امر به سرعت انجام می شود ولی در بیماری دیگر هدف از ارتودنسی تغییر زاویه دندان ها و قرار گرفتن بر سر جای خود است که درمان این نوع بیمار کمی بیشتر به زمان می خواهد.

عمده ترین دلایل افزایش دوره درمان ملاحظه کاری در طرح درمان، بیماری های زمینه ای و عدم همکاری بیمار در مراجعه منظم و اجرای دستورات یا شکستگی وسایل طی درمان است. در این صورت ممکن است از کیفیت نهایی درمان نیز کاسته شود.

مراقبت و بهداشت در اردتودنسی

روش های پیشگیری از پوسیدگی دندان در ارتودنسی

۱- میوه های نرم را انتخاب کنید و میوه های سفت مثل سیب را به قطعاتی که راحت تر جویده می شود برش دهید

۲- از خوردن آب نبات چسبناک و سفت پرهیز کنید. 

۳- دوری از غذا ها و نوشیدنی های قندی

۴- از خوردن غذاهای سخت همچون:ته دیگ، پیتزا، آجیل، نان خشک، میوه های سخت و هسته دار( گوجه سبز، هلو، سیب، هویج خام، زیتون و…) اجتناب کنید.

۵- با احتیاط مسواک بزنید، سعی کنید بعد از هر وعده ی غذایی با خمیردندان فلورایدی و مسواکی نرم این کار را انجام دهید. در صورتی که نمی توانید دندان ها را بعد از هر وعده مسواک بزنید، آب را درون دهان بچرخانید و بیرون بریزید.

۶- در هنگام ورزشهایی که احتمال ضربه به ناحیه صورت و دندان ها وجود دارد باید از محافظ های مخصوص دندان استفاده شود.

۷- از انواع سبزی های خوردنی خام و سخت مانند هویج خام، گل کلم و کلم بروکلی خودداری کنید.

۸- باید پس از هر وعده غذا دندان ها به مدت ۵ دقیقه مسواک زده شوند.

۹- در صورتی که سیم اصلی بشکند، جهت تعیین وقت معاینه با متخصص ارتودنسی خود تماس حاصل نمایید. در صورت جدا شدن یکی از سیم های نازک، آنرا به دقت خارج نموده و با متخصص ارتودنسی خود تماس بگیرید.

سوالات رایج در مورد ارتودنسی

درمان ارتودنسی با مرتب کردن دندان ها، لبخند زیباتری را به فرد هدیه می دهد

تغذیه در دوران ارتودنسی باید چطور باشد؟

در طی این دوران از خوردن ذرت و تنقلات، مواد خوراکی رنگی، و خوراکی های سفت و سخت پرهیز کند. درعوض موادغذایی مملو از کلسیم و مواد معدنی و ویتامین ها را مصرف کنید. خوردن نوشیدنی های خنک نیز میتواند در طی این دوران لذتبخش باشد

آیا دندان عقل باید پیش از درمان ارتودنسی کشیده شود؟

رشد دندان عقل ممکن است به گونه نهفته باشد. در اینصورت به علت نداشتن فضا برای درآمدن، میتواند سبب نامرتبی و کجی دندان شود. و چه بسا در امدن دندان عقل پس از درمان ارتودنسی میتواند نظم دندان هایی را که به تازگی مرتب شده اند را بهم بزند. بدین ترتیب کشیدن دندان عقل نهفته قبل از درمان ارتودنسی بسیار مهم و ضروری است.

هر چند وقت یک بار باید برای معاینه ارتودنسی مراجعه یابد کرد؟

بسته بنظر متخصص ارتودنسی معالج این بازه زمانی ممکن است از هر دو هفته تا هر دو ماه متغییر باشد. متخصص ارتودنسی بعد از هر جلسه ویزیت بیمار زمان مناسب بعدی را به او یادآوری می کند. این مقطع زمانی ویزیت ارتودنسی بسته به نوع درمان و مرحله درمان ارتودنسی متغییر خواهد بود.

آیا ارتودنسی دندان در افراد سال خورده امکان پذیر است؟

تجربه نشان داده که تا هنگامی که دندان ها و لثه ها سالم باشند میتوان درمان را انجام داد. بدین ترتیب برای درمان هیچگاه دیر نیست. بدین ترتیب آن چه که برای درمان لازم است سن نیست بلکه سلامت دندان و لثه است.

در مطب ارتودنتیست چه اتفاقی می افتد ؟

زمانی که برای نخستین بار به مطب ارتودنتیست مراجعه می کنید، شما در صندلی دندانپزشکی نشسته و تکنسین ارتودنتیست یا دستیار ممکن است اشعه ایکس یا تصاویر کامپیوتری از دهان و دندان های شما بگیرد.

تکنسین و یا ارتودنتیست  هم ممکن است قالبی از دندان هایتان تهیه کند، زمانی که قالب برداشته می شود، تصویرکاملی از شکل و اندازه دندان های شما آماده می شود. این قالب به ارتودنتیست کمک می کند تصمیم بگیرد که چگونه دندان های شما را درست کند.

گردآوری: بخش سلامت سرپوش