طی دوران بارداری، دگرگونی‌های متعددی ممکن است روی بدهد که نیازمند اقدام فوری است. یکی از این اتفاق‌ها، هر چند که نادر است، حاملگی مولار می‌باشد. در ادامه توضیح می‌دهیم که بارداری مولار چیست و چگونه تشخص داده و درمان می‌شود.
حاملگی مولار که به نام بچه خوره نیز معروف است عبارتی است که به بیماری تروفوبلاستیک حاملگی (GTD) اطلاق می‌شود. این بیماری شامل رشد غیرطبیعی بافت تروفوبلاست‌ها می‌شود (تروفوبلاست‌ها سلول‌هایی هستند که اگر طبیعی رشد کنند، جفت را به وجود می‌آورند). به طور کلی، بسته به طبیعت بافت، بارداری مولار چند نوع دارد.
حاملگی مولار ممکن است ناشی از یک بیماری بافت خوش خیم باشد که در این شرایط، خطر ایجاد تومور سرطانی وجود ندارد و شامل حاملگی مولار کامل و حاملگی مولار نسبی می‌شود.
ضمنا، یک سری از بیماری‌ها نیز وجود دارند که با حاملگی مولار مرتبط اند و به نام نئوپلازیای تروفوبلاستیک حاملگی (GTN) شناخته می‌شوند. این گروه شامل مول هیداتی فرم تهاجمی یا سرطانی، کوریوکارسینوما و تومور‌های اپیتلیال می‌شود که همگی بافت را تحت تاثیر قرار می‌دهند.
علائم حاملگی مولار چیست؟
حاملگی مولار می‌تواند طی اولین هفته‌های بارداری تشخیص داده نشده باقی بماند، اما با پیشرفت حاملگی، یک سری از علائم بالینی بروز خواهند کرد که همگی به تشخیص این عارضه کمک می‌کنند:
متروراژی: تقریبا تمام زنان بارداری که دچار حاملگی مولار می‌شوند، متروراژی یا خونریزی واژینال نیز دارند که علت ظرفیت تهاجمی بسیار بالای بافت تروفوبلاستیک و واقع شدن آن میان لایه‌های سلولی می‌باشد. این بافت خون زیادی جمع می‌کند، زیرا نمی‌تواند به درستی آن را تخلیه کند. وقتی حجم این خون بیشتر از حجم حفره رحم می‌شود، خونریزی ناگهانی روی می‌دهد.
توکسمیا: توکسمیا یا پره اکلامپسی، علامتی شایع در حاملگی مولار است، اما ممکن است در مواردی دیده نشود. توکسمیا به فشار خون بالای ناشی از بارداری گفته می‌شود که عارضه‌ای جدی بوده و نیاز به مراقبت‌های خاص پزشکی دارد.
بزرگ شدن بیش از حد رحم: عمق رحم در هر ماه از بارداری تقریبا چهار سانتیمتر رشد می‌کند. در گذشته پزشکان از اندازه‌ی این عمق برای تخمین سن بارداری استفاده می‌کردند، اما امروزه دیگر از این تکنیک استفاده نمی‌شود، زیرا سونوگرافی این کار را انجام می‌دهد. در هر صورت، اگر رشد عمق یا ارتفاع رحم بیش از حد نرمال باشد، اغلب علامت بارداری مولار می‌باشد.
تغییرات هورمونی: طی بارداری، کنترل‌ها و بررسی‌های زیادی انجام می‌شود تا تائید شود که سطح تمامی هورمون‌ها نرمال هستند. زمانی که بافت تروفوبلاستیک، رشد غیر طبیعی دارد، سطح هورمون‌ها تغییر می‌کند.
تشخیص حاملگی مولار
اول، یک علامت بالینی مشکوک مشاهده می‌شود، سپس با آزمایش خون، تغییرات هورمونی بررسی می‌شوند، اما به معنی وجود حتمی مشکل نیست. علامت مشاهده شده ممکن است ناشی از عارضه‌ی دیگری باشد، مخصوصا اگر بیمار، سن بالایی داشته باشد و اولین بارداری‌اش باشد و یا مشکلی ژنتیکی وجود داشته باشد.
اما بدون تردید، بهترین تکنیک تشخیص بارداری مولار، سونوگرافی است.
امروزه با کمک انواع سونوگرافی می‌توان ساک بارداری و کیست‌هایی را که اغلب در کنار آن ظاهر می‌شوند، مستقیما مشاهده کرد. همچنین پزشک در صورت مشکوک بودن می‌تواند جهت آنالیز دقیق‌تر، نمونه برداری انجام دهد. اگر در زمان تشخیص، پزشک به یک بیماری نئوپلاستیک مشکوک شود، لازم است علاوه بر سونوگرافی یک تست تصویری مانند سی تی اسکن یا عکسبرداری با اشعه X انجام شود.
لازم است کیست‌ها به طور کامل برداشته شوند تا از عوارض بعدی پیشگیری شود، مخصوصا اگر متاستاز وجود داشته باشد. سپس باید روند درمانی را با شیمی درمانی و عمل جراحی ادامه داد. اگر بیمار دیگر قصد بارداری ندارد یا ریسک بیماری بسیار بالاست، باید شیوه‌های تهاجمی‌تر درمان را در پیش گرفت. اما مانند هر مورد دیگری در پزشکی، همیشه بهترین کار این است که در مورد بیماران جوان‌تر، رویکرد محافظه کارانه‌تری در پیش گرفته شود.
ترجمه از هدی بانکی
- 12
- 3
